روزنامه آرمان امروز
1402/01/17
افزایش امید و نشاط، پاشنه آشیل«سال شیرین»
آرمان امروز- حميد‌رضا خالدي: سال 1401، بي‌شک سال سختي براي مردم ايران بود. چه از منظر اقتصادي و فشارهاي ناشي از آن و چه از ديدگاه اجتماعي و چالش‌هايي که در اين زمينه به وجود آمد. براي همين هم بوده که رهبر معظم انقلاب تاکيد کرده‌اند که «مسئولان تلاش کنند سالي شيرين را براي ايرانيان رقم بزنند.» اما شيريني زندگي ناشي از رضايت انسان‌ها از زندگي است. به بيان ساده، زندگي زماني به کام مردم شيرين مي‌شود که حال مردم و جامعه خوب باشد و از روند و جريان زندگي‌شان راضي باشند. شايد براي همين بود که مقوله «رضايت» از زندگي به يکي از سرفصل هاي مهم تحقيق در جامعه شناسي مطرح شده است. رضايت از زندگي اگرچه تاحد زيادي بستگي به شرايط فردي دارد،اما تأثير عوامل اجتماعي در افزايش يا کاهش آن بسيار مؤثر است. به نظر کارشناسان، عوامل مختلفي مي‌تواند بر‌رضايت از زندگي افراد اثرگذار باشند که يکي از مهمترين آنها عدالت اجتماعي، امنيت اجتماعي و گرايش به مصرف گرايي مردم جامعه است. امروزه مفهوم رضايت از زندگي به‌عنوان پديده‌اي مهم در جامعه شناسي موردتوجه قرار گرفته است.نقش دولت ها در شادکامي جامعه
سياست‌هاي عمومي براي ايجاد رضايت ، بدون درک قوي از عوامل موثر در شادي مردم و نحوه ارتباط آنها با اين سياست‌ها بسيار دشوار است. از منظري ديگر، هر چه رضايتمندي از سطح زندگي بيشتر باشد، شادي در جوامع نيز گسترده‌تر خواهد شد و جامعه شاد شاهد جرم‌ها، جنايات و درگيري‌هاي کمتري خواهد بود چرا که شادي واقعي در پي آرامش خيال و آسايش فکر به‌وجود مي‌آيد که نتيجه آن يک جامعه به دور از تنش و اضطراب خواهد بود. بنابراين لازم است که دولت‌ها در زمينه شادي شهروندان خود نگران و در اين زمينه تلاش نمايند.
نظرسنجي جهاني گالوپ تنها يک روش براي اندازه گيري رفاه است و پاسخ‌هاي ارائه شده در خود ارزيابي‌ها مربوط به سرانه توليد ناخالص داخلي (GDP)، اميد به زندگي، حمايت اجتماعي، آزادي اجتماعي، سخاوتمندي و نبود فساد هستند. گزارش جهاني شادي در سال 2022 نشان مي‌دهد که فنلاند شادترين کشور جهان است، پس از آن دانمارک، ايسلند، سوئيس، هلند و لوکزامبورگ قرار دارند. ايران در اين رتبه‌بندي که 146 کشور جهان را شامل مي‌شود، در رتبة 110 قرار دارد.
ايرانيان خوشبخت؟!
شبکه راهکارهاي توسعه پايدار، نهاد زير مجموعه سازمان ملل متحد هرسال گزارشي باعنوان خوشبخت‌ترين مردمان جهان منتشر مي‌کند، ليستي که در آن اسامي کشورها با بيشترين ميزان رضايت از زندگي رتبه‌بندي مي‌شوند، اين گزارش از سال 2012 تاکنون به صورت منظم هر سال منتشر شده است، نتايج آخرين گزارش اين موسسه در سال 2022 نشان مي‌دهد کشور فنلاند در جايگاه نخست قرار دارد، همچنين کشورهاي دانمارک، ايسلند، سوئيس و هلند، در صدر رده بندي گزارش رضايت جهاني قرار دارند، در اين رتبه‌بندي لبنان و افغانستان دو جايگاه پاياني را به خود اختصاص داده‌اند، اما ايران پس از کشور مالي و بالاتر از اوگاندا و ليبريا در رده 116 قرار دارد، رتبه‌اي که با جايگاه ايران در سال قبل‌تر چندان فرقي نکرده است. همچنين بررسي‌هاي موسسه توسعه پايدار در سال 2021 درباره خوشبخت‌ترين کشورهاي جهان رتبه 118 را براي ايران درنظر گرفته است، ايران در اين ليست پايين‌تر از مالي، نيجريه و موزامبيک و بالاتر از اوگاندا، ليبريا و کنيا قرار گرفت. حالا با توجه به اين شاخص‌ها بايد پرسيد چرا مردم از زندگي خود رضايت ندارند؟ امري که ارتباط مستقيم به شادکامي مردم در يک‌سال دارد. امان‌الله قرايي‌مقدم، جامعه‌شناس در پاسخ به اين سوال ، سهم دلايل اقتصادي در ميزان عدم رضايت از زندگي را کمتر مي‌داند و بيشتر به سويه‌هاي فرهنگي و اخلاقي اشاره مي‌کند: «اگر بخواهيم ملاک اقتصادي و معيشتي را در نظر بگيريم، مردم هند با توجه به اينکه با فقر و تنگدستي دست‌وپنجه نرم مي‌کنند، اما اصولاً مردم شادي هستند، زيرا آنها آيين‌ها و جشن‌هاي مذهبي و سنتي بسيار زيادي دارند که به نوعي شادي در بطن جامعه هندي‌ها وجود دارد.»
وي ادامه مي‌دهد: «شادي و نشاط بايد از درون جامعه و خانواده به وجود آيد، اما متاسفانه در کشورمان با توجه به مشکلات اجتماعي بسيار زيادي که وجود دارد، تعاملات اجتماعي به پايين‌ترين سطح خود رسيده و افراد حتي با اعضاي درجه يک خانواده خود نيز هيچ‌گونه معاشرتي ندارند، خودمحوري و منفعت‌طلبي حرف اول و آخر را در جامعه امروز ايران مي‌زند و شما نمي‌توانيد انتظار داشته باشيد که در چنين شرايطي با جامعه شادي روبه‌رو باشيد.»
راهکارهاي رسيدن به سال شيرين
سيدحسن موسوي چلک، مددکار اجتماعي نيز از جمله کارشناساني است که معقتد است «براي داشتن سالي شيرين، نيازمند رعايت و اجراي دو مولفه اساسي در جامعه، آن‌هم از سوي مسئولان و دولت هستيم.» وي در اين زمينه به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «تازماني‌که مردم همچنان شرايط سخت کنوني را تجربه کنند و يا حداقل نشانه‌هايي از عزم دولت براي حل آنها نبينند نمي‌توانند به رضايتمندي قلبي برسند و در نتيجه سالي شيرين را داشته باشند.
وي با اشاره به نقش دغدغه‌هاي اقتصادي کنوني مردم در ميزان رضايتمندي شهروندان نيز مي گويد: «در طول سال‌هاي گذشته هر سال زمينه رفاه مردم کمتر و هزينه‌هاي زندگي بيشتر شده‌اند. اين در حالي است که با يک‌دست شدن نهادهاي مديريتي و دولتي و سياسي انتظار مي رفت که وضعيت معيشتي مردم نيز بهبود پيدا کند. اما همچنان شاهد چالش هاي متعددي در عرصه اقتصادي و معيشتي مردم هستيم. چالش‌هايي مانند تاخير در پرداخت معوقات معلم ها. با اين وجود هنوز شاهد آن هستيم که مسئولان به‌جاي پرداختن به اين اصل مهم براي رضايتمندي جامعه، مهمترين دغدغه‌هاي‌شان چيزهاي ديگري است؛ مانند حجاب. براي همين به نظر مي رسد مهمترين اصل در اين زمينه «مساله شناسي » موضوع است. به بياني شما زماني مي توانيد مردم يک جامعه را اميدوار کرده و زندگي را برايشان شيرين کنيد که دغدغه‌هاي آنها را بشناسيد. آن‌هم مساله شناسي براساس شواهد و مستندات واقعي و نه براساس داده‌هاي دستکاري شده!
اين مددکار اجتماعي دومين عامل موثر در رضايت مندي مردم يک جامعه را انتصاب هاي اشتباهي مديران دانسته و مي‌گويد: «مشکل بعدي کشور ما اين است که آدمها سرجاي‌شان نيستند! شما وقتي مي توانيد از يک ماشين استفاده کنيد که راننده ماهري داشته باشد تا شما را به مقصد برساند. اما در کشور ما شايسته گزيني به طنز تلخي بدل شده است. مردم وقتي مي بينند که مديران ما ناکارآمد هستند چطور مي توانند از زندگي در آن جامعه احساس رضايت داشته باشند؟ براي همين اولين اصل در اين راستا مي تواند اين باشد که در جامعه اطمينان آفريني شود و مردم نشانه هايي از به کارگيري نخبگان در پست هاي مديريتي مختلف را شاهد باشند.»
سيدحسن موسوي چلک با تاکيد براينکه مردم ما در طول تاريخ همواره دين خود را نسبت به کشور و مسئولان ادا کرده اند مي گويد: مردم کشورما چه در زمان جنگ که در پشت جبهه ها به رزمندگان کمک مي کردند، چه سکوتي که در برابر مشکلات و چالش هاي جامعه داشتند همواره دين خود را به کشور ادا کرده اند. بنابراين ديگر کشش فشارهاي بيشتر از اين را ندارند.
اما راهکار برون رفت از اين بحران چيست؟ به اعتقاد چلک، مهمترين راهکار تغيير استراتژي در انتخاب مديران و انتخابات هاست. وي در اين زمينه مي‌گويد: «براساس آميزه‌هاي ديني ما، اگر شما کسي را انتخاب کنيد و به وي راي بدهيد که شايسته نباشد به نوعي ، خائن تلقي مي شويد و اگر مديري باشيد که نسبت به مسئوليتي که بردوش داريد بي تفاوت باشيد، جهنم در انتظاراتان است. بنابراين بايد تلاش کنيم تا در انتخابات‌هاي مختلف افرادي را انتخاب کنيم که بتوانند کشور را به سمت رضايتمندي پيش ببرند. راهکار دوم نيز همانگونه که عنوان شد، مساله شناسي درست چالش هاي جامعه است و اينکه ايمان داشته باشيم که اگر مساله را به درستي نشناسيم، مي تواند باعث تشديد بحران شود. اين در حالي است که مسئولان ما تصور مي کنند که همه دغدغه هاي جامعه را درک مي‌کنند و در مسير پيشرفت هستند. از سويي براي برون رفت از بحران کنوني بايد نگاه ويژه اي به اقشارکم توان و خاص جامعه از جمله معلولين ، بازنشستگان، کارگران و... داشت. چرا‌که تنها در صورت رعايت اين اصول است که مي توان سالي شيرين را براي کشور رقم زد و رضايتمندي را براي شهروندانمان به ارمغان آورد.»
سایر اخبار این روزنامه
سال 1402 با «احیای برجام» شیرین می شود
پادشاه عمان بالاخره به تهران می آید
معمای سال شیرین برای ملت
«سال شیرین» در گرو سفره مردم است
دو خطری که تفکر دینی را تهدید می کند
بدرود قصه‌گوی بهاریه
برای «سال شیرین» ساز تغییر را کوک کنیم
افزایش امید و نشاط، پاشنه آشیل«سال شیرین»
قیمت بنزین افزایش نمی‌یابد
آیت الله جوادی آملی: شاعران تنها به مدح دیگران نپردازند
مشکل تأمین نان در سیستان و بلوچستان
گره برجام در یمن باز می شود؟
معمای سال شیرین برای ملت
هشدار به جمهوری باکو: دچار خطای بزرگ راهبردی شدید
