«تل آویو» ریشه اختلافات تهران با باکو

آرمان امروز، گروه ديپلماسي: روابط ايران و آذربايجان در هفته‌هاي اخير پر تنش دنبال شده است و در جديدترين اين واکنش‌ها آذربايجان اعلام کرده است که چندين نفر را به اتهام جاسوسي براي ايران دستگير کرده است و در سوي ديگر اين جمهوري اسلامي ايران است که همواره از جمهوري آذربايجان مي‌خواهد که خاک خود را در اختيار نيروهاي جاسوسي آمريکايي-صهيونيستي قرار ندهد. همچنين همواره از نيروهاي تجزيه طلبي که در اين کشور حضور دارند انتقاد شده است. سفير پيشين ايران در باکو در گفت‌وگويي که با ما داشت با اشاره به اينکه جمهوري آذربايجان در روياي خودش هم درگيري نظامي با ايران را تصور نمي‌کند معتقد است تنها دليل نفوذ اسراييل و نيروهاي تجزيه طلب در اين کشور به دليل آن است که ايران اين کشور را رها کرده است و هيچ اهميتي به آنها نمي‌دهد. در ادامه گفت‌گوي خبرنگار ما را با سليماني مي‌خوانيد. «افشار سليماني»، سفير سابق ايران در جمهوري آذربايجان در پاسخ به اين سوال که نيروهاي تجزيه‌طلب و همچنين نيروهاي صهيونيستي-آمريکايي چه خطراتي را براي ايران ايجاد مي‌کنند به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «اينکه اکنون آذربايجان به پايگاهي براي نيروهاي جاسوسي اسرائيل و همچنين نيروهاي تجزيه‌طلب پان‌ترکيسيم تبديل شده است همه به‌دليل سياست‌هاي نادرست ايران در تقابل با جمهوري آذربايجان است. در طول سال‌هايي که شوروي فروپاشيد و جمهوري آذربايجان توانست مستقل شود نه‌تنها ايران بلکه همه کشورهاي اسلامي او را رها کردند و چون مسئولان جمهوري آذربايجان خود را در منطقه تنها ديد به سمت دولت‌هايي مانند آمريکا و اسراييل کشيده شد. توجه داشته باشيد که اين دولت‌ها که با ايران در موضوعات ايئولوژيک اختلافات اساسي دارند از دعوت مسئولان جمهوري آذربايجان استقبال کردند و آمدند در نزديکي مرزهاي ايران به بهانه کشاورزي و  ديگر فعاليت‌هاي اقتصادي حضور پيدا کردند. در مورد نيروهاي تجزيه طلب هم بايد بگويم که به دليل شکست‌هاي پي در پي تهديدي براي ايران محسوب نمي‌شوند.»
سفير پيشين ايران در باکو در پاسخ به اين سوال که مسئولان دولت جمهوري آذربايجان در ادامه واکنش‌هاي رسانه‌اي خود آيا توان رويارويي با ايران را دارند، ادامه مي‌دهد: «در جواب شما بايد بگويم که اصلا چنين چيزي ممکن نيست و آنها تا اين حد نادان نيشستند که بخواهند با همسايه قدرتمند خود وارد درگيري‌هاي نظامي بشوند. جمهوري آذربايجان به‌خوبي مي‌داند که اگر از داخل آن کشور، بخواهند ايران را تهديد کنند صدمات و خسارت‌هاي زيادي به وجود خواهد آمد و پس از آن شايد دولت علي‌اف نتواند اين خرابي‌ها را جبران کند. با اين توضيح مشخص مي‌شود که آنها چنين موضوعي را در سر ندارند. در مورد واکنش‌هاي رييس جمهور آذربايجان بايد بگوييم که بسياري از حرف‌ها او در رسانه‌هاي ايران تحريف مي‌شود و متاسفانه برخي در ايران هستند که به آتش اختلاف دو کشور مي‌دمند. چون مي‌دانند که آذربايجان نمي‌تواند دست از پا درازتر کند سعي در تخريب چهره آنها دارند. فراموش نکنيد که همه اين موضوعات در بين دو کشور وجود دارد. در زمان خدمتم در آذربايجان هم چنين سوءتفاهم‌هايي به وجود مي‌آمد که ما سعي مي‌کرديم با گفت‌وگو چنين موضوعاتي را بر طرف کنيم. ولي بعد از روي کار آمدن دولت محمود احمدي‌نژاد و با دخالت‌هايي که در امور مذهبي و فرهنگي اين کشور انجام داديم راه بين دو کشور رفته رفته باريک شد و حالا به جايي رسيده است که واکنش‌ها افزايش پيدا کرده است.»
اين تحيلگر مسايل بين‌الملل در رابطه با نفوذ کشور اسراييل در جمهوري آذربايجان اضافه مي‌‎کند: «بايد بگوييم که ايران در سياست‌خارجه خود اشتباهات زيادي را مرتکب شده است که يکي از اين موارد در رابطه با جمهوري آذربايجان است. آنقدر نسبت به همسايه شمالي خود بي‌تفاوت بوديم که اجازه داديم تل آويو به بهانه‌هاي اقتصادي و فرهنگي وارد اين کشور شود و آنقدر خدمات به آنها داد که در نهايت توانسته نظر شهروندان اين کشور را به خود جلب کند. در نظر سنجي که در روزهاي گذشته در اين کشور منتشر شد اين سوال را مطرح کرده بودند که بين کشور ايران و اسراييل کدام را انتخاب مي‌کنيد، نزديک به 80 درصد شرکت کنندگان به اسرائيل راي داده بودند. اين همان مردمي هستند که به نوعي عاشق ايران بودند و همينطور شخص الهام علي‌اف علاقه بسياري به ايران دارد. قبل از اينکه موضوع نفوذ اسراييل و جاسوسي از ايران و اقدامات خرابکارانه آنها را بررسي کنيم بايد بگوييم اول ايران بود که اين کشور را رها کرد تا در آغوش آمريکا، ترکيه، اسراييل و ... قرار بگيرد.» سليماني با تاکيد بر به‌کارگيري گفتمان ديپلمات در مقابله با جمهوري آذربايجان مي‌گويد: «در اين شکي نداشته باشيد که جمهوري آذربايجان حتي در روياي خودشان هم حمله به ايران را مرور نمي‌کنند. باتوجه به اين توضيح بايد بگوييم که اگر مي‌خواهيم از اين کشور، مشکلي ما را تهديد نکند و اگر خواستار خارج شدن جاسوس‌هاي اسرائيلي-آمريکايي از اين کشور هستيم بايد راه گفت‌وگوي ديپلماتيک را در پيش بگيريم. ما در داخل ايران همواره از نگاه بالا به پايين در مورد جمهوري آذربايجان صحبت مي‌کنيم. چنين اضهاراتي نه‌تنها باعث غبارآلودتر شدن فضا مي‌شود بلکه به نفوذ بيشتر کشورهاي فرامنطقه‌اي در جمهوري آذربايجان دامن مي‌زنيم. در قبال جمهوري آذربايجان بايد از راه اقتصادي فرهنگي وارد شويم نه اينکه با حمايت از مخالفان دولت آذربايجان فاصله‌ها را بيشتر کنيم. سطح تنش در هفته‌هاي اخير افزايش يافته است و متاسفانه شاهديم که برخي نمايندگان مجلس بدون دانش و بررسي وقايع تاريخي در مورد آينده روابط ايران-آذربايجان تصميم مي‌گيرند. ما هنوز در رفتارهاي ديپلماتيک خود مشکلات بسياري داريم. ابتدا بايد اين موضوع را حل کنيم و پس از آن بخواهيم در منطقه قفقاز تعيين کننده باشيم. در حال حاضر ايران در قفقاز جنوبي هيچ نفوذي کهبتوان منافع ملي را تامين کند ندارد.» او در مورد راهي که مي‌تواند روابط دو کشور را به سمت آشتي بکشاند مي‌گويد: «اگر بخواهيم به موضوع ايران و آذربايجان به صورت واقعي نگاه کنيم بايد بگوييم که نياز است از راه اقتصادي-فرهنگي وارد شويم در غير اين صورت نمي‌توانيم در روابط بين دو کشور بهبودي را مشاهده کنيم. در دوران خدمتم در اين کشور به اين نتيجه رسيدم که دولت آذربايجان از دو چيز هراس دارد، اول اينکه نبايد خود را به آمريکا و اسراييل بفروشد و دوم اينکه نبايد اجازه دهد تهديد از خاک ايران کشور ايران را تهديد کند.»