رفتار متناقض شركت‌هاي حقوقي در برابر دولت

آرمان‌ملي- محمدميلاد عبداللهي: معاملات بازار سرمايه همچنان با افت و خيزهاي بالايي پيگيري مي‌شود، از هفته گذشته تا کنون موج بي‌اعتمادي و ترس قابل‌توجهي بازار سهام را دربرگرفته است و بسياري از نمادهاي شاخص‌ساز و بزرگ به‌رغم وعده‌هاي حمايتي مسئولان و دولت، همچنان با صف فروش‌هاي سنگين همراه هستند، تا جايي که روز گذشته شاخص کل با افزايش تقاضا و ورود نقدينگي قابل توجه تا 39هزار واحد رشد کرد و سپس در ادامه روند معاملات به دلايل نامعلوم شاهد ريزش بازار و نماگر بورس تا کانال 9هزار واحد بوديم.
طي يک هفته گذشته بازار سهام وضعيت نابسامان و ريزش‌هاي متعددي را پشت سرگذاشت. درحالي‌که از اوايل ماه جاري روند بورس به شکل قابل‌توجهي مثبت و مورد اطمينان بسياري از مردم عادي و سهامداران حقيقي بود، چند عامل تاثيرگذار منجر به نزول نزديک به 15 درصدي شاخص کل بازار سرمايه شد. مهم‌ترين عامل، ابهام در وضعيت عرضه صندوق‌ دارا دوم با نمادهاي مهم پالايشي («شپنا»، «شبندر»، «شبريز» و «شتران») بود. دولتي‌ها که از حدود سه ماه قبل با تبليغات گسترده مردم را تشويق به خريد اي‌تي‌اف‌ها مي‌کردند، يک شب تا صبح آن‌هم در شرايطي که وضعيت بازار مثبت، روبه بالا و با افزايش تقاضا در اکثر نمادها همراه بود، تصميم خود را تغيير داده و اعلام کردند عرضه اين صندوق‌ها متوقف خواهد شد. اما اين پايان ماجرا نبود و پس از انتشار اين خبر مسئولان دو وزارتخانه نفت و اقتصاد مدام توپ را در زمين يکديگر مي‌انداختند، به گونه‌اي که رئيس سازمان خصوصي در گفت‌وگو‌يي علني اعلام کرد عرضه صندوق دارا دوم به علت آماده نشدن زيرساخت‌ها توسط شرکت پخش ‌و پالايش متوقف شده است، اين در حالي است که ساعتي بعد مسئولان نفتي از آمادگي کامل اين مجموعه براي عرضه اي‌تي‌اف پالايشي (دارا دوم) خبر دادند، يک بام ‌و دوهوا و کج‌سليقگي‌هاي دو طرف آن‌قدر بالا گرفت تا بي‌اعتمادي محسوسي را روانه بازار سرمايه کرد. از همان نقطه بود که بازار سهام به يکباره تغيير روند داد و صف‌هاي خريد، به يکباره فروريخت و شاهد تشکيل صف‌هاي فروش سنگين در نمادهاي شاخص‌ساز بوديم، جو رواني بازار به شکل عجيبي منفي شد و آتش اين بي‌اعتمادي تمام بازار سرمايه را سوزاند. اين وضعيت مبهم تا جايي پيش ‌رفت که تعدادي از نمايندگان مجلس هم در صفحات مجازي وعده پيگيري دادند. خلاصه آنکه پس از کش‌وقوس‌هاي فراوان خبر حل و فصل اختلاف ميان دو وزارتخانه متصدي عرضه صندوق منتشر شد و وزير اقتصاد اعلام کرد عرضه صندوق‌هاي پالايشي هفته اول شهريور انجام خواهد شد. در ادامه وزير نفت هم از استقبال اين وزارتخانه براي همکاري با وزارت اقتصاد در خصوص عرضه دارا دوم خبر داد. با انتشار اين خبر شرايط کمي تعديل يافت و فشار فروش در بازار سرمايه براي دقايقي فروکاست و نمادهاي تاثيرگذار بر دماسنج بورس تهران بالاخص پالايشي‌ها از صف فروش‌هاي ميليوني در آستانه صف خريدهاي سنگين قرار گرفتند، اما اين پايان ماجرا نبود و در ميان تعجب همگان به شکل غيرمنتظره‌اي مجدد بازار سرمايه شاهد عرضه‌هاي سنگين در بسياري از گروه‌ها بود، در اين ميان خبر ديگري مبني بر عرضه سنگين سهام‌عدالت توسط کارگزاري‌ها در ميان گروه‌هاي بورسي دست به دست شد و بسياري از کارشناسان اين اقدام را نسنجيده دانستند و معتقد بودند در شرايطي که موجي از بي‌اعتمادي و عرضه‌هاي سنگين بازار را فراگرفته است، نبايد چنين اقدامي صورت مي‌گرفت. به همين منظور، بسياري از فعالان بازار سرمايه از مسئولان دولت و سازمان بورس تقاضاي متوقف ساختن اين اقدام را داشتند. نماگر بورس متاثر از وضعيت پيش‌آمده تا رقم‌هاي سنگين 60هزار، 70هزار و 80هزار واحد هم نزولي شد، اين در حالي است که از همان زمان بسياري از مسئولان اقتصادي و دولتي‌ها وعده حمايت از بازار سرمايه را دادند، همچنين با مخالفت مجلس عرضه اوراق سلف نفتي متوقف شد تا مبادا اين اقدام هم تاثير منفي را به بازار سهام تحميل کند. به‌رغم اخبار منفي منتشرشده در ميان گروه‌هاي بورسي بسياري از مسئولان و کارشناسان مجدد سعي به روانه ساختن موجي از اميد در ميان سهام‌داران داشتند و اصلاح را جز ذات بازار سرمايه قلمداد کردند.
افت ادامه‌دار شاخص‌کل
در همين حال شرايط به گونه‌اي پيش رفت که با وعده‌هاي حمايتي از سوي مقامات دولتي روند بازار طي دو روز گذشته کمي متعادل‌تر پيگيري شد و از روز قبل شاهد برچيده‌شدن صف‌هاي فروش سنگين در بسياري از نمادهاي معاملاتي تاثيرگذار بر شاخص کل بوديم. اين در حالي است که تا 30 دقيقه ابتدايي معاملات روز گذشته شاخص کل نزديک به 39هزار واحد رشد کرد و در قسمت نخست معاملات، نمادهاي مهم گروه‌هاي بانکي و خودرويي همچون «وتجارت»، «ختوقا» و «خودرو» با افزايش تقاضا از سوي سهام‌داران همراه شدند، اما به‌يکباره پس از گذشت حدود يک ساعت از روند معاملات، بازار سهام بار ديگر با کاهش تقاضا در نمادهاي مذکور همراه شد و صف‌هاي خريد به شکل قابل‌توجهي فروريخت و نماگر با افت 15هزار واحدي تا کانال 24هزار واحد هم تنزل يافت. شرايط بازار در ساعات دوم معاملات هم متاثر از نيمه اول به شکل منفي پيگيري شد، به‌طوري‌که نماد معاملاتي «فولاد» در پيش گشايش صف خريد قابل‌توجهي داشت، اما در ادامه کار با افت نزديک به چهار درصد قرمزپوش شد و مهم‌تر آنکه نمادهاي گروه پالايشي که طي روزهاي اخير کانون توجه اصلي معامله‌گران و کارشناسان بودند پس از توقف دو روزه، ديروز با صف فروش‌هاي سنگين بازگشايي شدند و با بيشترين تاثير منفي بر شاخص کل و ريزش حدود 30هزار واحدي، دماسنج بورس تهران تا کانال 9هزار واحد تنزل يافت. اين در حالي است که به‌رغم وعده‌هاي مطرح‌شده از سوي دولت به منظور حمايت از بازار سرمايه همچنان شاهد موجي از ترس و بي‌اعتمادي در بازار هستيم، آيا اين منفي‌هاي مکرر را مي‌توان نوعي هشدار براي معامله‌گران قلمداد کرد؟ دولت چه برنامه‌اي براي حمايت و حراست از پول مردم در بازار سرمايه خواهد داشت؟ آيا ريزش‌هاي سنگين بورس همان اصلاح ذاتي بازار است يا بازيگراني اقدام به پايين آوردن تعمدي قيمت‌ها مي‌کنند تا بتوانند از اين طريق سهم‌ها را با قيمت پايين جمع‌آوري و اقدام به فروش آنها کنند؟