روزنامه ابتکار
1396/05/08
قصه شیرین آب، الفبای زندگی
کامل جمشیدزاده*- اهمیت آب و نقش حیاتى آن در زندگى انسان و حیوان و نبات و محیط زیست آن قدر روشن است که حاجت به دلیل و برهانى ندارد. با وجود پیشرفت‌هاى شگفت‌آورى که در زمینه‌هاى مختلف حیات بشر صورت گرفته است. آب همچنان اهمیت خود را به عنوان منبع اصلى تامین انرژى و نیز تولید کشاورزى حفظ کرده است. به همین دلیل برخى از دانشمندان معتقدند که آب دلیل اصلى، اما پنهانى بسیارى از منازعات سیاسى در منطقه را تشکیل می‌دهد.قرن آینده قرن جنگ بر سر آب خواهد بود، این جمله‌ای است که اکثریت سیاستمداران دهه‌های گذشته مدام در ذهن خود تکرار می‌کردند و آن را بر سر میز مذاکره با سایر کشورها و به خصوص در گفت‌وگو با کشورهای همسایه خود مد نظر قرار می‌دادند. آنها معتقد بودند که اگر قرن بیستم قرن جنگ بر ذخایر استراتژیک نفت بود، بی شک قرن بیست و یکم و بیست و دوم قرن جنگ بر سرآب خواهد بود. این عقیده چنان در میان دیپلمات‌های جهان رسوخ کرده بود که حتی دانش‌آموزان نیز آن را آموخته بودند. دیپلمات‌ها در این باره همواره از اشغال بلندی‌های جولان سوریه به وسیله اسرائیل به عنوان مثال این موضوع یاد می‌کردند و حتی پا از این فراتر گذاشته و گاهی خاورمیانه را مرکز ثقل این تحولات بر می شمردند.به همین علت است که آب‌های مرزی و وجود مرزهای اقلیمی مشترک در دنیا از موضوعات جدی محسوب میشود و با توجه به محدودیت منابع آب در خاورمیانه این موضوع از مقوله‌های اثرگذار در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. در این میان ایران نیز حدود ۱۵مرز مشترک آبی دارد این مرزها سالانه حدود ده میلیارد مترمکعب آب را به ایران وارد و هشت میلیارد مترمکعب آب را نیز خارج می‌کنند.
گرم شدن کره زمین، به هم خوردن تعادل آب و هوایی، سیل و خشکسالی و ذوب شدن یخ‌های قطبی و دیگر پدیده‌ها، امروز از چالش‌های جدی پیش روی انسان ساکن در سیاره زمین است که امروز این چنین سوگمندانه به تماشای بلایای طبیعی نشسته‌ایم. تمدن صنعتی به شدت نیازمند رشد اقتصادی است، چاره کار را در سوار شدن و تاختن بر طبیعت می‌داند و گویی متوجه عواقب و پیامدهای این مساله هم نیست. کشور پهناور ایران با کوه‌های بلند، دشت‌های وسیع و کویرهای آن با میانگین سالانه 250 میلیمتر، همواره یکی از کشورهای کم آب دنیا بوده است. لذا مدیریت منابع آبی و برنامه‌ریزی اصولی برای آن ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.اما آنچه بیش از مدیریت در حوزه دولت و نهادهای قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری اهمیت بسزایی دارد توجه به مقوله فرهنگ استفاده درست از آب است. آب همواره نزد ایرانیان از جایگاه و ارزش خاصی برخوردار بوده است و در تعالیم آسمانی و دین اسلام از آن به عنوان مایه حیات یاد شده است.
آب همواره در این سرزمین مورد توجه بوده است. مردمان کویرهای پهناور با حفر قنوات سختی فراوان به جان خریده‌اند تا این مایه حیات بخش زندگیشان را استمرار بخشند. مردمانش با ناله رود موسیقی دل‌انگیز خود را تنظیم کرده‌اند و چشمه همواره مظهری از پاکی و صداقت و نجابت ایرانی مسلمان است که از دل کوهسار می‌جوشد و به دشت می‌بخشد اما چندی است در اثر افزایش جمعیت، گسترده‌تر شدن مراکز جمعیتی، تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دیگر کمتر شاهد ناله رود و نغمه جویبار و جوشش چشمه‌ساران هستیم و با ابزارهای مدرن به جان زمین افتاده‌ایم تا از اعماق آب را بیرون بکشیم و هر آنچه در طی سال‌ها شکل گرفته را
بی مهابا به مصرف برسانیم و اینجاست که رسالت همه ما ساکنان این سرزمین بسی گرانسنگ‌تر میشود. به طوری که کارشناسان عقیده دارند میانگین مصرف هر ایرانی در شبانه‌روز 236 لیتر است در حالی که متوسط جهانی آن 150 لیتر در شبانه‌روز است. تلقی رفتار مصرفی باید مورد تجدید نظر قرار گرفته که شیر آب، منبع آب ما نیست، که هر طور بخواهیم با آن رفتار کنیم. رفتارهایی همچون تمیز نگه داشتن محیط خانه با ارائه آموزش‌های صحیح و اصولی، کنار گذاشتن وسواس در مصرف آب، تعجیل در استحمام، تفکیک آب مصرفی قابل خوردن از سایر مصارف آب، بخشی از رفتارهایی است که می‌توان در محیط خانواده تمرین کرد. ضمن آن که اصلاح شیوه‌های قیمتی و آگاه‌سازی و انتقال درست آن به افکار عمومی می‌تواند به عنوان یک راهکار جدی مورد عنایت باشد. بر ماست که اعتدال در مصرف منابع آبی را ارج نهیم و قدر این گوهر خدادادی را بدانیم و با رفتار عمل خویش درخواست مسئولان گرانقدر را پاسخی شایسته دهیم. شاید اگر به روزی برسیم که قدر یک قطره آب را همچون اشک دیدگان خویش ارج نهیم، آن موقع به قناعت در مصرف آب سلامی دوباره گفتیم.
مصرف صحیح، قناعت‌ورزی و پرهیز از اسراف و بیهوده مصرف کردن امری است که در آموزه‌های دینی ما نیز مورد تاکید قرار گرفته و پیش از توجه به هر نکته اقتصادی و اجتماعی در این زمینه می‌توان دینی و شرعی بودن این توصیه را سرلوحه کار قرار داد. امید است با اهتمام جدی آحاد مردم شاهد آن باشیم که از منابع آبی کشور به درستی صیانت شود. همه نیک یادمان باشد که آب در هر شرایطی باید به عنوان اولویت اول مسئولان تعریف شود، چه در شرایطی که از لحاظ بارشی در وضعیت مناسبی هستیم و چه در شرایط کنونی که همت مضاعف و کار مضاعفی می‌طلبد. لذا خداوند سبحان در مورد اهمیت و نقش آب در زندگی موجودات می‌فرماید: ما حیات و زنده بودن موجودات را بواسطه آب قرار دادیم.
* روزنامه‌نگار و ارشد جغرافیای سیاسی
سایر اخبار این روزنامه
وزیر کشور:
رئیس‌جمهور کاملا موافق واگذاری اختیارات به استان‌ها ست
«ابتکار» پیامدهای برکناری نواز شریف و مشکل ناامنی در مرزهای شرقی را بررسی می‌کند
«ابتکار» از آخرین فهرست احتمالی کابینه دولت دوازدهم گزارش می‌دهد
ابقای 8 وزیر و کاهش زنان کابینه
جلال خوشچهره
جوانگرایی؛ شعار پیشرو یا عوامگرا؟
در پشت صحنه کتابخانه و موزه ملی ملک چه می گذرد؟
آن سوی ویترین
تاثیر افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی و کاهش سود بانکی بر بازار مسکن بررسی شد
تداوم سختی های خانه دار شدن
تنها رودخانه سابقا قابل کشتیرانی ایران همچنان اسیر گل ولای است
در جستجوی سرای ابدی سینماگران
خانه دوست کجاست؟
کمیسیون امنیت ملی کلیات طرح مقابله با اقدامات آمریکا را تصویب کرد
معاون اول رئیس جمهوری :
اگر رئیس جمهوری مصلحت ببیند، در دولت بعدی کمک خواهم کرد
احمد مازنی:
شهردار پایتخت به دنبال پل زدن از بهشت به پاستور نباشد
هفتمین جلسه محاکمه دو متهم فساد نفتی برگزار شد
چرا آمریکا و متحدان اروپایی
خواهان توقف برنامه موشکی ایران هستند؟
استراتژی دشمن، خشمگین کردن ماست
قصه شیرین آب، الفبای زندگی
