روزنامه قانون
1396/03/28
عـدم تمكيـن روسي
چند سوال بی جواب در رابطه با گره‌های معمای باغ روسهاچگونه ملکی که برای سال‌ها ادعا می شود مجهول المالک است و یا در مالکیت یک دولت بیگانه قرار دارد، به صورت پلاک هایی مجزا فروخته شده و در مرکز شهر و با کوچه‌بندی تبدیل به بخشی از فضای شهری میشود؟ شهرداری وقت براساس کدام سند مالکیت اقدام به صدور مجوزهای ساخت کرده است؟
اداره ثبت اسناد، بر چه اساسی، اقدام به انتقال اسنادی کرده است که هويت فروشنده آن، معلوم نيست؟
متصرف فعلی بنا بر چه اساسي ادعای کارمندی سفارت روسیه را دارد؟ در مکاتبات صریح وزارت کشور با دولت روسیه و حتی طی نشستی در روسیه و با استناد به رای قاطع دادگاه عالی ایران، ملک از این دولت پس گرفته شده است. پس چرا نمایندگی وزارت امور خارجه در گرگان از آن بی اطلاع است؟
اعلام مجهول الوضعیت بودن این بنا برای سال‌ها در استان با چه هدفی دنبال شده است؟
چه کسی مسئولیت خسارت مالی ناشی از بلاتکلیف ماندن این ملک را برای 70 ورثه این خانواده خواهد پذیرفت؟
در نهایت نظارت بر روند اجرای حکم قضایی چگونه انجام می شود که یک پرونده می تواند برای سال ها در بایگانی بماند و همه مسئولان از آن اعلام بی اطلاعی کنند؟
پرونده ارقام نجومی زودتر از آنچه درمورد شهرداری تهران و یا فیش‌های حقوقی مطرح شده باشد، باید در گرگان، مرکز استان گلستان پیگیری شود. پرونده‌ای که شاید برای استانی با یک میلیون وهشتصدهزار نفر جمعیت، رقم بسیار بزرگی به نظر برسد. مناقشه بر قطعه زمینی در گرگان به ارزش حدودی 700 تا 1000 میلیارد تومان، در حالی بیش از چند دهه ادامه دارد که نیمی از این زمین ، بدون رضایت مالکان، طی دو دهه گذشته، در پیچ و خم های ماده 147 شهرداری، به صورت پلاک های مجزا فروخته شده و پروانه ساخت گرفته است. مهم‌تر آنکه، این ظن به میان آمده که این پرونده می‌تواند کلید ورود به حوادثی باشد که در دو دهه اخیر، گرگان را از توسعه شهری دور نگه داشته و نارضایتی شهروندان را به دنبال داشته است.
در مرکز شهر گرگان و پشت امامزاده بی بی هور و بی بی نور، در محله شیرکش، عمارتی وجود دارد که قصه‌های زیادی با خود همراه دارد. سال‌های سال این باغ و عمارت تاریخی که به نام باغ روس ها شهرت دارد و زمانی نيزکنسولگری روسیه بود، نیمه متروکه مانده است و هیچ کس اجازه ورود به آن را ندارد. گاهی بخشی از دیوار این باغ به دلیل متروک بودن فرو می ریزد و بی سر و صدا یا فنس‌کشی یا دوباره دیوارچيني مي‌شود. اتفاقی که سال گذشته نيزدوباره تکرار شد؛ بخشی از دیوار باغ روس‌ها فرو ریخت و مانند همیشه بدون سر و صدا و در اقدامی شبانه مرمت شد. بازسازی ای که شورا و شهرداری می‌گویند که از سوی آن‌ها انجام نشده است. طی سال ها تنها پاسخ مسئولان استان در خصوص این باغ، این بوده که این ملک در اجاره روسیه است.
قصه باغ روس ها از کجا شروع شد؟
سال 1320 و در پی اشغال ايران توسط شوروی ملکی که امروز به باغ روس‌ها شهرت دارد و در خیابان ملل قرار گرفته است، از سوی زیادلوی قاجار، یکی از خان های گرگان، به شوروی سابق، به مدت 30سال اجاره داده شد. بعد از پایان جنگ جهانی و انعقاد قرارداد مودت و تعیین و تکلیف املاک شوروی ، این ملک به دلایلی نامعلوم تعیین تکلیف نشد و بعدها به یکی از پر مناقشه ترین مسائل حقوقی میان وزارت امور خارجه ایران و سفارت روسیه در حوزه املاک تبدیل شد.مناقشه‌اي كه در سال 79 توسط عده اي با ادعاي حقوقي كذب وراثت عليه مالك (ورثه خاندان زيادلو) در دادگاه اجراي احكام گلستان ادامه يافت.
این مناقشه در حالی از سال 1379 شکل گرفته و با وجود آرای قاطع مبني بر تایید مالکیت ورثه و رفع تصرف از بنا، ادامه پیدا می‌کند که در تمام سال‌های گذشته مسئولان استان به شکل رسمی اعلام می کردند که ملک موسوم به باغ روس ها متعلق به سفارت روسیه است و حتی ورود به آن، از سوی هر شخص ثالث، شکایت دولت روسیه را در پی دارد. این موضوع بار دیگر از سوی مراجع استان، بعد از فروریختن دیوار خارجی بنا، از ضلع ملل 19 موردتاکید قرار گرفت. با وجود صدور آخرین حکم قضایی مبنی بر تایید مالکیت ورثه زیادلو که در تاریخ نهم بهمن 1392 تایید و به استان ابلاغ شد، این حکم همچنان در دایره اجرای احکام گلستان بدون اجرا مانده است و مالک تا این لحظه موفق به ورود به ملکی که از نظر قانون به او تعلق دارد، نشده است. این موضوع در حالی است که ورثه این ملک، 70 نفر از نوادگان دختری خاندان زیادلو هستند.
پرورش ماکیان در باغ
مطابق بررسی‌های انجام شده در اسناد موجود، طبق ابلاغیه صریح وزارت کشور به سفارت روسیه در سال 79 باید از این ملك خلع ید می شد. با این وجود این مساله با ورود دستگاه قضایی و شکایت رسمی مالک که از ورثه زیادلو هستند، اتفاق افتاد و سفارت روسیه به عنوان یکی از مدعیان از این پرونده خارج شد. اما هنوز، شخصی موسوم به «علی روس» با ادعای نگهبانی از سوی دولت روسیه، در آن ملک حضور دارد و اتفاقا در بازدید میدانی ما ، معلوم شد سرایدار فعلی که معلوم نیست بر چه اساسی به آن مکان تردد می‌کند، باغ این عمارت تاریخی را به مکانی برای پرورش مرغ، خروس، اردک و انواع ماکیان تبدیل کرده است. علی نوربخش، شخصی که ادعا می‌کند از سوی دولت روسیه برای نگهبانی از این ملک حقوق دریافت می‌کند، حتی از ورود سازمان میراث فرهنگی به این باغ نيز جلوگيري می کند.
فروش ملکی که مالک نداشت
اگر چه شهرداری گرگان نيز در آخرین پیگیری ما رسما در مورد این باغ ادعای بی اطلاعی کرده است و در استعلام های خواسته شده، اعلام کرد که سندی از این باغ در دست ندارد، اما براساس قدیمی ترین نقشه موجود از این عمارت، عرصه و اعیان آن هفت و نیم هکتار بوده که امروز بیش از سه‌و نیم هکتار آن به صورت پلاک های مجزا فروخته شده است. در شرایطی که این فروش از سوی ورثه و مالکان قانونی نبوده است.
اکنون حدود سه و نیم هکتار از این بنای کوشکی باقی مانده که از ضلع غربی یعنی نبش ملل 19 به بعد آن به پلاک‌های منفرد مسکونی و بخشی هم به کوچه و گذر تبدیل شده است. یعنی طی این سال‌ها، شهرداری اقدام به صدور مجوز ساخت برای اراضی ای کرده که مالک آن بی‌اطلاع بوده و در یک پروسه بلند قضایی در پی باز پس‌گیری ملک موروثی خود بوده است. ساکنان قدیمی خیابان ملل و محله آلوچه باف گرگان در همسایگی این خیابان، می‌گویند که تفکیک زمین‌های این منطقه و آپارتمان سازی ها، عمری کمتر از 15 سال دارد.
مسئولان چه می گویند؟
در گفت وگو با مسئولان استان و شهرستان گرگان آنچه به وضوح به چشم می آید، اجتناب از توضیح در خصوص این ملک است. بعد از فرو ریختن دیوار باغ تاریخی روس‌ها یا ملک زیادلو، شهرداری و شورای اسلامی شهر گرگان، اعلام کردند که اجازه ورود و مرمت این ملک را ندارند چرا که این ملک در تصرف سفارت روسیه است و موضوع خارج از حیطه اختیار استان است.
اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان در پاسخ به سوال ما مبنی بر تعیین تکلیف ملکی تاریخی که در محدوده ثبت شده بافت تاریخی گرگان قرار گرفته است، پاسخي مشابه شهرداری و شورا داد. در بررسی اسناد موجود در این اداره و پرونده بایگانی این ملک فقط دو برگ کاغذ وجود دارد که مربوط به استعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از اداره کل استان در خصوص این ملک است. این در حالی است که رونوشتی از پاسخ این اداره به سازمان مبنی بر مالکیت و نقشه‌های این ملک نیز در این پرونده بایگانی وجود ندارد. بر اساس مستندات اما، نامه‌ای از سوی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری به سازمان میراث فرهنگی فرستاده می شود که اعلام می‌کند، ملکی که روسیه بر آن ادعای مالکیت دارد، ملکی است که کنسول روسیه در گرگان، در آن سکونت می‌کرده است و ملک کنسولگری نیست بلکه، خانه‌ای است در محله سرخواجه که با ملک مورد بحث فاصله زیادی دارد. مشخصات مندرج در این نامه از محل سکونت کنسول روسیه، یادآور مشخصات خانه‌ای به نام فاطمی در محله سرخواجه گرگان است که مدت‌هاست با وجود طرح مرمتی و استقرار کارگاه مرمتی و فنس کشی، بدون مرمت و حفاظت رها شده است.
سند یا اطلاعاتی مبنی بر مالکیت این باغ به دست نیامد
محمود ربیعی، یکی از مدیران پیشین میراث فرهنگی گلستان است که اکنون بر کرسی معاونت امور اقتصادی استانداری گلستان نشسته است. او که پرونده باغ روس ها، یک بار در زمان تصدیش بر کرسی مدیر کلی میراث فرهنگی بازخوانی شده بود، به ما می‌گوید: «در آخرین بررسی های انجام گرفته در زمان ریاست من، وزارت امور خارجه اعلام کرد که همه اسناد و پیشینه این عمارت و قرار دادها، در بایگانی وزارت امور خارجه موجود و قابل بررسی است. اما تاجایی که به خاطر می‌آورم، این ملک در اختیار سفارت روسیه بوده است. در مراجعه قانون به معاونت سیاسی فرمانداری گرگان نيزسند یا اطلاعاتی مبنی بر مالکیت این باغ به دست نیامد».
اعضای شورای شهر اطلاعات متناقضی دارند
«محسن کاظمی»، معاون سیاسی فرماندار گرگان و همچنین یکی از اعضای شورای تامین شهرستان گرگان، مساله را به بررسی در شورای تامین موکول کرد. بررسی ای که تا امروز پاسخ آن به دست ما نرسیده است. به نظر می رسد که برخی از اعضای شورای چهارم شهر گرگان که روزهای پایانی کار خود در این نهاد را می گذرانند، از این موضوع اطلاعات متناقضی دارند. محمد قدس مفیدی، رییس شورای اسلامی شهر گرگان، مالکیت حقیقی باغ روس ها را تایید می کند.قدس مفیدی در پاسخی کوتاه می گوید: «تا جایی که می دانم ملک متعلق به ورثه خانواده زیادلو است. در حقیقت این ملک موروثی خاندان زیادلو است».
این ملک در اجاره روس‌هاست!
«علی کلاتی» عضو دیگر شورای اسلامی شهر گرگان که از دوره دوم شوراها، یعنی زمان آغاز مناقشات حقوقی ورثه و آغاز پرونده قضایی آن، در شورای اسلامی شهر حضور دارد، این موضوع را رد می کند و می گوید: «ما از زمان‌های گذشته و از زمان شهرداری ابراهیم کریمی، پیگیر این موضوع بوده‌ایم. این ملک در اجاره روس هاست. این ملک در مرکز شهر موقعیت بسیار خوبی برای احداث پارک دارد. ما هم علاقه‌مند بودیم که این موضوع زودتر حل بشود».
قراردادی 99 ساله با دولت روسیه
معاون سیاسی امنیتی استانداری گلستان، تنها مسئولی است که خودش را ملزم به پاسخگویی کامل می‌داند. «علی‌اصغر طهماسبی» به قرار دادی 99 ساله با دولت روسیه اشاره می کند. قرار دادی که با توجه به مستندات ما، 99 ساله نبوده است. طهماسبی در ادامه بیان می‌کند: «در آخرین بررسی‌های انجام شده مشخص شد که قراردادی 99 ساله، میان دولت ایران و دولت روسیه برای این ملک وجود دارد. ما مشابه این ملک را در روسیه داریم که می‌دانید از گران قیمت‌ترین اراضی در جهان است. ممکن است بخشی از تعلیق مذاکرات دولت در خصوص این ملک به این دلیل باشد که از آن طرف روسیه بخواهد در مورد زمین ما، جبران کند و ایران ملک بسیار با ارزشی را از دست بدهد. این مساله و بررسی‌هایی که عنوان می‌کنم مربوط به 20 سال پيش است».
دولت از حقوق شهروندانش نمی گذرد
طهماسبی اما حفظ حقوق شهروندان ایرانی را در اولویت عنوان می کند. او می گوید: «این موضوع را هم در نظر بگیرید که طی این سال ها، به دلیل موقعیت این ملک در مرکز شهر و ارزش اقتصادی هنگفت آن، افراد زیادی در صدد ادعای مالکیت آن برآمدند که ادعای همه رد شد. اما اگر این موضوع صحت داشته باشد و حقیقتا مدعیان فعلی، ورثه قانونی آن باشند، دولت از حقوق شهروندانش نمی‌گذرد. نه فقط 70 ورثه بلکه، رعایت حقوق یک شهروند ایرانی اولویت و ضرورت است».
نمی توانم جزيیات پرونده را شرح بدهم
«عزت ا... حمزه نژاد»، ريیس دادگستری گرگان است؛ محلی که رای نهایی مبنی بر تخلیه ملک توسط متصرف فعلی یعنی شخصی که خودش را نگهبان و در استخدام روسیه معرفی می کند و همچنین تاییدیه قضایی ادعاي ورثه زیادلو مبني بر صحت ادعای مالکیت، در آن بایگانی می شود. حمزه نژاد اما در خصوص رای قضایی بر تایید مالکیت ورثه زیادلو می گوید که نمی تواند در خصوص پرونده اطلاعاتی جز به طرفین پرونده بدهد. او همچنین در خصوص این سوال که چه اتفاقی می تواند یک حکم را بیش از سه سال در اجرای احکام معطل کند ، به همان پاسخ قبلی بسنده کرد.
بی اطلاعی از اجاره ملک توسط روسیه
صحبت های مسئولان گلستانی که بیشتر در ابهام است و یا دارای تناقض آشکار، در حالی بیان می شود که نمایندگی وزارت امور خارجه در گرگان در مراجعه ما، از وجود ملکی در مالکیت و یا اجاره روسیه در شهر گرگان، اعلام بی اطلاعی می کند.
گره کجاست؟
ماجرا یک تناقض ساده و قابل پیگیری است. تناقضی میان آنچه که در مورد این عمارت گفته می شود و آنچه در موقعیت حقیقی بنا وجود دارد. به استناد چيزي كه در وب سایت استانداری گلستان در معرفی این بنا نوشته شده است: « طبق ماده هشت معاهده ترکمن چای در سال 1243 هجری قمری، حق کشتیرانی در دریای خزر به روس ها واگذار شد.همچنین طبق ماده 10 همین معاهده گشایش کنسولگری‌ها و نمایندگی‌های بازرگانی روس‌ها در شهرهای ایران، آزاد اعلام شد. در نتیجه بلافاصله در استرآباد بنايی به منظور تاسیس کنسولگری از یک تاجر استرآبادی توسط روس‌ها خریداری شد.
ساختمان کنسولگری روسیه در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی(س) و ضلع غربی امامزاده بی‌بی هور و بی‌بی نور در محله شیرکش واقع شده است. کنسولگری از دو ساختمان شامل ورودی و عمارت اصلی تشکیل شده است. ساختمان ورودی بنابه صورت دو طبقه از آجر و اندود گچ و خاک ساخته شده و با لایه‌ای از رنگ زرد پوشیده شده است. طبقه همکف ساختمان ورودی شامل یک درب چوبی، دو ستون آجری با مقطع مدور با طاق‌های هلالی نیم دایره است. نمای خارجی طبقه اول شامل درو پنجره‌های چوبی و تراسی است که با نرده‌های خراطی شده تزيین یافته است.
ساختمان اصلی کنسولگری که به صورت عمارت کلاه‌فرنگی در وسط باغ قرار دارد، در دو طبقه با سازه آجری روی کرسی چینی به ارتفاع80 سانتی متر و اندود گچ ساخته شده است که همانند نمای ورودی در بخش‌هايی از آن، لایه‌ای از رنگ زرد روی اندود به چشم می خورد».
مسئولان از شناخت مالک اصلی اعلام بی‌اطلاعی می کنند
با وجود اینکه بسیاری از مسئولان از شناخت مالک اصلی اعلام بی‌اطلاعی می‌کنند اما همه بر وجود قرارداد اجاره و نه فروش، اتفاق نظر دارند. اين در حالی است که در وب‌سایت استانداری گلستان، مساله با عنوان خریداری از سوی دولت روسیه، مطرح شده است. از سوی دیگر این عمارت بدون هیچ نشان دیپلماتيك و پرچم روسیه، سال‌هاست در شهر قرار دارد که مغایر با قوانین کنسولگری‌ها و املاک دول دیگر در کشور است. در معرفی این عمارت در وب‌سایت استانداری گلستان بر نکته‌ای کلیدی تاکید شده است. در این معرفی به ساختمان کلاه فرنگی اشاره شده که در وسط باغ قرار دارد که اتفاقا درست مطابق ساخت الگوی کوشک در معماری ایرانی است که عمارتی در فضایی متقارن در وسط یک باغ قرار می‌گیرد. در حالی که در باغ روس‌ها نه خبری از تقارن مانده است و نه عمارت کلاه فرنگی در میانه. ديوار باغ روس‌ها از ضلع غربی، نبش ملل 19 کشیده شده است و عمارت کلاه‌فرنگی از گوشه غربی باغ شروع میشود.
سایر اخبار این روزنامه
پر هيز از دو قطبي كر دن جامعه پس از انتخابات
افشاگري عليه خودسرها
عـدم تمكيـن روسي
فرش قرمز ا بريشمي در مسير گردشگري
دود افزایش دستمزد ها در چشم نوشاغلان
ما نبايد در زمين ترامپ بازي كنيم
در جست‌وجوي شهردار
نا اميدي از اميدي‌ها
آقای روحانی! ابتدا از خودتان انتقاد کنید
باز تولید یک شکست نظامی
تفكيك وزارتخانه ها، هدفي براي توسعه
رنج آموزش و پرورش از كمبود مشاوران
