خونریزی دستگاه گوارش چیست؟

دکتر امیر سعید صادقی‪-‬ احتمال دارد هر فردی در طول زندگی خود دچار خونریزی دستگاه گوارشی شود، به ویژه در افراد بالای 40 سال شیوع این بیماری بیشتر است و معمولا باعث وحشت خانواده و فرد بیمار می‌شود. یکی از دلایل مراجعه به اورژانس‌های داخلی و جراحی نیز خونریزی از دستگاه گوارش است. زمانی که فرد دچار استفراغ خونی می‌شود، تشخیص خونریزی از دستگاه گوارش آسان است. این مشکل از زمانی شروع می‌شود که فرد دچار خونریزی می‌شود اما نشانه‌ها واضح و آشکار نیست. تصور کنید مرد مسنی را به اورژانس آورده‌اند که دچار سنکوپ شده، در بررسی این بیمار، مشکلی در قلب و مغز وی پیدا نمی‌شود اما در آزمایش خون بیمار متوجه کم خونی شدید می‌شوند. در شرح حالی که از بیمار گرفته می‌شود عنوان می‌کنند که مدفوع او از دوهفته قبل به رنگ سیاه و شبیه قیر است. در بررسی نمونه ارسالی به آزمایشگاه از نظر بررسی خون در مدفوع، پاسخ مثبت گزارش می‌شود.اگر بیمار مطلع بود که رنگ مدفوع سیاه به معنای خونریزی گوارشی است. هیچگاه دچار سنکوپ نمی‌شد. همیشه خونریزی گوارشی با دفع خون روشن همراه نیست گاهی نیز فرد دچار استفراغی به رنگ قهوه‌ای می‌شود که به اشتباه آن را به خوردن غذای مانده ارتباط می‌دهند. برخی از افراد نیز به دلیل خونریزی آهسته و تدریجی دستگاه گوارش، علامتی مثل تغییر رنگ مدفوع ندارند و ممکن است با علایمی به پزشک مراجعه کنند که از تشخیص خونریزی دور باشد. بسیاری از افراد مسن در اثر خونریزی گوارشی دچار سنکوپ، سرگیجه و حتی درد قفسه سینه می‌شوند و ممکن است این افراد با سرگیجه به پزشک مراجعه کنند و تنها یافته در معاینه آنها فشار خون پایین باشد. در این شرایط معمولا فشار خون پایین با ضربان قلب بالا و تپش همراه است. علل خونریزی گوارشی شامل زخم یا التهاب در لوله گوارشی، ورم و پرخونی در مبتلایان به نارسایی کبد
( سیروز )، استفراغ مکرر و شدید، مصرف الکل یا داروهای مسکنی همچون بروفن،مفتامیک اسید، پیروکسیکام و آسپرین است. شناسایی علت خونریزی گوارشی بدین صورت است که اگر پزشک به خونریزی شک کند، باید محل خونریزی را تشخیص داده و درمان
را بر اساس محل خونریزی تعیین کند. برای شناسایی محل خونریزی بهترین روش استفاده از دستگاه برای مشاهده سیستم گوارشی است. برای مشاهده سیستم بخش فوقانی دستگاه گوارش از دستگاه آندوسکوپ و برای مشاهده بخش انتهایی دستگاه گوارش از کولونوسکوپ استفاده می‌شود. گاهی این وسایل علاوه بر امکان تشخیص، توانایی درمان علت را نیز دارند، مثلادر بیماران مبتلا به نارسایی کبدی علاوه بر شناسایی محل خونریزی در مری، خونریزی عروقی را می‌توان توسط آندوسکوپ کنترل کرد. به طور کلی درمان خونریزی گوارشی بستگی به علت بروز آن دارد؛ مثلا در صورتی که علت خونریزی وجود زخم و یا سوراخ شدن معده و اثنی عشر باشد، باید با سرم درمانی و یا جراحی، محل خونریزی را بست؛ و یا در صورتی که علت آن واریس مری باشد، باید عروق واریسی را با دستگاه یا دارو مسدود کرد و اگر علت آن عفونت‌های متعدد باشد، باید عفونت‌ها را درمان کرد.