حسین حاجی| تحلیلگر مسائل بین‌الملل| بحران در اسرائیل چندجانبه است، بحران‌های اجتماعی، بحران‌های سیاسی، بحران‌های اقتصادی، بحران‌های امنیتی، بحران مهاجرت، بحران جمعیت، بحران هویت، بحران‌های حقوقی و اخیرا بحران آوارگی و به‌ویژه بحران وحدت که حاصل آن دعوا و انشقاق در «کابینه اضطراری جنگ» است و حداقل اثر این بحران‌ها فروپاشی دولت نتانیاهوست. اما ریشه این بحران‌ها دو چیزاست؛ اولی بحران تبعیض نژادی دراندیشه صهیونیسم است. آپارتاید نژادی مادر همه این بحران‌های برشمرده است. این آپارتاید دووجهی است. طیف اول آپارتاید نژادی برون‌محیطی است. در این طیف، یهود معتقد است که در میان ملل دنیا قوم برگزیده است و امتیاز ژن برتر را دارد و همین باعث شده نفرت «جهان مردمی» علیه یهودیسم اوج بگیرد. اما آپارتاید درون‌محیطی، درون‌ساختاری، درون‌ماهیتی، درون‌مکتبی، درون‌یهودی، درون‌صهیونیستی و درون‌شهروندی و تبعیض نژادی در جامعه داخلی یهود است. یهودی‌های سفاردیم (غرب‌تبارها) شهروند درجه یک و با امتیازات برتر و یهودیان اشکنازی (شرق‌تبارها) شهروندان درجه دوم با امتیازهای نازل هستند! حتی در تبعیض مدیریتی، اشکنازی‌ها کرسی‌های قدرت دست‌اول را ندارند و هیچ‌وقت به جایگاه نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری و فرماندهی ارتش و پست‌های مهم نرسیدند. این تبعیض تحقیرآمیزهمچون موریانه و در طول ۷۵سال موجب بحران‌های سیاسی و حقوقی شده است و بسیاری از نارضایتی‌ها وتظاهرات یهودی‌ها در سال‌های گذشته به همین دلیل بود.  از طرفی، طوفان‌الاقصی بر وسعت و دامنه این بحران‌ها افزوده و کار را برای اسرائیل سخت‌تر کرده است.دعوای کرسی‌ها و رهبران جناح‌های سیاسی و اپوزسیون در کنست که نیمی از۱۲۰ کرسی را دارند به‌شدت مخالف سیاست‌های جنگی نتانیاهو هستند و تلفیق این بحران‌ها تداوم قدرت قصاب غزه را به مخاطره انداخته است! علاوه بر مصادیق هولناک بحران‌های چندوجهی در اسرائیل که عرصه را بر نتانیاهو تنگ کرده است، تداوم تهدید موشک‌های حماس است که منجر شده کلیه پروازهای داخلی به فرودگاه بین‌المللی بن‌گورین در تل‌آویو لغو شود، درآمدهای هنگفت صنعت گردشگری به صفر برسد، اکثر شرکت‌های چندملیتی در اسرائیل تعطیل شوند و سرمایه‌گذاران خارجی اسرائیل را ترک کنند و ۲۰۰ هزار نفر آواره اسرائیلی با ترس و وحشت در اردوگاه‌های موقت زندگی کنند؛ اردوگاه‌هایی که در تیررس حماس قراردارد! مهندسی جنگ رهبران غزه محاسبه شده و دقیق است و در جنگ فرسایشی، هرگونه اتفاقی در اردوگاه‌ها محتمل است! واین یکی از مصادیق مشدد بحران امنیت در اسرائیل است! نظام آموزشی معلق و در بیش از سی شهر مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شده. به‌خاطر تهدید کشتی‌های تجاری اسرائیل در باب‌المندب و انتخاب مسیر دریایی با مسافت طولانی، کالاهای وارداتی با بحران مواجه شده. چند ده هزار نفر در انتظار صف پرواز برای خروج از اسرائیل هستند. سکنه سی شهر خالی از جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی تعطیل شده، ۶۰ میلیارد دلار خسارت وارده در سه ماه از جنگ، اقتصاد اسرائیل را در آستانه فروپاشی قرار داده! تنش مصر با اسرائیل به‌خاطر تهدید و زیاده‌خواهی اسرائیل در حمله به دالان فیلادلفیا که نقطه وصل ارتباطی غزه و مصر است، بحران‌های سیاسی و امنیتی اسرائیل را بیش از گذشته تشدید کرده و متحد دیروز خود را به دشمنی مبدل ساخته است. هدف اسرائیل از حمله به این دالان، کوچاندن مردم غزه به صحرای سیناست. به‌علاوه، سردی روابط بایدن و نتانیاهو و خیز رژیم‌های حقوق بشری، ازجمله شکایت آفریقای جنوبی به دادگاه بین‌المللی لاهه، بحران‌های چندوجهی در اسرائیل را عمیق‌تر از گذشته و ضرباهنگ سقوط کابینه جنگی و پایان سیاسی نتانیاهو را شتابان کرده است.