دامنه جنگ اوکراین در روابط ایران-آمریکا

مهدی مطهرنی
درباره حمله نظامی روس‌ها به اوکراین سناریوهای گوناگونی مطرح است. تلفیق این سناریوها با یکدیگر نشان می‌دهد دامنه این اتفاق به اوکراین محدود نخواهد شد. در واقع جنگ اوکراین در پی جبهه‌بندی جهان حاضر با مدل جنگ‌جهانی‌های اول و دوم و بازتعریف آن در منازعات بین‌المللی کنونی برای شکل‌دادن به آینده نوین جهان است. ایران در ارتباط با اوکراین در موضع‌گیری‌های رهبری نظام و به ویژه در ماه‌های نخست بحران، از روسیه حمایت و در موضع حمایت از روس‌ها در جبهه متحد این کشور قرار می‌گیرد. در چنین فضایی مساله نزدیکی ایران و روسیه در ارتباط با پرونده‌هسته‌ای ایران نیز مطرح بود. به‌گونه‌ای که حتی به‌نظر می‌رسید اولیانوف نقش مذاکره‌کننده ارشد با ایالات‌متحده‌آمریکا را بازی می‌کند. همچنین در فضای ناشی از بحران اوکراین سفرهای متعدد مسئولان ایران به مسکو و باطبع سفرهای برخی از تصمیم‌گیران روس به تهران نیز اتفاق افتاد. در واقع همه اینها دست‌به‌دست هم داد تا ماجرای صدور پهبادهای ایرانی به مسکو مطرح شود. ایران امروز مدعی است که این شائبه‌افکنی تا حدود زیادی با اراده اوکراین با حمایت آمریکایی‌ها است. با اینکه ایران تکذیب می‌کند و رهبری جمهوری‌اسلامی تلویحا بیان می‌کند، مخالف صادارت پهپادها به کشورهای دیگر است. لذا در چنین فضایی چیزی که مشخص است، چیزی جز این نیست که «امکان صدور پهپاد از ایران به روسیه» پذیرفته می‌شود. در اینجا صحبت امیرعبدالهیان پیش می‌آید که گفته است،‌ اگر اوکراینی‌ها دلیل‌های مستند برای این بیاورند که روسیه از پهپادهای ایرانی استفاده کرده‌اند،‌ ارائه کنند که به‌نظر می‌رسد اوکراین استنادات خود را علنی کند که در چنین صورتی ایران به‌استقبال مخاطرات جدی‌ای خواهد رفت. اثبات احتمالی ایران دو نتیجه خواهد داشت. اول اینکه ایران در جنگ روسیه با اوکراین مشارکت داشته است که چنین حالتی حتما پیامدهایی برای ایرانی‌ها از سوی اتحادیه‌اروپا و آمریکا خواهد داشت. یعنی آنها می‌توانند مکانیسم‌ماشه را بر علیه ایرانی‌ها فعال کنند. از طرف دیگر نشان خواهد داد، وزارت‌امورخارجه ایران در این زمینه نتوانسته‌ است برخوردی صادقانه داشته باشد، یا اینکه اساسا وزارت‌خارجه از صدور پهپاد بی‌خبر بوده است. اما اگر اوکراین نتواند ادعایش را ثابت کند، این ایران است که می‌تواند در حوزه تبلیغاتی بهره‌برداری‌هایی را داشته باشد و اعلام کند،‌ غرب در پی این است که ایران را در منازعه‌‌ای میدانی در ارتباط با جنگ اوکراین تحت‌فشارهای بیشتری تحریمی قرار بدهد. خدا نکند ادعای اوکراین ثابت شود. چرا که ایران در وضعیتی کاملا بد و بغرنج مواجه خواهد شد.