ناشاد از شاد!

معلمان از همان روزهای آغازین تعطیلی مدارس به‌علت شیوع بیماری کرونا همچون مدافعان جبهه سلامت به جهاد در عرصه علم‌آموزی پرداختند و بدون هیچ چشم‌داشتی شبانه‌روز خود را برای آموزش آینده‌سازان ایران اسلامی وقف کردند. نخستین دغدغه پیش‌روی معلمان تولید محتوای درسی باکیفیت برای دانش‌آموزان است که نیازمند کسب مهارت کار با نرم‌افزارها و تکنولوژی‌های جدید و وجود سخت‌افزارهای مناسب است که آموزش‌وپرورش باید از طریق برگزاری کلاس‌های ضمن خدمت و دوره‌های کاربردی تولید محتوای الکترونیکی، آگاهی و مهارت‌های لازم برای تدریس در فضای مجازی را در معلمان ایجاد و تقویت کند. علاوه بر این در بعد سخت‌افزاری نیز آموزش معلمان به حمایت نیاز دارد. از آنجا که تهیه و تدارک ملزومات تدریس و دسترسی معلمان به سامانه شاد برعهده وزارت آموزش و پرورش است مدیران عالی وزارت باید امکانات (تبلت و اینترنت رایگان) و زیرساخت‌ها (سرورهای قوی و پهنای باند کافی) را مهیا کنند تا فرایند تدریس به‌سهولت و با کیفیت در خدمت دانش‌آموزان عزیز قرار گیرد. غفلت از ساحت تربیتی و سلامت جسمی دانش‌آموزان نگرانی دیگر معلمان در استفاده از شاد است. از آنجا که تعلیم و تربیت با تاثیر در رفتار بروز می‌کند، برای اثربخشی بیشتر به تعامل، ارتباط چهره به چهره و رابطه عاطفی مابین معلم و دانش‌آموزان خصوصا در پایه‌های پایین‌تر تحصیلی وابسته است که این مهم جز با حضور فیزیکی در مدرسه محقق نمی‌شود. گرچه بخشی از این هدف با ارتباط زنده تصویری و دیگر قابلیت‌های مغفول در شاد قابل دستیابی است. ارزشیابی صحیح و مطابق با واقعیت از میزان یادگیری دانش‌آموزان مساله دیگری است که معلمان با آن روبه‌رو هستند که برنامه‌ریزی و ایجاد سازوکار مناسب را می‌طلبد. ایجاد پایگاه اطلاعاتی برای بارگذاری، ذخیره و بازیابی فعالیت‌های انجام‌شده دانش‌آموزان در قالب کارپوشه الکترونیکی در دوره ابتدایی و بهره‌گیری شاد از سامانه‌های کاربردی، موفق و تخصصی در عرصه ارزشیابی آموزشی در دوره متوسطه راهکار دیگری است که در کنار آزمون‌های هماهنگ حضوری راهگشا خواهد بود. مساله نه‌چندان تازه‌ای که همواره گریبان‌گیر آموزش‌وپرورش بوده و هست تمرکزگرایی و عدم آن است که هم‌اینک نیز در تحمیل و اجبار همه مدارس به استفاده از شاد بروز یافته است. درحالی‌که شاد با نواقص زیادی مواجه است و زیرساخت‌های لازم را دارا نیست شاید انحصار در استفاده از شاد در صورتی که امکان تدارک و بهره‌مندی از سامانه‌های مناسب‌تر، کاربردی‌تر و تعاملی‌تر برای مدارس فراهم است کاری اشتباه باشد؛ به همین خاطر می‌توان با تفویض اختیار و تعیین حدود انتظارات و بایسته‌ها، قدرت عمل بیشتری به مدیران میانی و اجرایی برای اتخاذ تصمیمات در تناسب با بوم، شرایط و ظرفیت‌ها داد و از این طریق فرصت آزادی عمل و خلاقیت معلمان در استفاده از ابزارهای تدریس را فراهم آورد. هنگامی که بخش اعظمی از ساعات موظف معلمان برای تهیه و تولید محتوای الکترونیکی بگذرد طبیعتا فرصت کافی برای پاسخگویی به سوالات، رفع اشکالات، بررسی مسائل و ارتباط دوسویه باقی نمی‌ماند و معلمان را به سبب عدم تحقق اهداف درسی دل‌نگران می‌سازد. به همین دلیلی شایسته است وزارت آموزش و پرورش با تولید و انتشار محتوای کامل درسی این بار گران را از پیکره نحیف معلمان بردارد تا ایشان با طیب خاطر و فرصت فراخ به تعلیم و تربیت دانش‌‌آموزان بر مبنای استعدادها و تفاوت‌های فردی بپردازند. همچنین برای انباشت و انتقال تجربیات و دستاوردهای گرانبهای حال و آینده معلمان بستری دائمی به صورت پایگاه الکترونیکی جامع فراهم آید تا افراد تولیدات خود را در آن به معرض نمایش و استفاده سایر همکاران قرار دهند و به نحوی این مشکل نیز حل شود. هر چند موضوعات نگران‌کننده و چالش‌برانگیز برای معلمان در این زمینه بسیار است اما اشاره به اهم آنها با توجه به فرصت بسیار محدود تا شروع سال تحصیلی کفایت می‌کند و انتظار می‌رود با قید اولویت مسئولان مربوطه تدبیر چاره کنند و اندکی از آلام معلمان را در بحبوحه مشکلات بکاهند.