۳۰۰ اتوبوس در ۲۰۳ خط گم می‌شود!

اتوبوس‌های کهنه که دود سیاه از اگزوزشان بیرون می‌آید با زبان بی‌زبانی می‌گویند که دیگر تاب و توان انتقال مسافران را ندارند. گویا چاره‌ای نیست؛ کمبود اتوبوس در تهران باعث‌شده که از اتوبوس‌های فرسوده با زور رانندگان از این ایستگاه به آن ایستگاه بروند و مسافران را به مقصد برسانند، اما مسافران به ستوه آمده‌اند و از سختی‌های سفر با این اتوبوس‌های از رده خارج شده، گلایه دارند. در این میان، روز گذشته، مدیر عامل سازمان اتوبوسرانی خبر از ورود ۳۰۰ دستگاه اتوبوس شهری جدید به تهران تا مهرماه داده‌است، اما آیا این تعداد اتوبوس می‌تواند زخم کهنه کمبود اتوبوس در شهر تهران را التیام ببخشد؟ پاسخ خیر است. این زخم به قدری کهنه‌شده که بعید به نظر می‌رسد، تلاش‌های خفیف مدیران شهری، قدرت درمان آن را داشته باشد. فروردین ماه امسال بود که محمد امیرآبادی، مدیر کل برنامه‌ریزی و توسعه شهری امور حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران به «جوان» گفته‌بود: «شهر تهران حداقل ۹‌هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد و اتوبوس‌های فعال شهر ما ۲‌هزار دستگاه بیشتر نیست. با توجه به کمبود اتوبوسی که شهر تهران دارد، اتوبوس‌های جدید، اضافه و اتوبوس‌های قدیمی، اورهال و از آن‌ها نیز استفاده می‌شود. هر زمان که ظرفیت اتوبوس‌های شهری تکمیل شد و از این وضعیت اضطرار خارج شدیم، به مرور اتوبوس‌های قدیمی‌تر را از چرخه بهره‌برداری خارج خواهیم کرد.»
طبق آخرین آمار منتشر شده، شرکت واحد اتوبوسرانی، تهران دارای ۴ هزارو ۸۶۸ ایستگاه و ۵۷ پایانه شهری است و تعداد خطوط اتوبوسرانی در پایتخت، ۲۰۳ خط است که روزانه حدود یک میلیون نفر مسافر در این خطوط جابه‌جا می‌شوند. با ورود ۳۰۰ دستگاه اتوبوس در شهر تهران یعنی سهم هر خط اتوبوسرانی تقریبا ۵/۱ دستگاه اتوبوس است و این شبیه به گم‌شدن سوزن در انبار کاه می‌ماند.
ورود ۳۰۰ اتوبوس جدید تا مهرماه
روز گذشته مهدی علیزاده، رئیس سازمان اتوبوسرانی شهر تهران در حاشیه ورود ۱۰ دستگاه اتوبوس دو کابین تندرو به خطوط اتوبوسرانی گفت: «امروز ۱۰ دستگاه اتوبوس را بازسازی و وارد ناوگان می‌شوند و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا اوایل مهر ماه ۱۰۰ دستگاه اتوبوس شهری بازسازی می‌شود.» وی ادامه داد: «رنگ اتوبوس‌های بازسازی‌شده دیگر قرمز نیست و به رنگ‌های زرد، سبز و نارنجی خواهد بود که مشخص شود این اتوبوس‌ها بازسازی شده‌اند.» به گفته علیزاده، در اتوبوس‌های بازسازی شده مشکل کولر هم برطرف شده‌است. رئیس سازمان اتوبوسرانی شهر تهران گفت: «قرار است تا پایان سال جاری ۴۳۰ دستگاه اتوبوس بازسازی شود که تا کنون ۱۱۰ دستگاه اتوبوس بازسازی شده‌است. همچنین تا مهرماه طبق برنامه‌ریزی ۳۰۰ دستگاه اتوبوس جدید که تولید داخل است، وارد ناوگان می‌شود.»


یک ساعت انتظار برای سوار‌شدن
اتوبوس‌های پایتخت در برخی از ساعات روز به قدری شلوغ است که کمبود این وسیله حمل و نقل عمومی را به خوبی نمایش می‌دهد. خانم دنیوی که هر روز برای رفتن به محل کار از اتوبوس استفاده می‌کند، در این رابطه می‌گوید: «کافی است در برخی از ساعات روز به ایستگاه بیهقی بیایید تا از کمبود اتوبوس در شهر مطلع شوید. بدتر اینکه این اتوبوس‌ها قدیمی و ناایمن هستند. وضعیت بهداشتی آن‌ها هم قابل‌نقد است و گاهی بعد از گرفتن میله‌های اتوبوس متوجه می‌شوید که دستتان سیاه شده‌است.»
او درباره مشکلات دیگر این اتوبوس‌ها می‌گوید: «در برخی از اتوبوس‌های فرسوده پایتخت، تعدادی از صندلی‌ها را برداشته‌اند که دلیل آن مشخص نیست. شاید برای این باشد که فضای بیشتری ایجاد شود تا مسافران بیشتری بتوانند سوار شوند.» خانم دنیوی اظهار می‌دارد: «گاهی برخی از خیابان‌های شهر یکطرفه است و شما ناچار هستید از اتوبوس استفاده کنید. در این بین اگر اتوبوس دیر بیاید یا ساعت کاری‌اش تمام‌شده‌باشد، هیچ راهی جز اینکه مسیر را پیاده بروید یا اینکه از تاکسی دربست استفاده کنید، ندارید!»‌
این شهروند می‌گوید: «گاهی زمان انتظار برای رسیدن اتوبوس در ایستگاه نیم‌ساعت هم می‌شود که اگر هنگام رسیدن اتوبوس جایی برای سوار‌شدن پیدا نکنید، باید نیم ساعت دیگر منتظر اتوبوس بعدی بمانید. آن وقت است که می‌بینید یک ساعت دیرتر به مقصد می‌رسید. بدتر اینکه اگر مسیر شما در خارج از شهر باشد در مجموع چهار ساعت طول می‌کشد که به مقصد برسید.»
ایده‌هایی که شهرداری‌ها به آن توجه نمی‌کنند
مهرداد تقی‌زاده، کارشناس حمل و نقل و ترافیک شهری به «جوان» می‌گوید: «ورود ۳۰۰ دستگاه اتوبوس برای شهر تهران اقدام مثبتی است و موجب سرمایه‌گذاری روی حمل‌و‌نقل عمومی و افزایش ظرفیت آن می‌شود. بنابراین اصل کار مورد تأیید است، اما در رابطه با اینکه چه مقداری از مشکلات حمل و نقل را حل می‌کند، باید گفت که این تعداد اتوبوس شاید کمتر از ۵ درصد اتوبوس شهر تهران باشد که نیاز مبرم تهران برای اتوبوس را به تنهایی برطرف نخواهد کرد.»
او ادامه می‌دهد: «شاید برایتان جالب باشد که بدانید از حدود یکسال پیش، طرحی را نوشتیم که براساس آن مشخص‌شده چگونه شهرداری‌ها می‌توانند با استفاده از آن با همان اتوبوس‌های موجودشان تا ۲۰ درصد، ظرفیت اتوبوسرانی را افزایش دهند. عدد ۲۰ درصد یعنی اگر یک شهری، ۶ هزار اتوبوس دارد می‌تواند کار‌هایی را انجام دهد که گویا هزار و ۲۰۰ اتوبوس به ظرفیت خود اضافه کرده است.» تقی‌زاده تصریح می‌کند: «۳۰۰ دستگاهی که قرار است تا مهرماه به پایتخت وارد شود حدود ۳ الی ۴ درصد در سیستم اتوبوسرانی تأثیر می‌گذارد، اما طرحی که از آن صحبت می‌کنم تأثیر ۲۰ درصدی خواهد داشت. حالا اینکه این سلسله اقدامات چیست نیاز به یک ارائه یک ساعت و نیم دارد.»
این کارشناس حمل و نقل و ترافیک شهری در پاسخ به این سؤال که آیا طرح را به شهرداری‌ها ارائه کرده‌است، می‌گوید: «ما به شهرداری‌ها با راه‌های مختلفی، چون ثبت نظر در سایت، ارسال پیام در شبکه‌های اجتماعی و سایر راه‌های ارتباطی دیگر درباره موضوع طرح خبر دادیم و گفتیم که حاضریم طی جلسه‌ای آن را ارائه کنیم، اما با وجود کمبود‌های موجود، تعداد اتوبوس شهری و اینکه شهرداری‌ها اذعان می‌کنند که اتوبوس‌ها فرسوده شده و پول ندارند که اتوبوس بخرند یا روند نوسازی و جایگزینی آن‌ها زمان زیادی خواهد برد، تاکنون هیچ‌یک از شهرداری‌ها به آن توجهی نکردند و نگفتند که اصلاً بگویید چه کار می‌خواهید انجام دهید که با امکانات موجود، ۲۰ درصد ظرفیت اتوبوس را اضافه می‌کند.» او تأکید می‌کند: «اتوبوسرانی‌ها در شهر‌های مختلف موظفند دو کار را انجام دهند؛ اول اینکه از ظرفیت اتوبوس‌های موجودشان بالاترین استفاده را داشته باشند و تیمی را برای بررسی تشکیل دهند که چگونه می‌توانند از ظرفیت‌های فعلی‌شان استفاده بیشتری داشته‌باشند و ابتکارات مختلفی را به خرج بدهند و دوم اینکه اتوبوس‌های جدیدی را به سامانه اضافه کنند یا در صورت امکان بازسازی اتوبوس‌های موجود را مدنظر قرار دهند. در غیر این صورت مشکلاتی که وجود دارد، باقی می‌ماند و راه به جایی نمی‌برد.»
به گزارش «جوان» نیاز است تا هر چه سریع‌تر نسبت به نوسازی اتوبوس‌های تهران و همچنین ورود اتوبوس‌های جدید در پایتخت اقدام شود تا شهروندان از چنین وضعیتی که عاصی‌شان کرده، بیرون بیایند. گره‌های مشکلات سامانه اتوبوسرانی به قدری زیاد است که باز شدن تنها یک گره، مشکلی را حل نمی‌کند. بنابراین باید از هر طرحی که زودتر کمبود اتوبوس‌های شهری را جبران می‌کند، استقبال شود و مدیران شهری از کنار هیچ‌کدام از ایده‌ها و نظرات مطرح‌شده به سادگی عبور نکنند. آن‌وقت است که شهروندان می‌توانند روی خوش استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس را ببینند.