روزنامه جهان صنعت

اقتصاد سیاسی و حمایت از کالای داخلی

محمد هدایتی - مهم‌ترین چالش برای اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر‌ قطع وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش ظرفیت تولیدی کشور در حوزه‌های غیرنفتی بوده است. همه برنامه‌های توسعه، پیش و پس از انقلاب، دربردارنده بندهایی بوده‌اند برای تحقق این امر. با این حال آمارها از وضعیت اسفبار تولیدی در کشور می‌گویند. اقتصاد کماکان و به شدت وابسته به نفت است؛ نفتی که بیش از 60 درصد درآمدهای دولت و نزدیک به 20 درصد از تولید ناخالص داخلی را تامین می‌کند. مهم‌ترین عامل در این میان احتمالا این است که منابع مالی هیچ‌گاه به صورت واقعی به سمت تولید هدایت نشده است. چرا؟ به این خاطر که فعالیت تولیدی نیازمند سرمایه‌گذاری تدریجی و بازگشت سرمایه حداقل در میان‌مدت است و این مساله با منطق حاکم بر اقتصاد ایران در این سال‌ها- منطقی که مبتنی بوده است بر سودهای یک شبه- سازگار نیست؛ سودهایی که غالبا نتیجه ارتباط با تصمیم‌گیران و رانت اطلاعاتی هستند. وجود نوعی سرمایه‌داری مالیِ مبتنی بر رفیق‌سالاری و نهادینه شدن رویه‌های رانت‌جویی باعث شد که منابع مالی از بخش تولید به سمت سوداگری‌های غالبا غیرقانونی در بازار میل پیدا کند، فعالیت‌هایی که با کمی دستکاری در بازار به سودهای کلان منجر می‌شد. در جاهایی هم که منابع قانونا باید در بخش‌های تولیدی هزینه می‌شد، در نبود سازوکارهای نظارت، از دیگر بخش‌ها سر درآورد. بسیاری وام‌های تولیدی گرفتند و وارد بازار ارز یا سکه کردند. در خوشبینانه‌ترین حالت به بخش ساخت‌و‌ساز و بازار مسکن سرازیر شد. در نتیجه، تولید‌کننده‌های داخلی هزینه‌ها و ریسک سرمایه‌گذاری را بسیار بالا ارزیابی کردند. از طرف دیگر‌ واردات قانونی و غیرقانونی کالاهای مختلف، با منافع برخی گروه‌های قدرتمند گره خورده بود. در نتیجه آنها می‌توانستند کالاها را به راحتی با قیمت‌های پایین‌تر وارد کنند و عرصه را بر کالاهای داخلی تنگ کنند. همه اینها و همچنین مدیریت ناکارآمد واحدهای تولیدی، مدیریتی که نسبت چندانی با خلاقیت و درانداختن طرح‌های نو ندارد، بازار ایران را خالی از کالای داخلی کرده است. از این رو مساله را باید در ساختی نهادی جست که تولید را به فعالیتی دست و پاگیر بدل کرده است؛ به چیزی که منفعتی ندارد. مصرف‌کننده هم بر مبنای محاسبه سود و زیان شخصی روی می‌آورد به کالای خارجی، حتی آنجا که از کالای ایرانی نشانی باشد.
hedayati.mohammad@yahoo.com
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
بزرگ‌ترین دشمن جمهوری اسلامی؟ (اعتماد)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
تاکید بر همکاری های منطقه ای قطع برق شهر برای لغو کنسرت گروه لیان؛ گام‌های آهسته بازار سهام ورود اسکناس‌ با طراحی جدید از سال ۹۷ چهل میلیون کاربر ایرانی نگران فیلترشدن تلگرام؛ جنگ تجاری بالا گرفت استفاده 4 برابری مسافران از جاده‌ها نسبت به خطوط ریلی؛ نگاهی به وضعیت راه‌ها و آمار تصادفات در نوروز 97 آرزوی خداحافظی سالی که نکوست... وعده‌های پوچ دولت بررسی تغییرات قیمت کالاهای اساسی در تعطیلات نوروزی؛ تمام حاشیه‌های سریال «پایتخت5»؛ وعده نوسازی صنایع در سال حمایت از کالای ایرانی؛ نشست سه جانبه آنکارا و اهداف ترکیه مهندسی و بازمهندسی آن اقتصاد سیاسی و حمایت از کالای داخلی نشست سه جانبه آنکارا و اهداف ترکیه حمایت واقعی از تولید ملی چگونه؟ نشست سه جانبه آنکارا و اهداف ترکیه نشست سه جانبه آنکارا و اهداف ترکیه