گلایه روحانی از کشورهای دوست


آفتاب یزد- گروه سیاسی: این روزها سخنرانی‌های حسن روحانی در جلسات مختلف کلاس درس است! البته درس عبرت برای سایر مسئولینی که هم اکنون برسر کارند یا قرار است به قدرت برسند! برای توضیح مصداقی شاید بهتر است بخشی از صحبت‌های دیروز او را مرور کنیم. حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی طی سخنانی در جلسه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا اظهار کرد: «برخی ناراحتند، مخصوصاً کانال‌های ماهواره‌ای رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان که چطور در ایران با وجود همه فشارهای تحریم اقتصادی هنوز در دوران کرونا به جای اینکه این تحریم‌ها سبب شود مردم به تنگ بیایند و به خیابان بریزند حالا چگونگی مواجهه با کرونا سبب شده که از دولت تشکر شود» در شرایطی که ایران همچنان با موج کرونا مواجه است و به لحاظ اقتصادی نیز شاهد دلار 26 هزار تومانی، سقوط بورس و پراید 110 میلیون تومانی هستیم، تشکر از دولت بیشتر عجیب است! بنابراین یکی از درس‌هایی که باید از سخنان روحانی سایر سیاسیون عبرت بگیرند این است که بتوانند اوضاع واقعیت‌های جامعه با جملاتی که بر زبان می‌آورند را هماهنگ کنند تا علامت تعجب در مقابل چشم مخاطب رژه نرود!
> دوستانی که پولمان را نمی‌دهند!
اما یک بخش دیگر از سخنان روحانی که دیروز بسیار قابل تامل بود درباره تحریم‌ها و واکنش سایر کشورها به تحریم‌هایی است که آمریکا یکجانبه بر ایران اعمال کرده است. او گفت:«الان ما در کشورهای همسایه خودمان پول‌هایی داریم که بر آن قفل زده‌اند و پول ما را به خودمان تحویل نمی‌دهند. چرا که آمریکا تهدیدشان کرده است.» روحانی بر این موضوع اشاره کرد که حتی کشورهای دوست ایران نیز از تحویل پول‌های ایران سرباز می‌زنند! در واقع شنیدن چنین خبری چندان عجیب نیست چرا که به هرحال دنیای روابط بین‌الملل ویژگی‌های خاص خودش را دارد و در این فضا هر کشوری ابتدا و با قطعیت تمام منافع خودش را درنظر می‌گیرد! وقتی آمریکا در جایگاه هژمونی خود سایر کشورها را تهدید کند طبیعی است که آنها به دنبال ماجراجویی نیستند که منافع خود را به خطر بیاندازند! بنابراین نتیجه می‌شود اینکه روحانی از این کشورها گلایه کند! درس عبرتی دیگر برای سیاسیون این است که روحانی در سال 97 وقتی ترامپ ایالات متحده را از برجام خارج کرد دقایقی بعد از تصمیم کاخ سفید مقابل دوربین‌های تلویزیونی حاضر شد و به طور زنده و مستقیم روبه دوربین‌ها گفت که امروز یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است و این توافق با کمک سایرین ادامه خواهد یافت! درحالی که به نظر می‌رسد همان زمان باید راه چاره بهتری در نظر گرفته می‌شد. حالا امروز وضعیت فرق کرده و گویی شیخ دیپلمات به درک روشنی از مکانیزم و واقعیت‌های موجود در روابط بین‌الملل دست یافته است! سخنان دیروز روحانی بیش از هر کشوری احتمالا متوجه عراق است. عراق به عنوان مهمترین شریک تجاری ایران در منطقه است و بیشترین حجم صادرات از اقلام خوراکی و صنعتی تا گاز و برق به این کشور صادر می‌شود! در تیرماه امسال مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی که برای انجام مذاکرات بانکی به همراه هیئت وزارت امور خارجه به عراق سفر کرده‌ بود، از گسترش بیش از پیش همکاری‌های ارزی و بانکی میان دو کشور خبر داد. حمید قنبری گفت:«در این دیدارها مذاکرات مفید و سازنده‌ای با طرف عراقی انجام گرفت که نتایج آن در سفر نخست‌وزیر عراق و هیئت همراه به تهران نهایی می‌شود». وی افزود:«انتظار می‌رود در صورت تحقق این امر، حجم قابل توجهی از منابع ارزی که به چندین میلیارد دلار می‌رسد، وارد بازار شده و بخش زیادی از تقاضای ارز از این محل پوشش داده خواهد شد». با این حال سخنان دیروز روحانی نشان می‌دهد در نهایت عراق حاضر به پرداخت پول‌های ایران نشده است! در کنار عراق سایر کشورهایی که «دوست» خطاب می‌شوند و از تبادل بانکی با ایران خودداری می‌کنند چین و روسیه هستند. به ویژه چین در این زمینه بسیار مهم است چرا که صادرات نفت ایران به این کشور انجام می‌شود و طبیعتا تهران نیاز دارد در مقابل این صادرات در شرایط فعلی ارز دریافت کند. اما همین چند هفته پیش بود که خبر رسید چینی‌ها هم دیگر با ایران تبادل بانکی ندارند! در همین رابطه رئیس اتاق مشترک ایران و چین درباره جزئیات بیشتر قطع روابط بانکی چین با ایران می‌گوید:«درباره قطع روابط بانکی چین با ایران صحبت بر سر این شد که آیا پیام‌رسان بین بانکی چینی‌ها می‌تواند به جای سوییفت عمل و مشکل ایران را در حوزه بانکی برطرف کند؟ در این زمینه ما هم پاسخ دادیم که این پیام‌رسان نمی‌تواند مشکل نقل و انتقال پول بین ایران و چین را برطرف کند. ما به دلیل تحریم‌های آمریکا و نپذیرفتن FATF در هیچ کجای دنیا از جمله چین و روسیه نمی‌توانیم فعالیت بانکی داشته باشیم. مشکل ما راه‌اندازی پیام‌رسان نیست. مشکل اساسی ما این است که قواعد و کنوانسیون‌های بین‌المللی را رعایت نمی‌کنیم. وگرنه اینکه پیام‌رسان تنها یک ابزار است.»
نکته جالب این است درحالی که کشورهایی نظیر عراق و چین از پرداخت درآمدهای ایران سرباز می‌زنند تمرکز اصلی برخی روی کره جنوبی است، کشوری که نوع روابطش با ایران متفاوت از عراق و یا چین است. یکی از جالب‌ترین اظهارات در این زمینه را یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم داشت که گفت: اقدام کره جنوبی و کشورهای شبیه این، یک اقدام ضد ایرانی است و ما آن را یک اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران قلمداد می‌کنیم که به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. ما این روزها را فراموش نمی‌کنیم، کما اینکه در گذشته نیز این رفتار را با ما داشتند و به محض اینکه آمریکایی‌ها به ما فشار می‌آوردند و ما را تحریم می‌کردند آن‌ها نیز عقب نشینی می‌کردند. عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران اظهار داشت: ما با استفاده از قدرت نرمی که داریم توان مقابله با کره ای‌ها را خواهیم داشت و اگر بنا باشد کره به این سیاست‌های خود ادامه دهد در وهله اول محصولات کره را در داخل کشور تحریم می‌کنیم و سپس از نفوذمان در جهان اسلام هم استفاده خواهیم کرد و محصولات این کشور را تحریم می‌کنیم. وی با بیان اینکه از ملت خود و ملت‌های همسو با ما می‌خواهیم تا اقدام متقابل علیه کره انجام دهند خاطرنشان ساخت: حتما هزینه این اقدام متقابل بسیار بسیار بیشتر از پولی است که در بانک‌های کره جنوبی از ما بلوکه شده است لذا برای کره جنوبی مقرون به صرفه نیست که تحریم آمریکایی‌ها را علیه جمهوری اسلامی ایران همراهی کند.


> جنگ اقتصادی و دیپلماتیک
در اظهارات این نماینده مبنی بر اینکه از نفوذمان در جهان اسلام استفاده می‌کنیم تا کره جنوبی را تحریم کنیم احتمالا منظور همین کشورهای همسایه‌ای است که حسن روحانی گفته خود آنها پول ایران را نمی‌دهند! درباره این موضوع گفتگو کردیم با یک کارشناس مسائل بین‌الملل. فریدون مجلسی به «آفتاب یزد» گفت:«وضعیتی که هم اکنون بین ایران و آمریکا وجود دارد یک جنگ است با این حال در مقیاس اقتصادی و دیپلماتیک، بنابراین کشورهای دیگر تمایلی ندارند که وارد این جنگ شوند و مورد غضب آمریکا قرار گیرند، به ویژه کشورهای کوچکتر طبیعی است که توان ایستادگی در برابر فشار احتمالی آمریکا را به هیچ وجه ندارند و از این روی ترجیح می‌دهند تابع تحریم‌های این کشور علیه ایران باشند.» او افزود:«به عنوان نمونه کشوری مانند عراق هم اکنون میزبان نیروهای آمریکایی است و واشنگتن از نفوذ خاصی در این کشور برخوردار است، درآمد این کشور از طریق نفت تامین می‌شود و این درحالی است که نفوذ شرکت‌های آمریکایی بربخش نفت عراق بسیار زیاد است و طبیعی است آنها نیز مایل نباشند پرداختی به ایران داشته باشند!» این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود:«در این میان تنها درباره چین می‌توان گفت که هنوز بخشی از مبادلات نه به شکل نقدی بلکه به صورت تهاتر کالا به کالا وجود دارد و از این طریق تا حدی تحریم‌ها دور زده می‌شود.» او ادامه داد:«با توجه به شرایط تنش آلودی که میان تهران و واشنگتن وجود دارد و هیچ یک از طرفین اصلی این منازعه حاضر به نرمش نیستند بعید است که سایر کشورها بتوانند تغییری در سیاست‌های خود در این زمینه ایجاد کنند و تبادلات مالی با ایران را از سر بگیرند.» مجلسی در پایان گفت:«یکی دیگر از چالش‌هایی که برسر این موضوع وجود دارد این است که ایران FATF را نیز نپذیرفته است تا مانع مضاعفی نیز برسر راه تجارت بانکی با ایران به وجود آید.»