«ابتکار» دلایل رد کلیات بودجه 97 در صحن علنی مجلس را بررسی کرد یخ زدن بودجه در سرمای بهارستان

معصومه معظمی
روز یکشنبه برای اولین‌بار بهارستان شاهد اتفاقی بود که تاکنون در فصل بودجه در صحن علنی رخ نداده است. نمایندگان مجلس طی اقدامی بی‌سابقه تصمیم گرفتند به کلیات لایحه بودجه 97 و تغییراتی که کمیسیون تلفیق اعمال کرده بودند، رای مثبت ندهند. براساس این رای، کلیات بودجه 97 به کمیسیون تلفیق ارجاع شد تا طبق آیین‌نامه در فرصت 72 ساعته ایرادها و اصلاحیه‌های مدنظر اکثریت نمایندگان را اعمال کند و پس از انجام اصلاحیه‌ها، برای بررسی دوباره به صحن علنی مجلس برگرداند. بنابراین پس از رفع ایرادها و چاپ دوباره گزارش تلفیق بودجه 97 روز شنبه در دستور کار صحن علنی قرار خواهد گرفت.
گفتنی است با وجود تلاش زیاد محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه که به نمایندگی از دولت در جلسه بررسی بودجه 97 در صحن علنی حضور داشت، طی صحبت‌هایی اصرار داشت که نمایندگان به کلیات بودجه رای بدهند و پس از تایید کلیات، درباره جزئیات و موارد مدنظرشان به نتیجه برسند. ولی ظاهرا برخی نمایندگان به این اعتقاد و اغنای قلبی و وجدانی رسیده بودند که با وجود تصمیماتی که در فراکسیون متبوعشان گرفته شده بود، به صورت انفرادی در این رای‌گیری شرکت کنند و نتیجه تصمیم آنها رد کلیات لایحه بودجه‌ای شود که برای اولین بار سرو صدای زیادی به پا کرده است. البته برخی نمایندگان این تصمیم را سیاسی‌کاری و از هم گسیختگی برخی فراکسیون‌ها یا عدم انسجام کار تیمی در فراکسیون‌ها دانستند که در نهایت کار به جایی نمی‌برد و باعث بی‌سرو سامانی و بلاتکلیفی بودجه سال 97 خواهد شد. بودجه‌ای که کسی مسئولیت آن را بر عهده نخواهد گرفت. ولی برخی دیگر این اقدام را در راستای حمایت از مطالبات مردم در شرایط فعلی و توجه به مشکلات اقتصادی دانستند که نیاز به اصلاح داشته است. برخی دیگر از بهارستان نشینان هم بودند که با تیزبینی و برآورد دقیق از شرایط، پیش‌بینی ‌کردند که کلیات بودجه در صحن علنی رای نیاورد. از جمله این افراد ابوالفضل سروش، عضو فراکسیون امید است که در نوبت شیفت صبح مجلس و قبل از رای‌گیری کلیات بودجه 97 در شیفت عصر یکشنبه به «ابتکار» گفت برخی به دنبال رد کلیات لایحه بودجه 97 هستند و می‌کوشند این لایحه در صحن علنی رای نیاورد. سروش افزود: «برخی در تلاشند این بودجه را برای بررسی دوباره به کمیسیون تلفیق برگرداند تا برخی مصوبات خود را اصلاح کند، ولی در واقع در این مدت 3 روزه نمی‌توانند کار خاصی انجام دهند.» البته غلامرضا حیدری، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون برنامه و بودجه در این باره به «ابتکار» گفت: «طبق اخباری که به من رسیده است، کمیسیون تلفیق اصلاحیه‌های مدنظر نمایندگان را اجرا کرده و آماده ارجاع گزارش نهایی به صحن علنی است.»
توضیح نمایندگان درباره دلایل رد کلیات بودجه 97


از جمله دلایل رد کلیات لایحه بودجه 97 در صحن علنی مجلس نکات قابل توجهی توسط نمایندگان به «ابتکار» بیان شده است. احمد مازنی، نماینده مردم تهران در مجلس با انتقاد از این موضوع گفت:‌ «زمان رای‌گیری نمایندگان اصول‌گرا بی سروصدا اما بدون اعلام نظر فراکسیونی برای رای نیاوردن کلیات بودجه تلاش کردند و عجیب این‌که چهره‌های معروف فراکسیون مستقلین نیز برای رای نیاوردن کلیات بودجه 97بسیار فعال بودند، جمعی از اعضاء فراکسیون امید هم با وجود تصمیم فراکسیون به کلیات بودجه 97 رای مخالف دادند!» او همچنین تاکید دارد:‌ « بالاخره نسبت گرایش‌های مختلف مجلس با دولت و نسبت فراکسیون‌های مجلس با کلیات بودجه مشخص نشده است و نیز معلوم نشد پوزیسیون کیست و اپوزیسیون کیست؟» او همچنین می گوید: «اگر در بر همین پاشنه بچرخد آخر سال 1397 هیچ کس پاسخ‌گوی نتیجه اجرای این برنامه و بودجه هم نخواهد بود.» این عضو فراکسیون امید ابراز امیدواری کرد در آستانه چهل سالگی انقلاب و تا فرصت باقی است عقلا قوم راه را برای تشکیل دو یا چند حزب یا جبهه بزرگ فراهم کنند تا با تربیت حزبی، راه فرار از پاسخگویی به روی فرصت‌طلبان بسته شود. البته غلامرضا حیدری در این باره با تاکید بر اینکه «برخی نمایندگان به واسطه مطالعه بودجه به طور شخصی به این جمع‌بندی رسیده بودند که شخصی رای بدهند»، به «ابتکار» توضیح داد: «آنچه به عنوان نتیجه آرای نمایندگان نسبت به بودجه 97 پیش آمد در دسته‌بندی سیاسی صورت نگرفت و نمایندگان خودشان به یک تصمیم‌گیری رسیده بودند که مبتنی بر مطالبات عمومی مردم رای بدهند. مطالعه‌ای که برمبنای مطالبات بالای عمومی بود و این اولویت‌بندی در بودجه رعایت نشده بود.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس همچنین به «ابتکار» گفت:‌ « رای به رد کلیات بودجه به نظر من سیاسی نبود که فراکسیونی به آن رای داده شود.»
لابی ها در دریافت بودجه بیشتر برخی مناطق
بی تاثیر نبوده است
همچنین برخی دیگر از نمایندگان از جمله دلایل رای نیاوردن کلیات بودجه 97 را عدم توجه به برخی نکات اصلی در بودجه دانسته‌اند. فرهاد تجری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با «ابتکار» با انتقاد از بودجه 97 بر این باور است که در اختصاص بودجه به برخی مناطق استانداردهای قانونی رعایت نشده است. او همچنین عملکرد برخی اعضای کمیسیون تلفیق را در این باره بی تاثیر ندانست. تجری در این باره توضیح داد: « بودجه باید بر اساس قانون برنامه و چالش‌ها و ضعف‌ها و ظرفیت‌های برنامه تنظیم می‌شد، ولی این چیزی که مشاهده کردیم، نشان می‌دهد بودجه تناسب زیادی با آن موارد ذکر شده ندارد.» او ادامه داد: «بودجه باید بر اساس آمایش سرزمینی تنظیم شود ولی در بودجه 97 این دغدغه ملی و رویکرد کلی و کلان کشوری و توزیع عادلانه امکانات دیده نمی شود. این امر نشان می‌دهد هرکجا قدرت لابی و نفوذ هر منطقه‌ای بیشتر بوده است از بودجه بیشتری برخوردار شده‌اند و حتی اعضای کمیسیون تلفیق هم در این باره بی‌تاثیر نبوده‌اند.» پروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان مجلس نیز در گفت‌وگو با «ابتکار» با اشاره به برخی نقاط ضعف و قوت بودجه 97 اظهاراتی را بیان کرد. او در بحث بودجه 97 دو نکته را حائز اهمیت دانست و گفت: «در کلیات بودجه دولت دو بحث جدی مطرح است. یکی اینکه قیمت حامل‌های انرژی را به طور ناگهانی 50 درصد افزایش دادند و دیگر اینکه بخش قابل توجهی از یارانه بگیران را حذف کردند. نسبت به افزایش قیمت بنزین موافق نیستم و حداکثر این افزایش می‌تواند 100 تومانی باشد، ولی درباره حذف بخشی از یارانه‌بگیران موافقم چرا که ما در جامعه قطعا 76 میلیون نفر نیازمند و مستحق دریافت یارانه نداریم.» حیدری،عضو فراکسیون امید هم درگفت‌و با «ابتکار» درباره دلیل رای نیاوردن کلیات بودجه در صحن علنی، توضیح داد: «درباره صندوق توسعه ملی فلسفه وجودی آن برای این است که وام ارزی به بخش خصوصی داده شود و اشتغال و تولید را تقویت کند، ولی در این بودجه ترتیبی داده شده بود که برای بودجه صداوسیمایی که مخاطب زیادی ندارد و رضات‌مندی از آن وجود ندارد، برداشت شود و از رهبری درباره آن مجوز بگیرند.» البته سلحشوری هم با تایید این نکته که « با افزایش برداشت بی‌رویه از صندوق‌های ارزی موافق نیستم»، به «ابتکار» گفت: «اگر قرار است از صندوق ذخیره ارزی پولی برداشته شود، باید برای ایجاد اشتغال باشد نه برای کمک به بودجه صدا و سیما.»
برداشت از صندوق ملی برای صداوسیما و نیروهای مسلح اولویت بودجه نیست
حیدری ضمن انتقاد به برداشت از صندوق توسعه ملی برای بودجه صداوسیما افزود: « البته نیروهای مسلح روی سرما جای دارند، ولی آیا درست است که در شرایط فعلی چندمیلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای بودجه نظامی برداشت شود؟ اولویت اصلی ما در حال حاضر توسعه اقتصادی کشور، ایجاد اشتغال و معیشت مردم است. بحث بازنشستگان و فرهنگیان هم در اولویت‌بندی‌ها رعایت نشده بود و نتیجه این رفتار، رد کلیات بودجه در صحن بود.» ابوالفضل سروش هم در گفت‌وگو با «ابتکار» درباره دلایل دیگر نمایندگان برای مخالفت با کلیات بودجه 97 گفت: «ایرادهای جدی که در گزارش تلفیق وجود داشت درباره بحث تراریخته است که تعرفه 40 درصدی برای ورود آن درنظر گرفته‌اند. مثلا روغن، مرغ و ماهی جزء طرح تراریخته هستند و اگر این تعرفه 40 درصدی به آن اختصاص یابد، قیمت هر یک از آن اقلام 3 تا 4 برابر می شود و این موضوع مورد انتقاد جدی است.» این عضو کمیسیون بهداشت و درمان همچنین تاکید کرد: « بحث دیگر موضوع بیمارستان‌ها و تعرفه خدمات پزشکی است. بسیاری از بیمارستان‌ها خودگردان هستند و اگر این تعرفه افزایش نیابد، پول ندارند بیمارستان‌ها را بگردانند. بنابراین باید اجازه بدهند متناسب با تورم نرخ تعرفه را افزایش دهند تا امکان ادامه فعالیت و خدمت‌رسانی داشته باشند.»
نگاه پوپولیستی از بودجه 97 برداشته شود
البته برخی نمایندگان با انتقاد از مصوبه کمیسیون تلفیق درباره جلوگیری از افزایش حقوق اساتید دانشگاه‌ها و پزشکان و نخبگان جامعه این اقدام را «پوپولیستی» دانستند و تاکید کردند با این رفتار پوپولیستی، بخش قابل توجهی از نخبگان و اساتید برجسته و پزشکان متخصص با بازنشسته کردن خود از کشور خارج می شوند. پروانه سلحشوری هم در این باره به «ابتکار» گفت: « مخالف این هستم که جلوی افزایش حقوق نخبگان کشور که حدود 5 میلیون نفر هستند را با ادعای ایجاد مساوات و عدالت بگیریم. اساتید دانشگاه‌ها که نخبگان و پزشکان برجسته و برتر هستند، با این وضعیت در کشور نمی مانند و مهاجرت می کنند. بنابراین با اعمال سیاست‌های پوپولیستی، داریم کاری می‌کنیم که داشته‌هایمان را هم از دست بدهیم.»
شنیده‌ام حقوق برخی متکدیان از اساتید دانشگاه‌ها بیشتر است
سلحشوری همچنین ادامه داد: «شنیده‌ام که برخی متکدیان در سطح شهر درآمدی بین 3 تا 30 میلیون تومان دارند. یعنی کسی که گدایی می‌کند بیشتر از یک استاد دانشگاه می‌تواند درآمد داشته باشد و نسبت به این اقدام کمیسیون تلفیق انتقاد جدی دارم.» فرهاد تجری، نماینده مردم گیلان‌غرب در مجلس هم با تاکید بر این موضوع به «ابتکار» گفت: « نگاه پوپولیستی باید از بودجه برداشته شود. مواقعی به دلیل نگاه عوام پسندانه‌ای که وجود دارد، برای اینکه بخشی از عامه جامعه راضی باشند نگاه‌های کارشناسی قربانی این نگاه‌های سطحی و غیرکارشناسی شده است. این موارد ضعف‌های بودجه است.» ولی بر خلاف منتقدان بودجه 97 علیرضا رحیمی، دیگر نماینده مردم تهران در گفت‌وگو با «ابتکار» در حمایت از لایحه بودجه دولت گفت: «بودجه 97 بر اساس ضرورت کشور تنظیم شده است و مهمترین ضرورت کشور بحث اشتغال و فقرزدایی است.» او افزود: «دولت به خوبی این دو مورد را در بودجه دیده است ولی منابع محدود دولت هم نیاز به تقویت دارد و برای تقویت این منابع پیشنهادهایی هم داده شده است که به دلیل استدلال‎هایی که منابع درآمدی را واقع‌بینانه پیش‌بینی نکرده بودند، مورد موافقت کمیسیون تلفیق قرار نگرفت.» رحیمی در ادامه گفت‌وگوی خود با «ابتکار» تصریح کرد: «از نظر هزینه‌ها هم مواردی که مورد نظر دولت بود به صدور و فروش اوراق موکول شده بود که البته این اوراق مشارکت به بالابردن هزینه‌ها و بدهی دولت منجر می‌شدند. بنابراین از این جهت در حد رقمی که دولت پیشنهاد داده بود موافقت نشد.» بنابراین نمایندگان روز یکشنبه با تجمیع این دلایل تصمیم گرفتند کلیات لایحه بودجه را رد کنند تا کمیسیون تلفیق مجبور به اصلاح این ایرادات شود. البته حیدری با بیان اینکه «تا حالا اتفاق نیفتاده بود که کلیات بودجه در صحن علنی رای نیاورد»، گفت:‌«برای اولین بار این اتفاق روز یکشنبه رقم خورد هرچند که قبلا در دولت های نهم و دهم بارها پیش آمده بود که در کمیسیون تلفیق کلیات رای نیاورد و بودجه را سه دوازدهم ببندند.»
گفتنی است روز یکشنبه بهارستان نشینان با ۸۳ رای موافق، ۱۲۰ رای مخالف و ۹ رای ممتنع از مجموع ۲۱۶ نماینده حاضر در جلسه، با کلیات لایحه بودجه مخالفت کردند تا در بررسی مجدد کمیسیون تلفیق روز یکشنبه در دستور کار دوباره صحن علنی قرار بگیرد.