ترکیه از سدسازی بر دجله و فرات چشم پوشی نمی کند

گروه اجتماعی- برگزاری کنفرانس بین المللی مقابله با گردوغبار در تهران طی این هفته، موضوع پروژه های کلان آبی کشور ترکیه رااز جمله سد بزرگ «ایلیسو» که آثار مخرب و گسترده زیست محیطی برای کشورهای پایین دست از جمله عراق و سوریه و دربخشی نیز برای ایران دارد، دوباره بر سر زبان ها انداخت. از جمله این موارد انتقاد دکتر روحانی رئیس جمهور در سخنرانی افتتاحیه بود که چنین گفت: «اینکه همسایه ما طرح ۲۲ سد در دجله و فرات را دارد، برای ایران و عراق و بسیاری از کشورهای دیگر مشکل‌زا خواهد شد و نمی‌توان به راحتی از کنار آن عبور کرد.»پس ازآن گفت و گوی معاون وزیر امورخارجه ترکیه در حاشیه این اجلاس درهمین رابطه با خبرنگاران به چالش کشیده شد؛ در اظهارات او نوعی قدرت جویی منطقه ای با ابزار آب احساس می شد. حالا دوباره سفیر ترکیه نیز به نوعی اظهارات او را تکرار کرده است؛ البته او از سیاست های آبی ایران انتقادهایی نیز کرده است. رضا تکین سفیر ترکیه در ایران در گفت وگو با مهر عنوان کرده است: ترکیه از سدسازی بردجله و فرات چشم‌پوشی نمی‌کند، در عین حال آماده گفت و گو در این زمینه هستیم.
چرا ایران انتقاد می کند؟
سفیر ترکیه در ایران درباره این مسئله گفت: این کنفرانس در راستای همسو کردن تلاش‌های همه ما برای رفع مشکلاتی است که در منطقه با آن روبه روییم. اکنون سدها و برخی پروژه‌های مرتبط که در ترکیه ساخته می‌شوند، هدف حمله برخی محافل از جمله ایران قرار گرفته‌اند.وی تصریح کرد: ما با این دیدگاه مخالفیم زیرا می‌خواهیم به همه مسائل با رویکردی علمی پرداخته شود و داده‌های ما نشان می‌دهد سدهایی که ترکیه بر دجله و فرات ساخته هیچ اثر منفی بر محیط زیست کشورهای پایین دست یعنی عراق و سوریه ندارد.سفیر ترکیه در ایران مدعی شد: برعکس، این سدها به مدیریت آب کمک می‌کند به نحوی که پیش از این دوره‌های کم‌بارش پیش، وقتی بارانی نمی‌بارید آبی هم به این کشورها نمی‌رسید و دچار خشکسالی می‌شدند و این مسئله آثار زیان بار محیط زیستی داشت، اما با احداث این سدها ما ابزار لازم را برای مدیریت آب داریم و می‌توانیم حتی در شرایط خشکسالی آب را رهاسازی کنیم و آب کافی به کشورهای پایین دست بفرستیم تا از آن برای نیازهای خودشان استفاده کنند.تکین ادامه داد: از نگاهی دیگر وقتی دوره‌های بارش سیل‌آسا را داشتیم، سیلاب‌هایی را شاهد بودیم که آن هم بر محیط زیست تأثیرات منفی داشت اما اکنون با سدها می‌توانیم سیلاب‌ها را مهار کنیم. نکته دیگر این است که وقتی به منبع گرد و غبار نگاه می کنیم، درمی یابیم که منابع اصلی در نقاطی است که از پیش بیابانی بوده و نه نقاطی که در این سال‌ها بیابان‌ شده است، وقتی به داده‌های علمی پانزده بیست سال اخیر در مناطق بیابان‌ شده نگاه می‌کنیم، متوجه می شویم که ترکیه به خاطر سدهایش مورد حمله ناعادلانه قرار گرفته است.
ایران هم  سدساخته است


وی افزود: به دیگر پروژه‌ها در خود عراق، به ویژه در دوران صدام، نگاه ‌کنید؛ تالاب‌ها و بسیاری از مناطق کشور را خشک کردند که به یک فاجعه محیط زیستی منجر شد و از دلایل اصلی توفان‌های گرد و غباری که به ایران می‌آید محسوب می شود. حتی ایران را ببینید. تنها ۴۰ درصد دجله از ترکیه سرچشمه می‌گیرد. ۴۰ درصد از عراق و البته ۱۰ درصد هم از ایران سرچشمه می‌گیرد.سفیر ترکیه در ایران مدعی شد: ایران به شدت روی آب دجله در مرز ایران و عراق سدسازی کرده است. در 30 سال اخیر ایران600 سد ساخته است که مانع ورود آب به تالاب‌های ایران می‌شود. ساده است که یک کشور را نقد کنیم اما به سیاست‌های خودتان هم نگاه کنید. ما نمی‌خواهیم هیچ کشوری در معرض تهدید فاجعه باشد، بنابراین آماده گفت وگو با ایران هستیم.
تکین در پاسخ به اینکه اگر به نحوی حقابه‌های ادعایی رودخانه‌ها و تالاب‌های پایین دست توسط نهاد مستقل بین‌المللی تأیید شود، دولت ترکیه این حقابه‌های مورد تأیید نهادهای بین‌المللی را رعایت خواهد کرد یا نه بیان کرد: شما نمی‌توانید از حق حاکمیتی خود چشم‌پوشی کنید؛ این کالایی نیست که با نهادهای بین‌المللی آن را شریک شویم. آنچه ما انجام داده‌ایم این است که حتی وقتی با مشکل کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنیم هرگز آب را رو به دجله و فرات قطع نخواهیم کرد؛ پس آب داده می‌شود.سفیر ترکیه در ایران گفت: متــأســفانه عراق و سوریه دوران بسیار سختی را طی یک دهه گذشته پشت سر گذاشته‌اند و با تعارضات و بی‌ثباتی‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ بنابراین ما نمی‌توانیم وارد پروژه‌های مشترکی با آن‌ها بشویم. این تعارضات شرایط را تشدید کرده است.وی تأکید کرد: آب بسیار ارزشمند است و در کنفرانس هم گفته شد امروز یک بطری آب از یک بشکه نفت گران‌تر است و ملت‌ها تأکید دارند که آب حق ماست، حالا که آب از نفت هم گران‌تر است پس چرا نفت را با هم شریک نمی‌شویم؟! این حرف دقیقاً منطق مشابهی دارد. ما نباید به مسئله با چنین رویکردی نگاه کنیم، نگاه ما باید بر علایق مشترک باشد. باید بپذیریم خودمان هم اشتباهاتی داشته‌ایم ومثلا ایران حجم زیادی از آب را از خوزستان به اصفهان برای اهداف صنعتی منتقل کرده و این موضوع خوزستان را خشک کرده است. این واقعیتی است که شما باید بپذیرید. سفیر ترکیه در حالی از آمادگی کشورش برای گفت وگو در زمینه حقابه دجله و فرات سخن گفت که شرایط فعلی عراق و سوریه را مانع شکل‌گیری پروژه مشترک و بین‌المللی عنوان کرده است.