روزنامه قانون
1396/06/26
پر شدن تالاب ها با فاضلاب سیاسی کاری
ورود پساب‌های صنعتی به تالاب و دپوي زباله‌هاي شهري و بيمارستاني، بلاي جان شادگان شده استبسياري از آبزيان منطقه كه ماهي‌هاي نادر و بومي را تشكيل مي‌دهند، به‌دليل شوري آب درحال انقراضند
متاسفانه شركت نفت تا آزادگان امتداد پيدا كرد و عامل اساسي خشك شدن هورالعظيم بود
اگر شادگان و هورالعظيم به‌صوت كامل خشك شوند ،بايد منتظر سونامي نمك در خوزستان باشيم
وزارت نيرو نيز مانع ثبت هورالعظيم در كنوانسيون رامسر شده است. اگر اين اتفاق رخ دهد، وزارت نيرو مجبور به اختصاص حقابه به آن خواهد شد
پساب انتقالي به هورالعظيم حاوي فلزات سنگين و شيميايي است. در هيچ كشوري تالاب‌ها را با پساب كشاورزي يا فاضلاب آبگيري نمي‌كنند
برخلاف ادعاي مسئولان استاني و كشوري، فقط پساب كشاورزي و فاضلاب عايد هورالعظيم شده و اين آبگيري فقط سياسي بوده است تا محيط‌زيستي
شايد باورش كمي سخت باشد؛ ايراني كه روزگاري بنيان‌گذار نخستين كنوانسيون حفاظت از تالاب‌ها در جهان، يعني كنوانسيون رامسر بود، اين روزها خروج تك‌تك تالاب‌هايش را از فهرست اين كنوانسيون به‌نظاره نشسته است. داستان با از نفس افتادن گاوخوني، جازموريان و پريشان شروع شد و با سياه‌بخت شدن بختگان، خشكي هامون، نابودي هورالعظيم، بي‌جان شدن تالاب انزلي، صابری ، هیرمند ، یادگارلو و ده‌ها تالاب ديگر ادامه پيدا كرد و اين داستان همچنان ادامه دارد. اين‌بار نوبت به شادگان رسيده است؛ تالابي كه نفس‌هاي آخر خود را مي‌كشد.
آخرين نفس‌هاي شادگان
احداث هشت سد درحوضه آبریز تالاب شادگان آن را به ورطه خشکی کشانده است.
حجم آب شيرين ورودي شادگان به‌دليل كاهش نزولات جوي، خشكسالی و ذخیره آب در پشت سد ماورن كاهش چشمگيري داشته است. كاهش آب شيرين موجب تغيير اكوسيستم تالاب شده است. آب‌هاي شور و نيمه‌شور شادگان نيز كه از طريق جزر و مد دریا و كارون تامين مي‌شد، به‌شدت كاهش يافته است.
اما كاهش آب ورودي به شادگان همه ماجراي آن نيست، بلكه ورود پساب‌های صنعتی به تالاب نيز مشكل ديگر شادگان است. همچنين دپوي زباله‌هاي شهري و بيمارستاني نيز بلاي جان شادگان شده است.
آبگيري سياسي، نه محيط‌زيستي
آبگيري هورالعظيم و احياي درياچه اروميه از بزرگ‌ترين مانورهاي تبليغاتي روحاني در هنگام انتخابات بود. آبگيري كه در آن زمان، بسيار آن را دروغ بزرگ خواندند. ناصر عبيات فعال محيط‌زيست در خوزستان درباره آبگيري هورالعظيم به «قانون» مي‌گويد: «برخلاف ادعاي مسئولان استاني و كشوري تنها پساب كشاورزي و فاضلاب عايد هورالعظيم شده است و اين آبگيري صرفا سياسي بوده تا محيط زيستي».
تالابي كه با فاضلاب آبگيري شد!
عبيات با تاكيد بر اينكه آبگيري ازطريق پساب نيشكر انجام شده، ادامه مي‌دهد: «پساب انتقالي به هورالعظيم حاوي فلزات سنگين و شيميايي است. در هيچ كشوري تالاب‌ها را با پساب كشاورزي يا فاضلاب آبگيري نمي‌كنند، اما در ايران به‌راحتي اين اتفاق رخ مي‌دهد.آبگيري با پساب و فاضلاب غيربهداشتي و غيرمنطقي است كه سلامت مردم را به‌خطر مي‌اندازد».
انقراض ماهي‌ها به‌دليل آبگيري با پساب
او با اشاره به اينكه ميزان آبگيري‌اي كه دولت اعلام كرده، در حدود 40 سانتي‌متر است، بیان مي‌كند: «اين آمار درست است اما هنگامي‌كه اين كار از طريق پساب نيشكر انجام مي‌شود؛ با تبخير آب، تاثيرات بسيار نامطلوبي روي محيط‌زيست منطقه خواهد گذاشت. متاسفانه بسياري از آبزيان منطقه كه ماهي‌هاي نادر و بومي را تشكيل مي‌دهند؛ به‌دليل شوري آب درحال انقراض هستند».
وزارت نفت؛ متهم اصلي خشكي هورالعظيم
عبيات درباره عوامل خشك شدن هورالعظيم مي‌گويد: «در سال 1361 مساحت هورالعظيم بيش از 90 هزار هكتار بوده است اما پس از روي كار آمدن دولت‌هاي نهم و دهم متأسفانه شركت نفت تا آزادگان امتداد پيدا كرد و عامل اساسي خشك‌شدن هورالعظيم بود».
شركت نفت از يادآوران در هويزه شروع شده و تا مرز ايران كه نفت مشترك بين ايران و عراق است، ادامه دارد. شركت نفت پروژه‌هاي بسياري را اجرا كرده است. براساس آمار سازمان حفاظت محيط‌زيست كشور، مساحت هورالعظيم 122 هكتار اعلام شده است كه در حدود 70 هزار هكتار از پساب كشاورزي و فاضلاب تغذيه شده است. اگر آنها ادعا مي‌كنند آن را آبگيري كرده‌اند؛ من از همه خبرنگاران دعوت مي‌كنم تا از هفت رودخانه‌اي كه هورالعظيم را تامين مي‌كنند؛ بازديد كنند. اين رودخانه‌ها كه تامين‌كننده اصلي آب هورالعظيم هستند، درحال حاضر بي‌آب و خشكند. اگر هورالعظيم تغذيه شده است حال پرسش اينجاست كه با كدام حقابه اين كار را انجام داده‌اند».
زهاب نيشكر در شادگان
عبيات درباره وضعيت فعلي تالاب شادگان مي‌گويد: «درحال حاضر شادگان از زهاب نيشكر تغذيه مي‌شود. حقابه شادگان از رودخانه‌هاي خوزستان اختصاص داده نمي‌شود و علت اصلي خشكي آن همين مساله است. اگر شادگان و هورالعظيم به‌صوت كامل خشك شوند بايد منتظر سونامي نمك در خوزستان باشيم. آن زمان ديگر ادامه زندگي در اين استان غيرممكن خواهد شد».
اين فعال محيط‌زيست با اشاره به اينكه آبزيان تالاب شادگان در آب شيرين زندگي مي‌كنند و هم‌اكنون با آب شور پساب كشاورزي نمي‌توانند زندگي كنند؛ يادآور مي‌شود: «پساب كشاورزي موجب بالا رفتن شوري آب و در نتيجه مرگ بسياري از آبزيان شده است؛ آبزياني كه نادرند».
امان از ريزگردهايي داخلي
بسياري از مردم هورنشين و تالاب‌نشين خوزستان به كلانشهرهاي كشور مهاجرت كرده‌اند؛ يكي از مهم‌ترين دلايل اين مهاجرت مساله ريزگردهاست.
عبيات در اين‌باره مي‌گويد: «سه منشأ براي ريزگردها وجود دارد: منشأ داخلي، محلي و خارجي. دليل ريزگردهاي خوزستان آن طور كه مسئولان اعلام كرده‌اند، فقط خارجي نيست، بلكه بيشتر ريزگردهاي خوزستان داخلي و محلي است. منشأ محلي آن 15 كيلومتر در منطقه تاثير دارد، اما منشأ داخلي بيشتر از آنچه تصور مي‌كنيد تاثيرگذار است».
وضعيت تالاب‌هاي عراق بهتر از ايران است
او ادامه مي‌دهد: «ريزگردهاي داخلي به‌دليل خشكي تالاب‌ها و بي‌آبي به‌وجود آمده است. براساس آمار سال گذشته، وضعيت تالاب‌هاي عراق كه در مجاورت خوزستان قرار دارند، بسيار بهتر و مطلوب‌تر از ايران است. چرا كه حقابه ايران از رودخانه‌هاي عراق قطع شده و آنها توانسته‌اند از اين مساله استفاده كرده و تالاب‌هاي عراق را آبگيري و احيا كنند. درحال حاضر، برخي از تالاب‌هاي عراق به‌دليل شرايط مساعد در كنوانسيون رامسر ثبت جهاني شده‌اند».
وزارت نيرو مانع اصلي ثبت جهاني هورالعظيم
تفكر سازه‌اي در مديريت منابع آبي بلاي جان كشور شده است. بحران آبي و خشكسالي ايران نتيجه همين غلبه تفكر سازه‌اي است. چند سال اخير كشمكش‌هاي بسياري براي ثبت هورالعظيم در كنوانسيون رامسر وجود داشته است. عبيات در اين‌باره گفته است:« متاسفانه مسئولان از اين مساله غافلند و وزارت نيرو نيز مانع ثبت هورالعظيم در كنوانسيون رامسر شده است. آنها نمي‌خواهند هورالعظيم ثبت بين‌المللي شود، چرا كه اگر اين اتفاق رخ دهد؛ وزارت نيرو مجبور به اختصاص حقابه آن خواهد شد. وزارت نيرو بايد حقابه هورالعظيم از سد كرخه را بدهد، اما ميزان آبي كه به‌اسم حقابه هورالعظيم اختصاص مي‌دهند، صرف كشاورزي مي‌شود. آنها حقابه‌اي جدا براي تالاب هورالعظيم اختصاص نمي‌دهند».
تالاب‌هاي خشكيده در خوزستان
اين فعال محيط‌زيست با تاكيد بر اينكه تالاب شادگان، هورالعظيم و رودخانه‌هاي يراهي خشك شده‌اند؛ مي‌افزايد:« وضعيت كرخه نيز نگران‌كننده است. سرشاخه‌هاي آن به‌سوي هورالعظيم خشك شده‌اند. حال و روز كارون نيز بسيار بد است ».
75 درصد تالاب‌هاي كشور خشك شده‌اند
به‌گفته پژوهشگران آب، کری مصلحتي کارگزاران دولتی و بخش خصوصی درباره مديريت ناصحيح بر منابع آبي، درحال حاضر كشور را در بطن فاجعه قرار داده است. از میان يك‌هزار تالاب موجود در کشور، براساس تعریف کنوانسیون بین‌المللی رامسر، 75 درصد از تالاب‌های کشور ما یا در وضعیت بحرانی‌اند و یا در معرض خطر قرار دارند.
تمامي اين اتفاق‌ها درحالي رخ مي‌دهد كه ارزش اکولوژیک تالاب‌ها 10 برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی است. براساس آمار ،تالاب‌های 30 کشور در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفته‌اند که به ترتیب ایران و یونان با هفت تالاب و پس از آنها جمهوری چک با چهار تالاب، بیشترین مونترو تالاب‌ها را دارند. همچنین نام 27 تالاب 17 کشور جهان نیز به‌دلیل بهبود شرایط اکولوژیکی تالاب‌های‌شان از این فهرست خارج شده است. براساس تحقيقات انجام‌شده، دخالت‌های انسانی علت اصلی خشک شدن تالاب‌های کشور است که خشکسالی نیز مزید بر علت است.
سایر اخبار این روزنامه
وزارت‌خارجه دگر گوني اساسي خواهد داشت
سازمان رنجش
پر شدن تالاب ها با فاضلاب سیاسی کاری
روایت آدم‌های غمگین فراموش‌شده!
پناه به كمپ بر اي گريز از جامعه
قولنامه های بی اساس
شيرين كام با شكلات وطني
برخی در باره لایحه کسر خدمت فرزندان ایثارگران لجبازی می کنند
يك پايان تلخ بهتر از تلخي بي‌پايان
چرا از نیروی «ملی‌گرایی» در«تولید ملی» استفاده نمی‌کنیم؟
بازداشتگاهي براي كودكان كار
حضور نماینده سازمان یونسکو درنمایشگاه پنجمین جشنواره «هنر برای صلح»
