روزنامه همدلی
1396/07/29
تحلیلی به‌بهانه سخنرانی اسحاق جهانگیری در افتتاحیه سازمان دی- 8 مفاهمه و همگرایی منطقه‌ای چگونه شدنی است
امیر مقدور مشهود- اسحاق جهانگیری با حضور در افتتاحیه نهمین اجلاس سازمان کشورهای اسلامی درحال‌توسعه، موسوم به «دی-8» به ایراد سخنرانی پرداخت. جهانگیری در سخنرانی خود به نکات بسیار مهمی اشاره کرد و نشان داد که به‌مثابه یک سیاست‌مدار، می‌تواند از فرصت‌ها برای طرح مهم‌ترین مسائل منطقه و جهان استفاده کند. جهانگیری در سخنرانی خود، اهم موضوعات روز را در سه بخش تبیین کرد. این سه بخش عبارت است از: امپریالیسم – تروریسم – جدایی‌طلبی. وی تصریح کرد:«جهان کنونی با مسائل، بحران‌ها، تهدیدها و چالش‌های مختلفی رو‌به‌روست که به نظر ما، پیدایش این وضعیت مخاطره‌آمیز تحت‌تاثیر دو عامل مهمِ اعمال سیاست‌های سلطه‌گرایانه و مداخله‌گرایانه جهانی و رشد افراطی‌گری و خشونت‌های منطقه‌ای است. این دو پدیده سیاسی با هیچ یک از تحولات و واقعیت‌های جهان و منطقه سازگار نیست. عصر ما، عصر توسعه دانش‌ها و فناوری‌های نوین، عصر آگاهی و بیداری ملت‌ها، عصر رشد مردم‌سالاری و تمایل به هم‌زیستی در جهان متنوع و چندفرهنگی است و در این عصر، یک‌جانبه‌گرایی به سبک و سیاق دوران استعمار و افراطی‌گری و خشونت به نام قومیت و ملیت و مذهب جایی ندارد.» وی در ادامه، با تاکید بر تحولات کشور عراق و اقلیم کردستان گفت:«برگزاری همه‌پرسی غیرقانونی اخیر در اقلیم کردستان عراق، یک‌پارچگی ملی کشور عراق و ثبات و امنیت منطقه و تامین عملی حقوق، ازجمله حق توسعه همه‌جانبه برادران و خواهران کُرد را به مخاطره انداخته است و همه این مخاطرات و تهدیدها، هماهنگی و همراهی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی را طلب می‌کند.» جهانگیری پس ازطرح مسئله، به ارائه راهکار مناسب برای رفع این مشکلات مبادرت کرد. او گفت:«ما باید با هم بکوشیم که به‌جای یک‌جانبه‌گرایی غالب، چندجانبه‌گرایی و به‌جای اراده‌های جهانی معطوف به زور، سیاست‌های مبتنی بر گفتوگو و به‌جای مداخله‌جویی‌های سیاسی و جهانی، همکاری‌های توسعه‌ای و منطقه‌ای شکل بگیرد» . مشخص است که معاون اول ریاست‌جمهوری با اشاعه دیپلماسی مبتنی بر گفتوگو به دنبال ایجاد فضای مفاهمه و دوری از برخوردهای خشونت‌آمیز و جنگ‌طلبانه است. باید رویکرد معاون اول دولت دوازدهم را ستود که منادی گفتوگو و مفاهمه در سطح منطقه شده است؛ اما باید بر یک نکته دقت کرد. آیا برای رفع مشکلات مطرح شده سازمان کشورهای اسلامی درحال توسعه یا دی- 8 محل مناسبی است؟ آیا سازمانی با بنیان‌های اقتصادی می‌تواند به‌تنهایی منجی مردم منطقه از معضلات پیش‌آمده باشد؟ و درنهایت باید پرسید آیا اقتصاد، مبنای مناسبی برای حل مشکلات منطقه است؟سازمان کشورهای اسلامی درحال‌توسعه یا دی- 8 که ایران، ترکیه، پاکستان، مالزی، مصر، بنگلادش، و نیجریه در آن عضویت دارند، ازجمله پیمان‌های منطقه‌ای است که به‌منظور ایجاد روابط مستحکم اقتصادی بین کشورهای درحال‌توسعه اسلامی و تقویت نفوذ این کشورها در بازارهای جهانی و برقراری گفتوگو با هفت کشور صنعتی تشکیل شده است ومبدع آن نجم‌الدین اربکان، نخست وزیر سابق و اسلام‌گرای ترکیه، است که با سفر به هشت کشور عضو، در تیر سال 1375 زمینه تاسیس این گروه را فراهم کرد. نخستین اجلاس سران دی-8 با حضور سه رئیس‌جمهور، ازجمله آقای هاشمی رفسنجانی و چهار نخست‌وزیر و یک وزیر خارجه در خرداد 1376 در شهر استانبول ترکیه برگزار شد.
چنانچه از اعلامیه افتتاحیه این سازمان برمی‌آید، اهداف اصلی گروه دی-8 توسعه اقتصادی، اجتماعی، تقویت موقعیت کشورهای درحال‌توسعه در اقتصاد جهانی، ایجاد تنوع و موقعیت‌های جدید در روابط بازرگانی تقویت حضور در تصمیم‌سازی در سطح بین‌المللی و ارتقای سطح زندگی مردم در کشورهای عضو خواهد بود. با این اوصاف، باید تاکید کرد که این سازمان حول مفاهیم و منافع اقتصادی شکل گرفته است.
بار دیگر به مشکلات مطرح‌شده توسط جهانگیری نگاه می‌کنیم.
امپریالیسم: امپریالیسم در قرن اخیر نشان داده که اگرچه به‌دنبال انباشت سرمایه در متروپل است اما جریان این سرمایه تنها به واسطه مولفه‌های اقتصادی ممکن نیست. قدرت‌های مرکزی به‌خوبی می‌دانند تداوم حرکت سرمایه در گرو تغییر منطق زیستی مردم جغرافیای متنوع است. فروپاشی ارزش‌های سنتی و جای‌گزینی بدیل‌های نوین، راهکاری است که امپریالیسم برای تداوم نیاز خود بدان روی آورده است. از همین‌جا شاهد بروز جنبش‌ها و واکنش‌های گاها خشونت‌آمیز هستیم. اما این تمام ماجرا نیست. امپریالیسم تنها تغییر مناسبات زندگی را راه‌حل نهایی برای منویات خود نمی‌داند. تجربه نشان داده که دولت‌های مرکزی قدرتمند در مناطق پیرامونی می‌توانند عامل مهمی در ایجاد خلل جریان سرمایه محسوب شوند. به همین دلیل، درگیری‌های قومی و مذهبی، یکی ازراه‌های تضعیف دولت‌های مرکزی در این مناطق محسوب میشود.
تروریسم: منظور ازتروریسم به‌طور مشخص، برآمدن گروهک‌هایی مانند داعش والقاعده است. این گروه‌ها بیش از آنکه به‌دنبال مقاصد اقتصادی باشند، با بهانه هویتی سعی بر ویرانی مناسبات سیاسی منطقه دارند. سلفی‌گری و بنیادگرایی اساسا رویکردهای اقتصادی نیست. این رویه‌ها بیشتر با مشخصات هویتی خود را معرفی می‌کنند. آن‌ها معتقدند که سیستم نوین حکومت مغایر با ارزش‌ها و سنت‌های جاری نزد آن‌ها است. از همین‌جا مشخص میشود که مولفه‌های فرهنگی و سیاسی نزد آن‌ها از جایگاه مهم‌تری
برخورداراست.
جدایی‌طلبی: همه‌پرسی اقلیم کردستان اگرچه می‌تواند تا حدودی به چاه‌های نفت در کرکوک مرتبط باشد، اما درگیری کردها در منطقه، به‌عنوان یک قوم با هویتی خاص، تنها به چاه نفت بازنمی‌گردد. آن‌ها نیز با انگیزه‌‌های غیراقتصادی سعی دارند تا خود را با هویتی مستقل، بازشناسانند.
از مطالب بالا چنین به‌نظر می‌رسد که با تقلیل راه‌حل برای مشکلات سه‌گانه مطرح‌شده توسط جهانگیری به موضوعات اقتصادی، نمی‌توان به نتیجه برد-برد مدنظر ایشان دست یافت. تکثرگرایی، مفاهمه، هم‌فکری و همگرایی منطقه‌ای تنها به واسطه اقتصاد شدنی نیست. برای دست‌یابی به مقاصد فوق در میان اقوام، مذاهب، ادیان و فرهنگ‌های متنوع در منطقه باید به زبان مشترک که قابل‌فهم و پذیرش همگان است، دست یافت. شکی نیست که اقتصاد نمی‌تواند تمامیت این زبان مشترک را فراهم کند. زبانی که درعین اشتراک، تفاوت‌ها را نیز به‌رسمیت شناسد. زبان مشترکی بیش از هر چیز، بر اشتراک همگان یعنی انسانیت شکل گرفته باشد. این‌که جهانگیری مشکلات منطقه‌ای را در این سازمان مطرح می‌کند، شاید به دلیل این است که فرصت مناسب‌تری نیافته است. به‌هرحال باید گفت یا باید سازمان‌هایی این چنین، قابلیت طرح مفاهیم گوناگون، اعم از فرهنگی، هویتی، اجتماعی را در کنار مباحث اقتصادی داشته باشد یا این‌که دولت‌مردان و سیاست‌پیشگان به حضور در چنین سازمان‌هایی اکتفا نکنند.
سایر اخبار این روزنامه
رکوردار دوچرخه‌سواری بانوان ایران از قهرمانی تا دست‌فروشی را برای «همدلی» روایت کرده است
تحلیلی به‌بهانه سخنرانی اسحاق جهانگیری در افتتاحیه سازمان دی- 8 مفاهمه و همگرایی منطقه‌ای چگونه شدنی است
برایان اونسن، خالق «زبان آلتمن» در گفتوگو با کالین وینت، روزنامه‌نگار آمریکایی، از ساموئل بکت و سه‌گانه‌اش چه گفت؟
یک روان‌شناس گفته ترنسکشوال همچون سرطان یک بیماری است در اصفهان برای ترنس‌ها شغل ایجاد میشود
گپی با اولیای مدرسه و خانه، به بهانه روز پیوند اولیا و مربیان انجمن اولیا و مربیان و چند پرسش
نگاهی به فیلم‌های تازه اکران شده سینمای ایران «خفه‌گیِ» جیرانی، «زرد» را به زیر کشید
گوشی‌های کارنکرده را فعال کنید
توضیح «همدلی»درباره یک گزارش اهالی محترم شهرستان سورشجان بخوانند
دولت امارات زنان بیشتری را در کابینه خود گنجانده است که یکی از آن‌ها ایرانی‌تباری بلوچ است
انتصاب در امارات؛ استقبال در ایران
محمود احمدی‌نژاد، کوهنورد یا متخلف؟
