کشاورزي، تخت جمشيد را نابود مي‌کند

علی بیت اللهی
فرونشست زمين برعکس زلزله يک اتفاق تدريجي است و آني همه چيز را خراب نمي‌کند. وزارت نيرو بايد با حفر چاه‌هاي غير مجاز برخورد جدي نمايد و از صدور مجوز جديد براي چاه‌ خوداري کند. طبق آمار در استان تهران 50 هزار حلقه چاه با مجوز و 30 هزار حلقه چاه غير قانوني وجود دارد و اين‌ها آب زير زمين را خالي مي‌کنند. همان‌طور که اشاره شد علت اصلي فرونشست زمين، افت آب‌هاي زير زميني است و بايد با دلايل افت آب‌هاي زير زميني مبارزه کنيم. موضوع ديگري که وزارت نيرو بايد به آن توجه کند، کنترل ميزان استفاده چاه‌هاي مجاز است،  چون کنترل و نظارت جدي در اين رابطه وجود ندارد بسياري از کشاورزان بيش از حد مجاز آب برداشت مي‌کنند. وزارت جهاد کشاورزي نيز بايد به استفاده غير منطقي از آب براي کشت محصولات آب‌بر و تغيير روش سنتي کشاورزي غرقابي به مکانيزه ورود جدي پيدا کند. متاسفانه در سال‌هاي اخير شاهد بوده‌ايم که جهاد کشاورزي خودش را از اين امر کنار کشيده و بسياري از کشاورزان نيز اصلا در مورد فرونشست زمين شناخت و دانشي ندارند، مگر اينکه در مزارع‌شان به داخل گودال بيفتند تا متوجه شوند که اين پديده زندگي آنها را نيز تهديد مي‌کند.شهر ري، يکي از کانون‌هاي اصلي فرونشست زمين در جهان است. ما بارها با مسئولان حرم شاه عبدالعظيم (ع) به علت ارزش تاريخي و ديني اين بنا جلساتي را برگزار کرده‌ايم. نه تنها اين حرم بلکه هر سازه‌اي در روي زمين و زير زمين از فرونشست در امان نخواهند بود و اين يک برآورد کارشناسانه است.
در آن جلسه ما پيشنهاد داديم که اندازه گيري دقيق مناره‌ها نسبت به حالت شاقولي محاسبه شود، که آيا انحناي زمين باعث کج شدن مناره‌ها شده يا خير؟ و ما انتظار داشتيم اين انحنا در مناره‌هاي حرم به وقوع پيوسته باشد تا بتوان براي آنها کاري انجام داد، اما خوشبختانه اين اتفاق رخ نداد. از سوي ديگر مي‌توان به فرونشست زمين در دشت فارس و خطري که تخت جمشيد و نقش رستم را تهديد مي‌کند اشاره نمود.  سال‌هاست که در يک اقدام غير منطقي و غير کارشناسانه، در اطراف محدوده تاريخي تخت جمشيد به کشاورزان اجازه کشت برنج داده‌اند و در حالي که فرونشست زمين بر اثر خشکسالي، اين محوطه جهاني را نيز تهديد مي‌کند. فرونشست زمين باعث شده که سنگ نوشته‌هاي تخت جمشيد  ترک بردارند و روي زمين شکاف ايجاد شده است. ستون‌هاي چند صد تني که به شکل عمودي قرار دارند در اثر اين فرونشست‌ها دچار شکاف‌هاي کوچک مي‌شوند و زماني که آب باران به درون اين شکاف‌ها نفوذ پيدا مي‌کنند، در اثر انقباض و انبساط سرما و گرماي هوا، ترک‌ها همچنان بزرگ و بزرگ‌تر مي‌شوند تا جايي که ستون‌ها و سنگ نوشته‌ها را تخريب کنند. در چنين محدوده خشکي ما کشت برنج داريم و با آب‌هاي زير زمين شاليزار درست مي‌کنند.  
مدير بخش زلزله مرکز تحقيقات مسکن و شهرسازي