روزنامه جهان صنعت
1396/11/28
فصل جدید در رابطه تهران- دهلی
دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- حسن روحانی رییس‌جمهور ایران، در راس یک هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم هند شد. اگرچه این سفر را باید در راستای پاسخ به سفر خرداد ماه سال گذشته نخست‌وزیر هند به ایران آن هم در راستای فصل تازه‌ای از تحولات دیپلماتیک به وجود آمده در روابط دو کشور ارزیابی کرد اما در وقت حاضر از دو منظر اقتصادی- تجاری و سیاسی- راهبردی دارای اهمیت است و شاید در سایه توجه به همین مناسبات است که روابط تهران- دهلی‌نو به بالاترین سطح از میزان دیپلماسی خود رسیده است.در نگاه نخست، دلیل توجه و دامنه گسترش روابط و مناسبات تجاری تهران با دهلی‌نو، ریشه در تحولاتی دارد که در عرصه اقتصادی هند در حال رخ دادن است. چراکه با جهش و تحولاتی که در اقتصاد این کشور در دوران صدرات مودی رقم خورده است، هند توانسته است به دومین اقتصاد کشورهای موسوم به بریکس شود. حتی با رشد چشمگیری که در تولید ناخالص داخلی این کشور صورت گرفته است، گفته میشود که هند می‌تواند خود را در زمره پنج اقتصاد برتر دنیا قرار دهد. حال از آنجایی که ایران به عنوان تامین‌کننده انرژی و تسهیل ترانزیت کالا نقش مهمی را در سیاست‌های اقتصادی هند بازی می‌کند، این سفر می‌تواند موجب گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور شود. از سوی دیگر، هند یکی از شرکای تجاری ایران و واردکننده نفت خام از ایران است، به گونه‌ای که میانگین صادرات نفت خام ایران به هند ۵۰۰ هزار بشکه در روز است، حال این سفر می‌تواند موجب ترغیب هند به سرمایه‌گذاری بیشتر در صنایع پتروشیمی ایران شود. از آنجایی که هند نیز بی‌میل نیست که سهمی از کیک اقتصاد ایران در پسابرجام داشته باشد، قطعا از پتانسیل و ظرفیت‌های اقتصاد ایران پسابرجام برای روابط تجاری خود آن هم به منظور کاهش فشار آمریکا بر اقتصاد خود استفاده می‌کند. البته نقش توسعه چابهار علت اصلی ترغیب هند به توسعه همکاری و مناسبات تجاری با ایران است. به واقع علاقه هند به توسعه چابهار از آنجا نشات می‌گیرد که از این طریق این کشور می‌تواند با دور زدن رقیب خود پاکستان، راهی ترانزیتی به آسیای میانه باز کند. به این ترتیب چابهار با اهمیت راهبردی خود می‌تواند ضمن ترانزیت کردن محصولات هند به آسیای مرکزی و روسیه، مسیر ترانزیتی هند به ایران و افغانستان را با دور زدن پاکستان هموار کند.
اما بعد سیاسی- راهبردی روابط تهران- دهلی‌نو کمتر از بعد اقتصادی- تجاری آن نیست.
در این ارتباط هند با توجه به ضرورت تعامل و دیپلماسی سازنده ایران با کشورهای شرق آسیا می‌تواند دروازه ارتباط ایران با کشورهای شرق آسیا باشد. از سوی دیگر، توسعه تعاملات تهران و دهلی‌نو می‌تواند نقش مهمی را در معادلات منطقه و محاسبات کشورهایی مانند آمریکا بازی کند، چراکه نقش واشنگتن به همراه تل‌آویو برای تعیین کردن مناسبات منطقه به ویژه افغانستان پر رنگ شده است. حال نزدیکی دهلی‌نو به تهران می‌تواند از نقش‌یابی واشنگتن- تل‌آویو در مناسبات منطقه بکاهد. ضمن آنکه نزدیکی دهلی‌نو به تهران می‌تواند از چالش‌های چین علیه سیاست‌های راهبردی هند بکاهد و مناسبات منطقه‌ای را به زیان رقبای هند در عرصه‌های راهبردی تغییر دهد اما بیشترین فوایدی که در عرصه راهبردی می‌تواند نصیب تهران در روابط با دهلی‌نو شود، پروژه تسلیحاتی- نظامی هند است. واقعیت آن است که هند در حوزه موشک‌های بالستیک و فناوری هسته‌ای پیشرفت قابل توجه و مهمی دارد و حتی توسعه پروژه سلاح بومی را با هدف متحول‌سازی در عرصه‌های نظامی در دست اقدام دارد. به این ترتیب و در شرایطی که برنامه تدافعی موشکی ایران دستخوش رفتار‌های کج دار و مریز و ایذایی آمریکا و اروپا به ویژه رییس‌جمهور فرانسه شده است، هند می‌تواند شریک خوب و مطمئنی در حوزه دفاعی و تسلیحاتی ایران باشد. محققا همکاری‌های امنیتی و دفاعی ایران و هند می‌تواند از مخاطرات اروپا و آمریکا بکاهد.
*مدرس علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
بازی با کارت دهلی نو در مقابل پکن
نرخ دلار در بودجه ۹۷ بین ۴۰۰۰ تا ۴۱۰۰ تومان تعیین شد
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن پیش‌بینی کرد؛
ولیعهد ماندلا بر مسند قدرت
دلیل تعطیلی رادیولوژی‌ها
پیشنهادهای استثنایی برای جذب گردشگر خارجی؛
گزارشی از نشست بررسی سبک زندگی ایرانی و نگاه ما به امور نیکوکارانه؛
خطر محرومیت مادام العمر علیرضا کریمی
شعرپاره!
قدرت کالای ایرانی!
اقتصاد کشور بر پایه آزمون و خطا
مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور:
انتخابات آزاد ما در همه آزادی‌هاست
رفع تشنگی ایران در انتظار تحقق وعده‌های وزیر نیرو؛
امیدی نیست
فصل جدید در رابطه تهران- دهلی
اقتصاد کشور بر پایه آزمون و خطا
