خاك جنگل‌هاي وطن به باد مي رود

بر اين اساس و به گفته يکي از قاچاقچيان خاک، مدل قاچاق از چوب به چوب و خاک تغيير پيدا کرده است، اين قاچاقچي معتقد بود که خاک اطراف درختان موجود در جنگل هيرکاني به شدت خريدار دارد و به همين منظور هر فردي به هر نحوي مي‌خواهد اين خاک را جمع‌آوري کرده و به فروش برساند. خاک جنگل براي مصارف مختلفي به‌ويژه در حياط منازل و استفاده در باغ‌ها و باغچه‌ها کاربرد دارد، اما بايد مواظب بود که به‌دليل هوموس بالا بيش از حد استفاده نشود. وي مي‌گويد اين مشتري است که قيمت خاک را تغيير مي‌دهد، به‌عنوان مثال مشتري به‌دنبال خاک بسيار تيره اراضي جنگلي است که اين خاک براي هر 10 کيلوگرم تا 40‌هزار تومان به فروش مي‌رسد، اما اگر مشتري خاک جنگل بدون هيچ‌شرايط خاصي را بخواهد، مي‌تواند تا هر 10 کيلوگرم 20‌هزار تومان نيز خريداري کند. اين فروشنده غيرمجاز خاک‌هاي جنگلي به اين نکته اشاره کرد که بيشتر ايستگاه‌هاي نگهباني بر روي چوب حساس هستند و خاک براي بسياري از آنها اهميتي ندارد. وي گفت: خريد و فروش خاک‌هاي جنگلي در چند ماه اخير رونق مناسبي پيد کرده است، البته اين موضوع در بهار و تابستان هر سال بهتر از نيمه دوم سال است.
قانون حفاظت از خاک
در 31 تير 97 و در صحن علني مجلس دهم، نمايندگان مجلس مصوب کردند که انتقال و فروش خاک به خارج کشور ممنوع است و مجازات آن را نيز تعيين کردند. نمايندگان در ارتباط با لايحه حفاظت از خاک، با ماده 21 اين لايحه با 171 رأي موافق، 12 رأي مخالف و 6 رأي ممتنع از مجموع 221 نماينده حاضر در صحن موافقت کردند. مرتکب به يک يا دو مورد از مجازات تعزيري درجه (5) محکوم مي‌گردد. تشخيص ماده معدني برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است و براي خروج خاک معدني از کشور اخذ مجوز توسط وزارت مذکور الزامي است.
نقش خاک جنگل در اکوسيستم


در رابـطـه بــا آثار مـخـرب خـاک جـنگل‌ فروشي، يک عضو انجمن علمي جنگلباني به «آرمـان مـلي» مي‌گويد: طبق تحقيقاتي که در اين رابطه انجام داديم، در يک سال، پنج و نيم تن لاشبرگ يا لاشريزه (که از شاخه، برگ و پوست درختان است) برروي خاک يک هکتار از مساحت جنگل‌ها مي‌ريزد که از اين ميزان سه و نيم تن آن با گذشت سال‌ها تبديل به خاک مي‌شود. دکتر محمد اميني در ادامه خاطرنشان مي‌کند: اين خاک مرغوب اسفنجي چندين نقش مهم را در طبيعت و حيات جنگل‌ها ايفا مي‌کند، اولين نقش آن گرفتن شدت تخريبي قطرات باران است که اگر باران روي خاک لخت سقوط کند قدرت تخريبي آن براي خاک بسيار بالاست و لاشبرگ اجازه تخريب خاک جنگل را نمي‌دهد. دومين اثر اين خاک، اجازه پيوستن قطرات باران را به هم نمي‌دهد تا تبديل به روان آب سطحي شوند. سومين اثر اين نوع خاک در نفوذ آب باران به لايه‌هاي پاييني خاک است و جذب آب باران را راحت‌تر مي‌کند. اثر ديگر اين خاک در مرطوب نگاه داشتن خاک است که باعث تنظيم رطوبت هواي اطراف جنگل مي‌شود محيط را مرطوب نگاه مي‌دارد. نقش ديگري که اين خاک ايفا مي‌کند، تغذيه‌اي براي موجودات خاکي مانند کرم‌هاي خاکي است که اين آب وارد خاک مي‌شود و با عناصر شيميايي ترکيب خواهد شد و باعث تغذيه کرم‌هاي خاکي مي‌شوند که اين موجودات مقدار زيادي از عناصر غذايي را در خاک ايجاد مي‌کنند و فعاليت آنها باعث اصلاح فيزيک و شيمي خاک خواهد شد و حيات اين موجودات بستگي به خاک اسفنجي دارد.وي معتقد است که اگر اين خاک‌هاي اسفنجي برداشته شود، جنگل به خاک سفت مي‌رسد و آثار مذکور حذف خواهد شد. خاک جنگل که توسط لاشبرگ‌ها تشکيل شده، عمق زيادي دارند و باعث مي‌شود اثرات حفاظتي خاک افزايش پيدا کند و موجودات زيادي روي اين خاک زندگي مي‌کنند مثل قارچ‌ها. پس خاک جنگل بستر حيات جنگل است و مانند خاک گلدان اثر تغذيه‌اي ندارد. اگر در هر هکتار و در طول زماني يک سال، سه ونيم تن خاک‌سازي به‌طور طبيعي صورت مي‌گيرد، دو تن بقيه خوراک عناصر طبيعي مثل پرندگان و موجوداتي که حيات‌شان وابسته به خاک است، مي‌شود.
خاک جنگل سرمايه ملي است
اين استاد دانشگاه منابع طبيعي با اشاره به اينکه اگر شدت برداشت خاک جنگل زياد باشد، اکوسيستم آن به‌هم خواهد خورد و جنگل قادر نيست، اين برداشت را به‌صورت طبيعي ترميم نمايد، مي‌افزايد: شما اگر يک يا دوبيل خاک از جنگل برداشت کنيد اتفاق خاصي رخ نمي‌دهد، چون قدرت ترميم و بازسازي جنگل بسيار بالاست، اما اگر سرعت برداشت از سرعت خاک‌ساز بيشتر باشد، روند تخريبي براي جنگل آغاز مي‌شود. در بحث اقتصادي نيز بايد به اين موضوع اشاره کنيم که تمام عناصر طبيعت (پرندگان، بارش باران، درخت و بستر خاک) دست به دست يکديگر مي‌دهند و به‌صورت زنجيره منظم تا خاک توليد شود که ارزشمندترين سرمايه ملي است.
کاهش سطح کيفي جنگل‌هاي شمال
چندي پيش يک عضو هيات علمي‌ موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع کشور اعلام کرد که در 40 سال گذشته نيمي از جنگل‌هاي شمال نابود شده است، از اين استاد دانشگاه درباره اين ادعا سوال پرسيديم و او با رد آن مي‌گويد: طبق محاسبات و آمارهايي که در اختيار داريم‌، در هر 10 سال 140‌هزار هکتار از جنگل‌هاي شمال از بين مي‌رود که به اندازه تخريب 40 هکتاري در روز است، ولي مساحت جنگل‌ها به نصف نرسيده است. ما در 40 سال گذشته دو‌ميليون هکتار جنگل در شمال کشور داشتيم که در طول اين 40 سال جنگل‌کاري نيز صورت گرفته و طبق آمار، خيلي از مساحت آن کم نشده است، اما زماني که ما بر روي مساحت صحبت مي‌کنيم بايد به نقش تخريب جنگل‌ها در ابعاد کيفي نيز اشاره کنيم که کيفيت جنگل‌هاي شمال به شدت افت پيدا کرده است. يعني در بسياري از مناطق جنگل‌ها از حالت چند لايه‌بودن درختان به يک لايه افول کرده و پايداري و تجديد حيات آن کاهش پيدا کرده است و يکپارچگي اکوسيستم‌ها از بين رفته است. بنا بر آمار تخريب‌هاي کيفي رخ داده است، اما مساحت آن نصف نشده است.