روستاهايي كتابخوان با مشاركت بالاي زنان در همسايگي ما

اعتماد| چندسالي است كه دفتر مطالعات و برنامه‌ريزي ترويج كتابخواني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي طرح‌هاي جديدي را براي ترويج كتابخواني به اجرا گذاشته است. طرح انتخاب پايتخت كتاب ايران، روستاها و عشاير دوستدار كتاب و آخرين و جديدترين آنها يعني جام باشگاه‌هاي كتابخواني از جمله اين طرح‌ها هستند. در اين طرح جديد گروهي از مربيان ترويج كتابخواني كه عمدتا از نويسندگان مطرح ادبيات كودك هستند به شهرها و روستاهاي دور و نزديك مي‌روند و مربيان و تسهيل‌گران آن مناطق را آموزش مي‌دهند. در ادامه هر مربي و تسهيل‌گر در منطقه و محل خود اقدام به تاسيس باشگاه كتابخواني مي‌كند كه دست كم بايد 12 عضو داشته باشد. هر عضو هم يك كتاب با تخفيف 50 درصد از فهرست كتاب‌هاي كارشناسي شده ارشاد را مي‌خرد و بعد همه اعضا كتاب‌هاي‌شان را به اشتراك مي‌گذارند. در كنار اين مساله، هر باشگاه در رقابت با ساير باشگاه‌ها در سطح كشور بايد اقداماتي را جهت گسترش فرهنگ كتابخواني انجام دهد؛ اقداماتي كه بخشي از آنها ابداع خود اعضاي باشگاه است. از راهپيمايي در سطح شهر با شعار «مي‌رويم كتاب بخوانيم» گرفته تا نذر كتاب و بسياري طرح‌هاي ابداعي و تازه ديگر. نكته قابل توجه در اين طرح‌ها اثرات اجتماعي گسترده‌اي است كه اين طرح‌ها در سطح روستا و شهرستان به جا گذاشته است. حضور فعال و پررنگ زنان و اشتياق مردم روستانشين به كتاب و كتابخواني نكاتي است كه بسياري از نويسندگان پايتخت‌نشين حاضر در اين طرح‌ها را شگفت زده كرده است. جعفر توزنده جاني، نويسنده شناخته شده ادبيات كودكان و نوجوانان و خالق آثاري چون «جادوي دژ»، رمان «افسون رنگ»، رمان «دختري كه زياد مي‌دانست»، «رودكي» و «افسانه سه پادشاه»؛ از جمله نويسندگاني است كه به عنوان مربي در اين طرح شركت فعالي داشته است. او درباره حضورش در اين طرح و سفر به روستاهاي استان يزد و خراسان گفت: آنچه در اين روستاها برايم جالب بود، همياري و همكاري اهالي روستا و به ويژه نقش زنان در كارگاه‌هاي توجيهي بود. با توجه به اينكه اين روستاها، دوستدار كتاب شناخته شده بودند، بيشتر مردم با فرآيند ترويج كتابخواني آشنا بودند و با رغبت و اشتياق زيادي در جلسات حضور پيدا مي‌كردند. توزنده‌جاني همچنين درباره ميزان مشاركت مردمي در اين طرح‌ها گفت: مشاركت مردم روستا به قدري در طرح ترويج كتابخواني زياد است كه مشابه آن را در شهرها كمتر مي‌بينيم. آنها بسيار خوشحالند كه از طريق چنين طرح‌هايي، كتابخواني در محيط زندگي‌شان جدي‌تر از قبل شده و كوچك و بزرگ، با اشتياق زيادي در اين طرح مشاركت مي‌كنند. اين نويسنده با اشاره به حضور پررنگ زنان در طرح تسهيل و ترويج كتابخواني در روستاها، تاكيد كرد: در بعضي روستاها، تمام شركت‌كنندگان در جلسات توجيهي زنان بودند، آنها با مشاركت خيرين يا كمك اهالي روستا، به تجهيز كتابخانه‌ها پرداخته و با همت زيادي، مردم را به حضور در كتابخانه ترغيب مي‌كردند. توزنده‌جاني ادامه داد: با اين حال، بخش كودك و نوجوان اين كتابخانه‌هاي روستايي بايد بيشتر تجهيز شود و كودكان به كتاب‌هايي فراخور شرايط زندگي‌شان و در عين حال متناسب با دانش روز دسترسي داشته باشند. براي كودكان روستا، لازم است آثاري وجود داشته باشد كه با بافت زندگي آنها همخواني داشته باشد و همزمان كه آنها را به روز نگه مي‌دارد، دچار تعارضاتي نكند كه نسبت به فضاي زندگي‌شان بيگانه شوند يا آنچه در مفهوم كتاب بيان شده، براي‌شان غيرملموس باشد. او همچنين درباره تجربه خودش از حضور در روستاها گفت: با حضور در روستاها بيشتر از قبل متوجه شدم آن تصوري كه از روستاها وجود دارد چقدر تغيير پيدا كرده، سطح سواد در روستاها پايين نيست، آنها تحصيلات دانشگاهي دارند و در عين حال كه علاقه‌مندي‌ به كتاب و ادبيات در فضاي روستايي زياد است، مروجين كتابخواني توانسته‌اند به كمك اين فضا بيايند و با در اختيار گذاشتن امكانات و تسهيلات كتابخواني بيشتر و تجهيز كتابخانه‌ها، به اين علاقه‌مندي مردم روستا پاسخ مناسبي بدهند. اين نويسنده كودك و نوجوان در پايان تاكيد كرد: معتقدم به ادامه اين طرح‌ها در روستاها و شهرهاي كوچك و بزرگ نياز داريم تا ثمره آن را در حفظ اصالت و فرهنگ و پيشينه غني ادبي كشورمان در آينده شاهد باشيم، همانطور كه من با شركت در طرح جام باشگاه‌هاي كتابخواني و حضور از روستايي به روستاي ديگر، نسبت به اين موضوع و جايگاه كتاب و كتابخواني در كشورمان اميدوارتر مي‌شدم.