روزنامه جهان صنعت
1397/10/05
دورنمای مبهم بازار انرژی در سال ٢٠١٩؛
گروه انرژی - این روزها اقتصاد ایران با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند، البته این مشکلات چندان ارتباطی به تحریم‌ها ندارد و می‌توان گفت تحریم تنها چالش‌ها را تشدید کرده است. چرا که ابر بحران‌های اقتصادی از مدت‌ها پیش از تحریم‌ها آغاز شده و دلیل اصلی آن به سیاست‌های ناکارآمد دولتمردان برمی‌گردد.در چنین شرایطی امید چندانی به اصلاح وضعیت نیست، مگر انقلابی در مدیریت اقتصاد پیش آید.
با این حال از آنجایی که همواره سرنوشت اقتصاد کشورمان در گرو درآمدهای نفتی است در سراشیبی اقتصاد ایران دو احتمال ممکن است اندکی معادلات را بر هم زند؛ احتمال اول که به واقعیت نزدیک‌تر است سقوط نفت به 40 دلار باعث سقوط نفت شیل، اقتصاد ایران و روسیه و البته اقتصاد تمام کشورهای وابسته به نفت را تحت تاثیر قرار دهد. احتمال دوم که دور از ذهن است، نفت بالای 100 دلار باقی مصرف‌کنندگان را دچار چالش کند و قمار ترامپ برای به دست آوردن سهم اوپک در بازار رویا بماند.
به هر سو آنچه واضح است، این است که ایران در آینده نزدیک با کاهش شدید درآمدهای نفتی در تنگنا قرار می‌گیرد و آن طور که پیش‌بینی میشود دورنمای تیره و تاری در انتظار بازار نفت است و علاوه بر تحریم‌ها که بر درآمدهای نفتی ایران تاثیر می‌گذارد کاهش قیمت نفت هم عرصه را برای ایران تنگ‌تر می‌کند.
عوامل مهم کاهش قیمت
بر اساس این گزارش تحلیلگران اظهار کردند ریزش قیمت‌های نفت نشان از آن دارد که بازار نگران رکود شدیدی برای سال ۲۰۱۹ است.
نه‌تنها قیمت نفت حدود ۴۰ درصد از اوایل اکتبر کاهش یافته است، بلکه از همان آغاز اولین دور کاهش تولید اوپک و متحدانش در ژانویه ۲۰۱۷ هم کمتر شده است.
شاخص‌های قیمت‌های نفت پس از اینکه در ابتدای اکتبر به بالاترین حد چهار سال گذشته صعود کردند، حدود ۴۰ درصد از ارزش خود را در مدت سه ماه از دست داده‌اند و تحلیلگران با ادامه ریزش قیمت‌ها در بازار نفت، نشانه‌های ضعیف شدن رشد تقاضای جهانی را می‌بینند.
بر همین اساس شاخص قیمت وست‌تگزاس اینترمدییت آمریکا نیز هفته گذشته ۱۱ درصد سقوط کرد که بزرگترین کاهش هفتگی در حدود سه سال اخیر بود. این شاخص روز دوشنبه برای نخستین بار از ژوییه سال ۲۰۱۷ به پایین ۴۵ دلار در هر بشکه سقوط کرد.
دو عامل اصلی پشت این مساله وجود دارد؛ یکی از یک شک و تردید بیجا در مورد تمایل به کاهش تولید نشات می‌گیرد و دومین عامل از یک دیدگاه منفی در مورد دورنمای اقتصاد جهانی می‌آید.
توافق کاهش روزانه 2/1 میلیون بشکه‌ای تولید در ژانویه باید یک حداقل قیمتی را برای نفت ایجاد می‌کرد. کاهش قیمت نفت نشان می‌دهد که تاجران نسبت به اجرایی شدن این کاهش تردید دارند.
قسمت عمده بار کاهش تولید اخیر بر دوش عربستان است. وزیر نفت عربستان در وین قول داد که کشورش بیشتر از سال ۲۰۱۷ کاهش تولید داشته باشد. تاریخچه توافق اوپک و غیراوپک تا حالا نشان می‌دهد که کشورهایی مثل عربستان، امارات و روسیه همیشه به قول خود عمل کرده‌اند، حتی اگر مدت زمانی طول کشیده باشد.
تولید نفت در ونزوئلا هم همچنان رو به کاهش است. کارگران از کشور فرار کرده‌اند و کمبود حفاظت از چاه‌ها و پمپ‌ها و خط لوله‌ها ظرفیت تولید را از بین برده است. تحریم‌های ایران هم با انقضای مهلت معافیت‌ها در ماه می سخت‌تر خواهد شد و تولید را کمتر خواهد کرد.
بنابراین به این نتیجه می‌رسیم که تولید اوپک و متحدانش تا رقم 2/1 میلیون بشکه در روز در سال آینده پایین خواهد آمد، حتی اگر در ژانویه به این هدف نرسند.
برخی انگیزه‌های کاهش قیمت نفت مطمئناً مربوط میشود به تغییر تولید در آمریکا.
سقوط قیمت پس از آن آغاز شد که وزارت انرژی آمریکا آمار تولید را در ماه آگوست اعلام کرد که یک جهش غیرمنتظره را در تولید آمریکا نشان می‌داد.
کمبود خط لوله در آمریکا باید تولید نفت را تا اواسط ۲۰۱۹ کاهش دهد. ولی آمار تولید نفت این کشور در نیمه دوم ۲۰۱۸ بیش از ۵۰۰ هزار بشکه در روز در اکتبر و نوامبر افزایش داشته است. این ارقام نگرانی در مورد کمبود عرضه نفت اوپک را از بین می‌برد.
ولی این تولید بالای نفت، حالا خود را در پیش‌بینی‌های عرضه/تقاضا در ۲۰۱۹ نشان داده است. این پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند اگر اوپک طبق قولی که داده تولید را کم کند، بازار در نیمه اول سال آینده متعادل میشود.
وزارت اطلاعات انرژی آمریکا، آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک پیش‌بینی‌های خود را از رشد تقاضا برای ۲۰۱۹ کاهش داده‌اند. برخی مشاوران از این هم بدبین‌تر هستند. جی بی سی انرژی رشد کمتر از یک میلیون بشکه در روز را برای سال آینده پیش‌بینی می‌کند.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۹ به میزان 4/1 میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد در حالی که اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که جهان در سال میلادی آینده 5/1 میلیون بشکه در روز نفت بیشتری مصرف خواهد می‌کند. پیش‌بینی اوپک از میزان رشد تقاضا در سال میلادی آینده 3/1 میلیون بشکه در روز است که واقع‌گرایانه‌تر به نظر می‌رسد.
بانک جی پی مورگان دورنمای تیره‌تری داشته و پیش‌بینی کرده تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۹ تنها 1/1 میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد.
هلیما کرافت، مدیر استراتژی کالای جهانی شرکت «آر بی سی کپیتال مارکتس» نیز به شبکه سی ان بی سی گفت: تصور می‌کنم ما در نفت یک نگرانی بزرگ نسبت به رکود احتمالی در سال ۲۰۱۹ مشاهده می‌کنیم. اظهارات وی منعکس‌کننده دیدگاه وال استریت درباره کندی رشد اقتصادی و ضعیف‌تر شدن بیش از حد تقاضاست که بازار نفت را دچار روند نزولی کرده است.
افزایش تولید از سوی آمریکا، عربستان سعودی و روسیه یکی از عوامل اصلی کاهش قیمت‌های نفت بوده است اما کرافت می‌گوید شدت این کاهش بیانگر انتظارات برای رشد اقتصادی کمتر و تیره شدن چشم‌انداز تقاضاست.
با این حال نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که مدیران نگرانی تجاری نسبت به چنین چشم‌اندازی پیدا کرده‌اند.
نگرانی‌های فزاینده در مورد وضعیت اقتصاد جهان، جنگ‌های تجاری، تاثیر مخرب برکسیت، افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، تهدید تعطیلی دولت آمریکا، همه با هم باعث کاهش قیمت نفت شدند.
با این تفاسیر راه‌حل سقوط قیمت فعلی خارج از صنعت است. کاهش تولید ممکن است کمی قیمت را بالا ببرد، ولی هزینه‌های بالاتر تنها فشارهای منفی بر اقتصاد وارد می‌کند.
برآورد کشورها از قیمت نفت در سال آینده بر اساس این گزارش پیش‌بینی قیمت نفت برای کشورهای نفت خیز یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مشخص شدن جهت‌گیری‌های اقتصادی است چرا که میزان ورودی و خروجی درآمد از محل نفت را مشخص کرده و در نتیجه دخل و خرج دولت‌های وابسته به نفت را روشن می‌کند.
از طرفی این فاکتور می‌تواند در تعیین نرخ رشد اقتصادی کشور و حتی نرخ تورم هم بسیار اثرگذار باشد. موقعیت ایران در این حوزه اما با دیگر کشورهای نفت‌خیز متفاوت است چرا که ایران با تحریم نفت آمریکا مواجه است. هشت کشور از تحریم نفتی ایران معاف شده‌اند اما با این حال هنوز ایران نمی‌تواند تمام و کمال حسابی بر نفت باز کند چرا که کاهش درآمدهای نفتی در اثر تشدید تحریم‌ها گریزناپذیر خواهد بود.
دیگران چه می‌گویند
طبق مطالعات انجام شده و به نقل از رسانه‌های کشور قطر، این کشور پیش‌بینی خود در مورد قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی را تغییر داده است. قطر پیش‌بینی کرده است در سال ۲۰۱۹ میلادی متوسط قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی برابر با ۶۶ دلار خواهد بود در حالی که وزارت نفت کشور قطر پیشتر متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ را برابر با ۶۹ دلار اعلام کرده بود. قطر انتظار دارد در این سال تقاضای نفت در کشورهای اروپای غربی، ژاپن و چین هم کاهش پیدا کند. قطر متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۸ میلادی را برابر با ۶۹ دلار پیش‌بینی کرده است که نسبت به برآورد قبلی این کشور ۳ دلار کمتر است.
با این حال عربستان سعودی به وضعیت بازار خوش‌بینانه‌تر می‌نگرد و به مردم نوید افزایش میزان توان مالی دولت برای پرداخت هزینه‌های جاری کشور را داده است. عربستان اعلام کرده است در سال ۲۰۱۹ میلادی متوسط قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی برابر با ۷۸ دلار خواهد بود و عربستان در نظر دارد با حداکثر ظرفیت خود تولید کند.
بانک مرکزی کشور امارات هم در روزهای آخر سال ۲۰۱۸ میلادی اعلام کرده است متوسط قیمت هر بشکه نفت در سال جدید برابر با ۶۵ دلار خواهد بود و با این قیمت نفت، اقتصاد این کشور کوچک عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌تواند شاهد افزایش نرخ رشد اقتصادی باشد.
منابع خبری کشور بحرین متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی را برابر با ۶۸ دلار پیش‌بینی کرده‌اند و اعلام کردند که با حداکثر ظرفیت نفت به تولید ادامه می‌دهند.
انتظار غیراوپکی‌ها چیست
روسیه که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان غیراوپکی نفت در دنیاست متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی را برابر با ۷۰ دلار پیش‌بینی کرده است و در نظر دارد میزان تولید خود را به بالغ بر 5/11 میلیون بشکه در هر روز برساند. این در حالی است اداره اطلاعات انرژی آمریکا متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی را برابر با ۷۲ دلار و صندوق بین‌المللی پول برابر با ۶۸ دلار برآورد کرده است. اما سیتی‌بانک آمریکا که هر ساله قابل اعتمادترین پیش‌بینی قیمت نفت را ارائه می‌دهد، متوسط قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۱۹ میلادی را برابر با ۶۰ دلار اعلام کرده است. این بانک بر این باور است که اوپک به همراه روسیه و دیگر تولیدکنندگان اوپکی آمریکا را ترغیب خواهند کرد تا با حداکثر توان تولید کند و خود مابقی نیاز بازار را تامین می‌کنند. این بانک پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۱۹ میلادی بازار نفت بازاری بسیار پر نوسان خواهد بود زیرا اصلی‌ترین بازیگران این بازار منافع مشترکی ندارند و سیاست‌های مختلفی را نیز در پیش خواهند گرفت.
سایر اخبار این روزنامه
فقدان او مایه تالم حوزه‌های علمیه است
پای حق‌السکوت در میان است؟
به مناسبت ارتحال آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی
استیضاح در انتظار وزیر کشاورزی
دورنمای مبهم بازار انرژی در سال ٢٠١٩؛
بازار دارایی فکری عمیق‌تر میشود
صف واردات کالا حذف میشود
تعطیلی ۱۰۰ واحد صنفی تولید کاغذ
تنوع مردن در سیستم آموزشی!
واژگونی خونین اتوبوس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی فاجعه آفرید
ابهام لایحه بودجه 98 در مورد توسعه صنایع معدنی
ماجرای تلگرام ایرانی برای اینستاگرام تکرار میشود؟
وام مسکن افزایش نمی‌یابد
مشکلات دیرپای نظام بودجه‌نویسی در ایران
بودجه پرحاشیه تسلیم مجلس شد
به مناسبت ارتحال آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی
دفاع قاسمی از اظهارات ظریف در مورد «نابودی» اسراییل
اردوغان از دونالد ترامپ برای سفر به ترکیه دعوت کرد
ژاندارم جدید خاورمیانه
