مدیریت فضای تحریمی

عبدالرضا‌فرجی‌راد
مشاهدات نظام بین‌الملل این پیام را صادر می‌‌کند که برجام قرار است، همچنان در حالت مسکوت بماند. حتی اگر قرار بر توافق باشد، مدت زیادی زمان لازم است تا ایران و آمریکا در حالی که رابطه‌ای توام با تنش و چالش دارند، بتوانند به نظر مشترکی درباره منازعه هسته‌ای برسند. شرح این شرایط نشان می‌دهد، نظام سیاسی ایران باید آمادگی زیست در موقعیت تحریم را داشته باشد و با بررسی مناسبات بین‌المللی برای مدیریت مطلوب فضای دیپلماسی و اقتصادی شرکایی کارآمد برای انتخاب کند. در نگاه اول چین و روسیه می‌توانند با ایران رابطه‌ای توام با همکاری‌های دوجانبه داشته باشند که این رابطه هم در حوزه سیاست‌خارجی می‌تواند دست‌آوردهای مهمی داشته باشد و هم در بخش مهم اقتصادی،‌ گره‌گشا باشد و شرایط را برای فراهم کردن ترمیم اقتصادی هموار کند.
همچنین قانونی نانوشته در سیاست‌‌خارجی اینطور حکم می‌کند که کشورهایی که در یک منطقه حضور دارند، از فرصت همسایگی برای بهره‌برداری استفاده کنند. در این‌باره مشخصا می‌توان گفت، اکنون زمانی است که باید سعی‌مان را برای کاهش جدلی که با عربستان داریم، به‌کار بگیریم. به‌هرحال جمهوری‌اسلامی و دولت سعودی مهمترین کشورهای منطقه استراتژیک خاورمیانه هستند. به‌همین دلیل اگر دو کشور تعامل را جایگزین تقابل کنند،‌ بی‌شک هم می‌توانند منافع دوجانبه‌ای را تجربه کنند و همچنین به نظام‌بین‌الملل این پیام آشکار را خواهند داد که چشم طمع از خاورمیانه بردارند. «در سیاست دوست و دشمن دائمی نداریم» قانونی نانوشته است که دولت‌ها حتما باید به آن توجه نشان بدهند. چرا که در اینصورت، بسیاری از منازعات جامعه‌جهانی قابل‌حل خواهند شد. البته به‌این شرط که دولت‌ها بر سر عقیده‌های‌شان اصرار افراطی نداشته باشند و هر زمان که لازم شد، در صورت متضرر نشدن از مواضع‌شان عقب‌نشینی کنند. اگر نظام سیاسی ایران به این نکته‌ها توجه نشان بدهند، در مدیریت فضای تحریمی مانع‌های کمتری را پیش‌روی خود خواهد دید.