آغوش ملت به‌روي ايرانيان خارج از كشور باز است

عليرضا كيانپور
 ناصر ملك‌مطيعي 40 سال پاياني عمرش را برخلاف 50 سال نخست، به سكوت و عزلت گذراند. از آنجا كه خيلي زود از همان كودكي وارد كار تئاتر و بعدها سينما شد، 40 سالي ستارگي كرد و محبوبيت، اما بعد ناگهان ممنوع‌الكار شد و بعد از يكي، دو بار رفت و بازگشت از مرزهاي وطن، يك گوشه اين شهر دراندشت، دكان شيريني‌پزي‌اش را باز كرد و دهان هم‌وطنانش را شيرين كرد. ملك‌مطيعي اما فقط يكي از آن جمعيت 6 تا 7 ميليوني از ايرانيان است كه اينچنين زندگي شخصي‌شان درگير تحولات سياسي- اجتماعي دوره و زمانه‌شان شد. ملك‌مطيعي البته شايد ازجمله خوشبخت‌ترها باشد. او از كارش بيكار شد اما لااقل تا دم آخر با همسايگانش به زبان مادري هم‌كلام شد. آن جمعيت بزرگ كه عملا يك دهم كل جمعيت كشورند اما تمام اين 40 سال از وطن و هم‌وطن دور ماندند تا هم وطن و هم‌وطن از سرمايه وجودشان بي‌بهره باشد و هم آنها از سرمايه وجود وطن و هم‌وطن. محمدجواد فتحي، نماينده اصلاح‌طلب اين روزهاي مجلس كه ازقضا روز گذشته در اعتراض به تبصره ماده 28 قانون آيين دادرسي كيفري از سمت نمايندگي‌اش استعفا داده است، هفته گذشته از تهيه طرحي با قيد دوفوريت براي عفو عمومي مجرمان سياسي و امنيتي و تقديم آن به هيات رييسه مجلس خبر داد كه يكي از بخش‌هاي سه‌گانه‌اش به اين جمعيت 6 تا 7 ميليوني و سازكاري براي بازگشت‌شان به مملكت اختصاص دارد. طرحي كه البته بيش از آن، مربوط است به عفو مجرمان سياسي و امنيتي كه با مجازات سنگين مواجه شدند و حال، اين طرح سازوكاري براي تخفيف در اين مجازات درنظر گرفته است. امروز مجلس اولين جلسه كاري اين هفته خود را پشت سرخواهد گذشت و باتوجه به دوفوريتي بودن اين طرح، هيچ بعيد نيست كه لابه‌لاي دستورهاي روزانه مطرح شود. طرحي كه باوجود استقبال قابل‌توجه ازسوي بخش‌هاي از جامعه مدني و اصلاح‌طلبان، با انتقادات شديدي از جانب طيف محافظه‌كارتر جريان اصولگرا نيز روبه‌رو شده و حال، براي بررسي دقيق‌تر ابعاد آن پاي صحبت‌هاي محمدجواد فتحي، طراح اين طرح پرحاشيه و مهم نشستيم.
 
باتوجه به اينكه در طرح دوفوريتي عفو عمومي مجرمان سياسي و امنيتي، جاسوسان را از اين عفو مستثنا قرار داده و در عين حال، تاكيدي ويژه به ايرانيان خارج از كشور داشتيد، شباهت‌هايي ميان اين نگاه و آنچه در فرمان عفو عمومي حضرت امام در حدود 39 سال پيش شاهد بوديم، وجود دارد. از جمله اينكه حضرت امام، كليه كاركنان دولت قبل را به جز كساني كه در قتل يا شكنجه ملت نقش داشتند، مشمول عفو دانستند و شما نيز در اين طرح تاكيد كرديد همه ايرانيان خارج كشور كه مرتكب جرمي نشدند، به كشور بازگردند.


آنچه مسلم است ما تعداد بسياري ايراني مقيم خارج از كشور داريم. آمار غيررسمي از جمعيتي در حدود 6 تا 7 ميليون حكايت دارد؛ يعني 10 درصد جمعيت كشورمان در بيرون از مرزهاي جمهوري اسلامي زندگي مي‌كنند و اين مساله، نه چهره خوبي را از ايران به جهانيان نشان مي‌دهد و نه در شأن نظام جمهوري اسلامي است. تصورم اين است كه اگر به سيره امام(ره) مراجعه كنيم، نگاه امام هميشه مبتني بر عفو و رحمت و متكي بر جوانب رحماني دين اسلام بود. پيامبر(ص) هم نگاهي چنين داشتند و اساسا اسلام، دين رحمت و مغفرت است. اين جزو صفات باري‌تعالي است و «كريم‌الصفح» تاكيدي است بر همين جنبه رحماني و عفو و رحمتي كه خداوند بر آن تاكيد كرده و بندگان خود را به سمت خود فرامي‌خواند.
باتوجه به اين تعاليمي كه در دين اسلام وجود دارد، به نظر مي‌رسد، چنين طرح دوفوريتي بايد خيلي قبل‌تر از اين در مجالس سابق مطرح و به تصويب مي‌رسيد. بسياري از ايرانيان خارج از كشور افرادي مومن و معتقد هستند. بنده آقاياني كه اين‌طور بد مي‌گويند را به «فتح مكه» توجه مي‌دهم. آن‌جا كه عده‌اي از مسلمان فرياد «اليوم، يوم ملحمه» سر دادند و پيامبر فرمودند «اليوم، يوم المرحمه». ببينيد پيامبر نسبت به چه كساني مي‌گويد روز انتقام نيست، روز رحمت است. كساني كه در جنگ‌ها عليه مسلمانان شمشير كشيده و بسياري از مسلمانان را از لبه تيغ گذراندند. حضرت «حمزه سيدالشهدا» و «مصعب بن عمير» را در بدر، احد، تبوك و خيبر به شهادت رسانده بودند. تعجب مي‌كنم اين چه قرائتي از دين است كه نسبت به كساني كه در برهه‌اي از زندگي‌شان مرتكب خطا شدند، نگاه حربي داريم. معتقدم اين نگاهي ديني و اسلامي نيست و با تعاليم و آموزه‌هاي اسلام و پيامبر عظيم‌الشان اسلام فاصله بسياري دارد و لازم است تفكرات‌مان را اصلاح كنيم.
اخيرا و در پي درگذشت ناصر ملك‌مطيعي، بازيگر محبوب سينماي پيش از انقلاب، نظر افكار عمومي نسبت به اين گروه سرشناس‌تر ايرانيان خارج از كشور جلب شد؛ سوالم اين است كه فكر مي‌كنيد اين توجه مثبت افكارعمومي چه تاثيري در تصويب طرح در مجلس خواهد داشت و آيا اساسا اين مسائل در تهيه طرح نيز موثر بود؟
باتوجه به شناختي كه از تاريخ و شريعت اسلام داشتم و مي‌دانستم جنبه رحماني دين اسلام بسيار پررنگ است، اين افراد را حتما مشمول فرمان عفو مي‌دانم و معتقدم به هيچ عنوان نسبت به اين عزيزان، نبايد هيچ‌گونه موضع خصمانه‌اي بروز كند. ممكن است اين افراد در زندگي مرتكب معصيت شده باشند اما اين به معناي آن نيست كه آنها را از كشورشان بيرون كنيم. من موارد متعددي را در تاريخ اسلام سراغ دارم، كه كارشان خوانندگي بوده اما مشمول عفو و رحمت پيامبر قرار گرفتند. اين افراد نيز تحت هيچ شرايطي نبايد از اين طرح استثنا شوند؛ هرچند كه تعدادشان نيز نسبت به جمعيت ايرانيان خارج از كشور بسيار اندك است.
نكته ديگر نحوه انتقاد روزنامه كيهان از اين طرح است. اين روزنامه با استفاده از تعابيري نامتعارف اصلاح‌طلبان را حامي نجومي‌بگيران معرفي كرده و مي‌پرسد «چنان طرحي جز چراغ سبز نوكري به سيا و موساد MI6، چيز ديگري مي‌تواند باشد؟ چرا تعارف مي‌كنند؟ صراحتا طرح مصونيت‌بخشي و حمايت از داعش و سازمان منافقين را تهيه و منتشر كنند.» پاسخ شما به اين سوال چيست؟
بايد بگويم، من جزو كساني هستم كه سال‌هاست كيهان نمي‌خوانم. اين را حتما بنويسيد؛ چون اگر اين تفكر كيهان در زمان صدر اسلام هم بود، اسلام با همه نصرت‌هاي الهي در همان سال‌هاي نخست از بين مي‌رفت و ما امروز اسلامي نداشتيم. اين ديدگاه كيهان با آنچه از ائمه‌ اطهار مي‌بينيم و سراغ داريم، سال‌هاي نوري فاصله دارد. ببينيد در همين جمله چند افترا و تهمت زده است. اين تهمت‌ها در كدام محكمه ثابت شده است كه آقايي تصور مي‌كند منجي بشريت است، نسبت به جرياني كه اين همه در ميان مردم طرفدار دارد، اين‌طور با افترا، تهمت و هتاكي حرف بزند؟ معتقدم بسياري از مردم راضي نيستند سهم‌شان در بيت‌المال هزينه چاپ كيهان شود. اين مساله را مي‌توان از تيراژ كيهان فهميد. از تيراژ اين روزنامه مشخص است كه چقدر اقبال دارد. به‌خصوص كه همين تيراژ اندك نيز در هواپيماها و ادارات دولتي توزيع مي‌شود. واقعا چقدر از اين نسخه‌ها در گيشه روزنامه‌فروشي فروخته مي‌شود؟ لازم است كيهان ابتدا اين مساله را مشخص و بعد به نمايندگي از مردم صحبت كند. جريان اصلاحات در انتخابات گذشته نشان داد، چقدر پايگاه مردمي دارد. تصورم اين است كه با هتاكي نمي‌توان حرفي را به كرسي نشاند. رمضان گذشت و ايام عفو الهي از دست اين آقايان رفت. فكر مي‌كنند تا كي زنده هستند؟ عزراييل در كمين همه ما است و خوب است، مقداري مراقب رفتار و گفتارمان باشيم. اين حرف‌ها كجا اثبات شده است؟ اگر يك دهم نوشتن، از تاريخ اسلامي و سيره ائمه مي‌خواندند، با اين مسائل مواجه نبوديم.
با اين حال سوال مهمي كه اين روزنامه مطرح مي‌كند اين است كه آيا واقعا ايرانيان خارج از كشور مجرم هستند كه بخواهيم برايشان مصونيت صادر كنيم؟
ما درواقع تاكيد مي‌كنيم بر اينكه شايعاتي كه درمورد جمهوري اسلامي در ذهن ايرانيان خارج از كشور شكل گرفته و غبارهايي كه به واسطه تبليغات مسموم در دل شما ايجاد شده، حقيقت ندارد و ما با آغوش باز آماده پذيرايي و استقبال از اين عزيزان هستيم و ورودشان را گرامي مي‌داريم. نكته ديگر اينكه اساسا عفو براي مجرمين است. عرض كردم پيامبر در روز فتح مكه، آن وحشي كه حمزه سيدالشهدا را شهيد كرده بود، مورد عفو پيامبر قرار مي‌گيرد. فرمان عفو مربوط به مجرمين است، نه كساني كه مرتكب جرم نشده‌اند. اما اينكه يك بند براي ايرانيان قرار داده و گفتيم اين افراد نيز مصون از تعقيب هستند، خواستيم بگوييم نگاه حاكم بر اين كشور از نوع روزنامه كيهان نيست. ما مي‌خواهيم بگوييم اين ذهنيتي كه ايجاد شده كه يك حاكميت خشن و شمشير به دست وجود دارد، غلط است. ما معتقديم اين افراد مطابق قوانين جمهوري اسلامي مصون از تعقيب و تعرض هستند و هر زماني كه وارد كشور شوند، آغوش ملت به سوي‌شان باز است. نكته ديگر اينكه ما در اين طرح دو، سه مورد هم استثنا كرديم كه تصور مي‌كنم كه برپايه منطق حقوقي و فقهي دارد. ازجمله اينكه همه ملت‌ها نسبت به جاسوسان حساسيتي خاص دارند و خائنين به كشور به راحتي قابل‌بخشش نيستند. مگر اينكه واقعا توبه واقعي داشته باشند و البته در همين موارد نيز امكان عفو وجود دارد. جساسي جزو جرايم تعزيري است و اگر جاسوسي به واقع توبه كند، فقه اسلام و شيعه بر عفو اين مجرمان نيز دلالت دارد. درمجموع نيز معتقدم باتوجه به پشتوانه حقوقي و فقهي اين طرح، ان‌شاءالله نمايندگان نيز نسبت به آن نگاهي مثبت خواهند داشت.