روزنامه آفتاب یزد

در مورد چهل و دومین سالگرد زلزله طبس

علی‌اکبر پیوندی‪-‬ یک هفته بعد از واقعه 17 شهریور 57 در میدان شهدای تهران در شامگاه روز 25 شهریور 57 در یک تکه از خاک این سرزمین و صدها کیلومتر دورتر از میدان 17 شهریور یکی از پرقدرت‌ترین زلزله‌های تاریخی کشور در شهر طبس با قدرت تخریب‌کننده «8/7» ریشتر تمام ساختمان‌ها و اماکن مسکونی به اضافه بخش عظیمی از سکنه شهر را از صحنه حیات حذف و محو کرد؛ به‌نحوی که فریاد و ضجه و ناله زیر آوار ماندگان فرصت خروج از حنجره آنها را پیدا نکرد.
البته این شهر در مجموع مانند همه شهرهای کویری دیگر با خشت خام و گل رُس ساخته شده بود. لیکن شکل و شمایل معماری منحصر به فردی داشت. سقف‌های گنبدی که همیشه تنها بخشی از سطح گنبد در معرض تابش نور خورشید قرار داشت با معابر و کوچه‌های اغلب کم‌عرض و دیوارهای بلند که کف و سطح کوچه‌ها را از زیر ضرب مستقیم نور آفتاب سوزان محافظت می‌کرد. خانه‌های شخصی تابلو زیبایی از درختان نخل و نارنج و گل‌های شب‌بو و اطلسی و بهار نارنج و حوض مدور و کوچک در وسط حیاط تشکیل می‌داد با یک زیرزمین به نام سرداب که با چند پله بر سطح حیاط متصل می‌شد و اهل خانه اغلب ساعات روزهای تابستان را در این سرداب که هوای سرد نمور و نمناکی داشت می‌گذراندند و شب‌ها در قسمتی از پشت‌بام که تسطیح شده بود سپری می‌کردند و سقف آسمان با ستاره‌های درخشان و از شیارهای نورانی که شهاب‌سنگ‌ها ایجاد می‌کردند لذت می‌بردند اما بعد از زلزله و ساخت شهر براساس وضعیت روز و خشت و آجر و سنگ و سیمان سبک و سیاق زندگی آنها هم تغییر کرد.
این شهر اگر طعمه زلزله نشده بود با بافت ساختمانی منحصر به فرد و جغرافیای طبیعی آن قطعاً جزء میراث جهانی ثبت و ضبط می‌‌شد.
صحبت از وضعیت جغرافیایی طبس شد که آن هم دارای وضعیت و نما و نمایش خاص و متفاوتی دارد. ارتفاعات و دره‌های آن مربوط به دوره «کرتاسه» و منشاء دریایی دارد به خصوص چین‌خوردگی لایه مانند منطقه «کلمرد» که مورد علاقه و توجه دانشمندان زمین‌شناس بوده و فسیل‌ها و سنگواره‌های زیادی در اطراف آن یافت می‌شود که از نظر تعیین منشا و منبع حیات گیاهی و جانوری منطقه اهمیت دارد. همچنین دره‌های طبیعی مانند دره جنی با عمق و ژرفای زیاد و دیواره‌های مرتفع و کم‌عرض که به علت تنوره حرکت باد در


لایبر نت‌های متخلخل آن در صبحگاه و شامگاه اصوات و هم‌انگیزه ایجاد می‌کند که در گذشته به سر و صدای از ما بهتران نسبت می‌داده‌اند.
همچنین در بخشی از دیوارهای این دره حفره‌ها و مغاک‌های دست‌کنده شده مشاهده می‌شود که گویا در بعضی از آنها نقش خورشید که گفته می‌شود از نمادهای آیین مهر است دیده شده است.
اضافه بر این دره- یک شیار عمیق و طولانی به نام کال سردر که دارای چشمه‌های متعدد آب گرم و سرد در کنار هم و بقایای یک آب‌بند نیمه‌تمام که سد شاه عباس موسوم است وجود دارد.
و نیز دره کردیت با یک سازه آب بند دیگر که شاید جزو اولین سدهای دست‌ساخت بشر با سنگ و ساروج باشد با ارتفاع بیشتر از 50 متر با عمر چند صدساله و همچنین تپه‌های شنی مرتفع با شیب ملایم و نمکزارهای وسیع که در بعضی از آنها در هنگام طلوع و غروب خورشید که اشعه آفتاب به طور مورب و زاویه‌دار بر بلوری نمک می‌تابد و بازتاب نور باعث تجزیه طیف‌های متنوع نورانی بسیار بدیع و چشم‌نواز می‌شود که در مجموع باعث ایجاد ظرفیت بسیار برای جلب گردشگران خارجی و داخلی است و اگر بعضی مقامات محلی بر حسب سلیقه و نظر شخصی به کفش و کلاه گردشگران حساسیت نشان ندهند این می‌تواند به کمک بخش خصوصی باعث رونق کسب و کار و درآمد زیادی برای توسعه شهر به خصوص در مسائل درمانی بشود که به شدت به آن نیاز دارد و چون عنصر موثری در مراکز قدرت ندارند و نمایندگان این شهر در مجلس شورای اسلامی به علت وسعت حوزه انتخابیه که شامل 4 شهر فردوس- طبس- بشرویه- سرایان می‌شود که اگر رقابت تعریف نکنیم نوعی حساسیت زیرپوستی و نامحسوس بین آنها وجود دارد و در نتیجه مقداری از انرژی نماینده باید صرف خنثی‌کردن این حساسیت و ایجاد توازن بین مطالبات متنوع آنها باشد و با این وجود به جز دوره ششم مرحوم مهندس شکیبی توانست با پیگیری جدی نیازهای عمومی حوزه انتخابیه خود یادگارهای مناسبی از خود به جای بگذارد. قضاوت در مورد بقیه طبعا به عهده موکلین آنهاست ولی متاسفانه آن مرحوم، قربانی صنعت هوایی عقب‌مانده و معیوب کشور اوکراین در هواپیمای ایران 140 شده و بقیه موارد هم به جز افزودن کلمه (فرمانداری) ویژه که یک اقدام شکلی و نمادین بود اقدام کارآمد دیگری به خصوص در مسیر کمبودهای درمانی انجام نشده و در دوره جدید هم که هنوز اول کار است و جای قضاوت وجود ندارد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند) آمریکا با آتش بازی نکند؛ سلاح‌هایی در اختیار داریم که فکرش را هم نمی‌کنید (کيهان) عادی‌سازی روابط مشکلی را حل نمی‌کند (تجارت) به دوران بنگاه‌های خبری وفیک خوش آمدید! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
فرمانداری تهران با نامگذاری خیابانی به نام بازرگان مخالفت کرد! کاهش شوکه‌کننده آمار ازدواج در ایران گلایه روحانی از کشورهای دوست ما را به خیر شما امید نیست؛ شر مرسانید جامعه آرامش طلبی نداریم مشق بلاتکلیفی در هیاهوی سیاست...!! خونریزی دستگاه گوارش چیست؟ آیا کمپین عدم خرید به سرانجام می‌رسد!؟ محکومیت اکبر طبری به بیش از ۵۸ سال حبس و هزار میلیارد جزای نقدی آیت الله صانعی به ملکوت اعلی پیوست آذری جهرمی اصلاح‌طلب بود و ما نمی‌دانستیم؟! غم درگذشت فقیه نواندیشان کنش‌گری و چالش‌های آن اوضاع اقتصاد ایران در مورد چهل و دومین سالگرد زلزله طبس