روزنامه جهان صنعت
1396/11/28
رفع تشنگی ایران در انتظار تحقق وعده‌های وزیر نیرو؛
گروه انرژی- کارشناسان معتقدند فرصت زیادی تا پایان منابع آبی در ایران وجود ندارد و براساس آمار جهانی، ایران سیزدهمین کشوری است که تا سال ۲۰۴۰ با بحران شدید بی‌آبی مواجه خواهد شد و به همین دلیل باید از هم‌اکنون تدابیر گوناگونی برای حل این چالش در نظر گرفته شود.در همین حال وزیر نیروی تازه‌نفس وعده‌هایی را برای بهبود شرایط آبی داده است و باید دید این وعده‌ها تا چه حدی عملی خواهد شد اما در این میان لازم است مردم هم مساله بحران آب را به درستی درک کنند، درک درست مردم از این مساله به این امر منجر میشود که راهکارهای تبلیغاتی را از راه‌های موثر تشخیص دهند. همگان باید بفهمند مساله آب برای زندگی خودشان و فرزندانشان بسیار حساس و مهم است. چنین مردمی وقتی صرفه‌جویی در مصرف آب را مطالبه کنند، می‌توانند مسیر کشور در این مساله را تغییر دهند.
موقعیت جغرافیایی ایران، اقلیم عمدتا گرم و خشک آن و نیز سهم ناچیز از منابع آب شیرین جهان، همه و همه سبب شده در دهه‌های اخیر بحران کم‌آبی به دغدغه‌ای ملی مبدل شود.
در این میان عدم دسترسی به منابع پایدار آب و اتکای صرف به نزولات جوی از یک سو و عدم تدوین سیاست‌های جامع و موثر در حوزه مصرف به ویژه در حوزه کشاورزی از سوی دیگر، موضوع آب را به یک بحران جدی زیست‌محیطی بدل کرده است هرچند این بحران به تدریج عمیق‌تر شده و وجوه دیگری نیز به خود گرفته است.
در حال حاضر ۲۵ درصد منابع آب کشور بدون درآمد بوده و این در حالی است که باید این عدد زیر ۱۵ درصد باشد، به همین دلیل بسیاری از کارشناسان معتقدند مصرف آب کشور باید از ۱۰۰ میلیارد مترمکعب به ۷۰ میلیارد مترمکعب کاهش یابد.
همچنین میزان هدررفت آب در سطح ایران بین ۳۰ تا ۳۵ درصد ثبت شده و این بدان معناست که بالغ بر ۲۴ میلیارد مترمکعب آب آن هم در شرایطی که با بحران و تنش آبی مواجه هستیم دور ریخته میشود.
از سوی دیگر کاهش بارندگی، افزایش درجه حرارت و در نتیجه افزایش تبخیر و تعریق و کاهش میزان آب تجدیدشونده از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به ۷۰ میلیارد مترمکعب در سال‌های آتی و استفاده روزافزون از منابع آبی برای مصارف مختلف و به ویژه کشاورزی موجب شده ایران با شرایط نابسامان کم‌آبی مواجه شود.
این در حالی است که متاسفانه سال‌هاست در ایران اقدام اصلی برای گذر از این بحران پافشاری بر کاهش میزان مصرف آب در بخش خانگی است؛ بخشی که براساس آمار اعلام شده از سوی مسوولان وزارت نیرو و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تنها مصرف‌کننده هشت درصد از آب‌های موجود کشور است. این در حالی است که 90 درصد آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی و دو درصد آن در بخش صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای آنکه بتوان با این بحران مبارزه کرد باید به مدیریت یکپارچه منابع آب کشور، داشتن چشم‌انداز مدیریت آب در سال‌های آینده، اصلاح و تغییر روش‌های آبیاری کشاورزی از روش سنتی به روش مدرن و صرفه‌جویی در منابع آب در تمام بخش‌ها و فرهنگ‌سازی پرداخت.
آنچه مبرهن است اینکه مدیریت مساله آب باید در دو بعد اصلی و به صورت همزمان صورت پذیرد؛ نخست بعد تامین منابع و سپس بعد توزیع و مصرف بدین معنا که آنچه در خلال دهه‌های اخیر شاهد بوده‌ایم، بخش عمده جدیت دولت‌ها بر مدیریت توزیع و مصرف منابع آبی متمرکز بوده و می‌توان ادعا کرد که عنصر مدیریت تامین منابع، به کل مغفول مانده و به صرف اتخاذ راهکارهای موردی، کوتاه‌مدت و بعضا مخرب بسنده شده؛ سیاست‌هایی همچون بهره‌برداری بی‌منطق از منابع آب‌های زیرزمینی که نه تنها گره از مشکل کم‌آبی باز نکرده بلکه خود مشکلاتی بس پیچیده‌تر را سبب شده است. در این میان رضا اردکانیان، وزیر نیرو وعده داده که در دولت دوازدهم به اهداف استفاده از پساب، تعادل‌بخشی منابع زیرزمینی، دادن اختیارات به استانداران برای کاهش آب به حساب نیامده، فعال کردن بازار آب و ارائه طرح آمایش آب برسیم.
وی همچنین در خصوص اقدام وزارت نیرو برای احیای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی گفت: برای این مساله نیازمند یک سیستم به هم پیوسته مدیریت منابع آب هستیم. به‌گونه‌ای که یک مفاهمه و همکاری نزدیک با ذینفعان با یک هدف مشترک ایجاد شود.
اردکانیان گفته است: در همین راستا در قالب طرح‌های مشترک با وزارت جهاد کشاورزی و دیگر سازمان‌های ذینفع به این نتیجه رسیده‌ایم که برخی از دشت‌ها را به صورت آزمایشی انتخاب کنیم و به بحث تعادل‌بخشی در این دشت‌ها بپردازیم و براساس مقایسه منابع مالی مورد نیاز، زمان اختصاص داده شده و نتیجه کار به یک راهکار عمومی در سطح کشور برسیم.
امروز «کیپ تاون» فردا کدام شهر
امیدواریم این راهکار‌ها به نتیجه برسد و مردم نیز هشدارها برای بحران آب در ایران را جدی بگیرند تا به سرنوشت کیپ تاون دچار نشویم.
در حالی امکان دارد که شیرهای آب در شهر «کیپ تاون» آفریقای‌جنوبی در اوایل ژوئن (اواخر بهار) به روی جمعیت چهار میلیونی آن بسته شود که ظرف 20 سال گذشته، مقامات این شهر برخی تهدیدهایی که احتمال وقوع آنها زیاد بود را شناسایی کردند اما این هشدارها آنقدر کافی نبود که توجه مدارس، بیمارستان‌ها و دیگر نهادها را جلب کند و بالاخره خطراتی که در مورد آنها هشدار داده شده بود، فرا رسیدند.
مجله نشنال جئوگرافیک نوشت تا اواخر بهار، چهار میلیون نفر در دومین شهر پرجمعیت آفریقای‌جنوبی ممکن است برای به دست آوردن ارزشمندترین کالای این منطقه یعنی آب آشامیدنی در محاصره نگهبانان مسلح قرار گیرند.
رشد جمعیت و خشکسالی بی‌سابقه که شاید تغییرات اقلیمی آن را تشدید کرده است، در حال رقم زدن یکی از بزرگترین بحران‌‌های بی‌آبی شهری جهان است، زیرا رهبران آفریقای‌جنوبی هشدار می‌دهند که شهروندان این کشور هر روز بیشتر از دیروز در معرض خطر مواجهه با «روز صفر» هستند، روزی که اکنون پیش‌بینی میشود اواسط آوریل (اواخر فروردین 97) باشد.
هشدارهایی که نادیده گرفته شد
سال‌ها پیش، چنین بی‌آبی گسترده‌ای در چنین شهر بین‌المللی تقریبا غیرقابل تصور بود اما توسعه بیش از اندازه، رشد جمعیت و تغییر اقلیم تعادل میان مصرف آب و عرضه آن را به هم زده است به طوری که هم‌اکنون مناطق شهری جهان از آمریکای‌شمالی تا آمریکای‌جنوبی و از استرالیا تا آسیا همه در معرض خطر کمبود شدید آب آشامیدنی هستند.
مقامات کیپ تاون برنامه‌ریزی می‌کنند تا آب اضطراری در تاسیسات نظامی این کشور ذخیره کنند و می‌گویند استفاده از شیرها برای پر کردن استخرها، آبیاری باغ‌ها یا شستن اتومبیل‌ها اکنون غیرقانونی است.
بنا به اعلام رسانه‌های محلی، این هفته مقامات گشت‌زنی برای جلوگیری از دزدی آب در چشمه‌های طبیعی که درگیری و نزاع در آنها افزایش یافته است را بیشتر کرده‌اند.
از مقامات شهر خواسته شده است تا با معامله‌گران بی‌‌پروایی که قیمت بطری آب را بالا می‌برند نیز مبارزه کنند.
ماه‌ها پیش از شهروندان خواسته شده بود که کمتر آب مصرف کنند اما بیش از نیمی از شهروندان صرفه‌جویی داوطلبانه در مصرف آب را نادیده گرفتند.
بنابراین در ژانویه 2018 (دی - بهمن) از مردم خواسته شد فقط 50 لیتر آب در روز مصرف کنند. مقامات شهری هشدار دادند که اگر مصرف آب به شدت و به سرعت کاهش نیابد، همه با روز صفر مواجه می‌شوند، روزی که همه برای زندگی آب بسیار کمتری خواهند داشت، حدود 25 لیتر در روز. این میزان کمتر از آبی است که معمولا در عرض چهار دقیقه شست‌وشو از دست می‌رود. به گفته وینتر، ظرف 20 سال گذشته، مقامات این شهر برخی تهدیدهایی که احتمال وقوع آنها زیاد بود را شناسایی کردند. آنها اقدام به کاهش مصرف آب 6 منبع اصلی ذخیره آب این شهر که روی هم 230 میلیارد گالن آب داشتند، کردند.
وی اظهار کرد: مصرف سرانه و نشت آب کاهش یافت. مقامات شهر مصرف‌کنندگان پرمصرف را مجبور به پرداخت هزینه بیشتر کرده و کارایی آب را در مجموع افزایش دادند.
این محقق اضافه کرد: کیپ تاون چندین جایزه بین‌المللی در زمینه مدیریت آب را برد. مقامات شهر حتی تلاش کردند برای خجالت دادن مصرف کنندگان پرمصرف نام آنها را منتشر کنند. وینتر ادامه داد: با این حال، مقامات کیپ تاون اشتباهات فزاینده‌ای نیز مرتکب شدند؛ آنها فکر کردند الگوی آینده بارش آینده شبیه گذشته است یا دست‌کم به سرعت تغییر نخواهد کرد.
وینتر گفت: این کار مثل رانندگی با اتومبیلی است که آینه آن تار است. آنها مشکلات قدیمی را حل کردند، اما خطرات پیش‌رو را شناسایی نکردند و اینک شهر با خطر نابود‌کننده بی‌آبی روبه‌رو است.
به نوشته نشنال جئوگرافیک، 10 سال پیش به این شهر اعلام شد که رشد جمعیت و اقدامات برنامه‌ریزی شده برای مقابله با تغییر اقلیم شامل آب و هوای خشک تر و گرم تر همراه با کاهش بارش در فصل سرما و کاهش آب رودخانه‌ها نیازمند پیدا کردن منابع جدید آب است. به گفته وینتر، این هشدارها داده شد اما آنقدر کافی نبود که توجه مدارس، بیمارستان‌ها و دیگر نهادها را جلب کند و بالاخره، خطراتی که در مورد آنها هشدار داده شده بود، فرا رسیدند. در سال 2014 میلادی شش سد در این شهر پرآب بودند، اما بعد سه سال پیاپی خشکسالی‌ای روی داد که بدترین خشکسالی در بیش از یک قرن گذشته بوده است.
اکنون بنا به اعلام ناسا (سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا) منابع آب این شهر تنها 26 درصد ظرفیت خود آب دارند و مسوولان قصد دارند وقتی این مقدار به 13/5 درصد رسید، آب را قطع کنند. الیور گفت: در حالی که معلوم نیست چقدر از دوره خشکسالی سپری شده، اما این نکته مشخص است که سیستم فعلی ما دیگر به اندازه کافی قابل اطمینان نیست. وی افزود: شاید برای چند دهه خشکسالی مانند این نداشته باشیم، اما اتفاقات بسیار بد دیگر برای ما اتفاقات معمولی شده‌اند. نشنال جئوگرافیک نوشت این پیامدها در کمین سایر نقاط جهان نیز هست.
سایر اخبار این روزنامه
بازی با کارت دهلی نو در مقابل پکن
نرخ دلار در بودجه ۹۷ بین ۴۰۰۰ تا ۴۱۰۰ تومان تعیین شد
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن پیش‌بینی کرد؛
ولیعهد ماندلا بر مسند قدرت
دلیل تعطیلی رادیولوژی‌ها
پیشنهادهای استثنایی برای جذب گردشگر خارجی؛
گزارشی از نشست بررسی سبک زندگی ایرانی و نگاه ما به امور نیکوکارانه؛
خطر محرومیت مادام العمر علیرضا کریمی
شعرپاره!
قدرت کالای ایرانی!
اقتصاد کشور بر پایه آزمون و خطا
مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور:
انتخابات آزاد ما در همه آزادی‌هاست
رفع تشنگی ایران در انتظار تحقق وعده‌های وزیر نیرو؛
امیدی نیست
فصل جدید در رابطه تهران- دهلی
اقتصاد کشور بر پایه آزمون و خطا
