[شهروند] شهید دموکراسی، دشمن مسلمانان و حتی نئونازی غربگرا. اینها روایت‌ها و تعابیر رسانه‌ها و گروه‌های مختلف در مورد الکسی ناوالنی، منتقد سرشناس پوتین، است که روز 16فوریه در زندانی در قطب شمال درگذشت. الکسی ناوالنی که در حدود سال‌های 2011و 2012فعالیت سیاسی عیان خود را با هدایت برخی اعتراضات ضددولتی در مسکو آغاز کرده بود در سال‌های اخیر اصطلاحا موی دماغ پوتین شده و درحالی‌که گمانه‌ها حول غیرسیاسی بودن جامعه و فقدان کمترین خطری از سوی اپوزیسیون برای پوتین متمرکز شده بود، الکسی ناوالنی نشان داد ساکن بلامنازع کرملین در داخل کشور آنچنان هم کار ساده‌ای برای کنترل فضای سیاسی و اجتماعی ندارد. پس از فوت مشکوک ناوالنی در زندان، اکنون انگشت اتهام به‌سوی ولادیمیر پوتین نشانه رفته است، آن هم درحالی‌که وی اخیرا در گفت‌وگو با کارلسون، مجری مشهور آمریکایی، پالس صلح با اوکراین به‌سوی غرب فرستاده بود. در ادامه نگاهی اجمالی به فعالیت‌ها، حواشی و مرگ الکسی ناوالنی خواهیم داشت

الکسی ناوالنی که بود و چه فعالیت‌هایی داشت؟
آلکسی آناتولیویچ ناوالنی متولد 1976در روسیه و اصلی‌ترین مخالف پوتین در حدود 15سال اخیر بوده است. ناوالنی سابقه فعالیت در تشکیلات اپوزیسیونی روسیه آینده به‌عنوان رهبر و همچنین در مقاطعی عضویت و رئیس شورای هماهنگی اپوزیسیون روسیه را داشت. وی در سال‌های 2012-2011در رهبری اعتراضاتی که به بهانه تقلب در انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری به پا شده بود، مشارکت داشت. ناوالنی، پیشتر و در سال 2010در وبلاگ خود مقامات روس را به اختلاس چهار میلیارد دلاری در پروژه خط لوله سیبری متهم کرده بود. همچنین پس از روی کارآمدن دوباره پوتین در سال 2012به ساماندهی تظاهرات پرداخت و به‌مدت 15روز دستگیر شد. ناوالنی جوان، پس از شکست در انتخابات شهرداری مسکو در مقابل نامزد حامی پوتین، مجددا اتهامات مالی تازه‌ای علیه مقامات روسی مطرح کرد و در آوریل 2014به بازداشت خانگی محکوم شد.(1)

تشدید دردسرهای ناوالنی و شائبه ترور
ناوالنی در سال‌های اخیر مجددا رویکرد فشار بر پوتین و انتقادات از حاکمیت روسیه به بهانه‌ها و دلایل مختلف را ادامه داد و روزبه‌روز بر محبوبیت وی در میان سیاسیون و رسانه‌های غربی افزوده شد. وی در اوت 2020در یک سفر هوایی دچار مسمومیت شد که از سوی رسانه‌های غربی به توطئه سرویس اطلاعاتی روسیه(F.S.B) برای ترور و حذف او نسبت داده شد. ناوالنی برای مداوا به آلمان مسافرت کرد و در زمان معاینات او، مقامات آلمانی مدعی شدند وی با سم نوویچک مسموم شده است.(2) در همان زمان مقامات روسی با تکذیب تلاش برای ترور ناوالنی، به غرب در مورد حمایت از او و اتهام‌زنی به مسکو هشدار دادند.

بازگشت به روسیه و زندانی شدن در قطب شمال
وی در ژانویه 2021پس از مداوا و بهبودی به روسیه بازگشت و بلافاصله در فرودگاه بازداشت و زندانی شد. ناوالنی در مارس 2021با ادعای شکنجه شدن و عدم‌رعایت حقوق خود دست به اعتصاب زد، اما ظرف 24روز به این مسئله پایان داد. شبکه اروپایی یورونیوز در دسامبر 2023از بی‌خبری نزدیکان ناوالنی از سرنوشت وی گفت و در 25دسامبر از انتقال وی به زندانی در قطب شمال خبر داد.

وجوه دیگری از شخصیت ناوالنی

مرگ پرماجرا و بازتاب آن
پس از مرگ ناوالنی که از سوی مقامات دولتی روسیه به‌علت لخته شدن خون عنوان شد، تظاهراتی در حمایت از وی به راه افتاد و درگیری‌ها در مسکو بالا گرفت. غربی‌ها به سردمداری آمریکا با متهم کردن دولت روسیه به ترور بیولوژیک او، موجی از حملات به پوتین را به راه انداختند. از جمله اینکه بایدن، پوتین را مسبب مرگ ناوالنی خوانده است. در پی این جنجال‌ها «آناتولی آنتونوف»، سفیر روسیه در آمریکا واکنش‌ها به مرگ ناوالنی را دخالت در مسائل داخلی روسیه خواند. در همین رابطه انگلیس سفیر روسیه را احضار و دبیرکل سازمان ملل نیز خواستار شفاف‌سازی‌ درباره علل مرگ ناوالنی شده است.(4) همسر ناوالنی نیز که در کنفرانس مونیخ حضور دارد، شخص پوتین را مسئول مرگ او خوانده است.(5) اکنون دولت روسیه در مظان اتهام جدی برای ترور ناوالنی قرار دارد و احتمال اینکه تظاهرات بزرگی همچون سال‌های 2011در اعتراض به مرگ او به جریان بیفتد، نیز دور از ذهن نیست. یکاترینا دونتسووا و یولیا ناوالنایا، همسر ناوالنی به‌عنوان جانشینان احتمالی او مطرح هستند، اما یقینا با مرگ وی اپوزیسیون روسیه بسیار ضعیف‌تر از قبل خواهد شد.
پی‌نوشت‌ها:
1-ن.ک به: https://www.tabnak.ir/0057xk
2- www.bbc.com/persian/world-54018174
3-mshrgh.ir/1177416
4- www.tabnak.ir/0057xk
5- da.azadiradio.com/a/32822916.html