پیشنهاد جایگزین برای گران شدن قیمت سوخت چیست؟

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: اما و اگرها در خصوص افزایش قیمت بنزین در بودجه سال آینده ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است. از مدتها قبل دولت زمینه سهمیه بندی سوخت را با ساماندهی کارت‌های سوخت مهیا کرد بطوریکه یکی از مسئولان مرتبط با بخش جایگاه داران سوخت گفت ما در آماده باش کامل هستیم تا به محض اعلام دولت سهمیه بندی را آغاز کنیم.
با این حال مصرف سوخت در کشور به قدری نگران کننده شده که پیشنهادات مختلفی برای ساماندهی آن مطرح شده است. گرچه افزایش قیمت سوخت و حامل‌های انرژی هنوز به طور کامل منتفی نشده است اما اخبار درز یافته از منابع مختلف حاکیست مجلس به دنبال گزینه جایگزین برای افزایش قیمت سوخت است.
بر اساس این گزارش، آنطور که گفته شده پیشنهاد کمیسیون اقتصادی مجلس برای حل موضوع، وضع عوارض بر مصرف بنزین است، در این ساز و کار قیمت بنزین و گازوئیل ثابت نگه داشته می‌شود. در کشور ما روزانه ۸۰ تا ۸۵ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود که تقریبا ۶۰ درصد مصرف بنزین کشور مربوط به خودروهای بخش خصوصی است و ۴۰درصد مصرف بنزین مربوط به خودرو‌های بخش عمومی است. مصرف خودرو‌های بخش عمومی شامل «وانت‌ها ۱۸ میلیون لیتر، تاکسی‌ها ۶ میلیون لیتر و خودرو‌های دولتی ۵ میلیون لیتر» است. مصرف موتورسیکلت‌ها که شامل سواری‌های بخش خصوصی است روزانه ۵ میلیون لیتر است.
اما اقدامی که از مدتها قبل تدارک دیده شد تا خودروها کارت‌های سوخت شان را آماده نگاه دارند ظاهرا بی دلیل نبوده است.


طبق طرح کمیسیون اقتصادی اولا مصرف سوخت در کشور نباید بدون کارت سوخت انجام شود. ثانیا قیمت بنزین باید ثابت باشد. ثالثا برای خودروها سهمیه تعریف شود، دولت سهمیه ۶۰ لیتری برای خودروهای سواری خصوصی در نظر می‌گیرد. مازاد بر این سهمیه تا ۸۰ لیتر با قیمت ۱۵۰۰ تومان، از ۸۰ تا ۱۲۰ لیتر دو هزار تومان از ۱۲۰ تا ۱۵۰ لیتر سه هزار تومان و از ۱۵۰ لیتر به بالا قیمت بنزین ۵هزار تومان محاسبه خواهد شد.

>جزئیات طرح جایگزین
اما در خصوص جزئیات طرح جایگزین افزایش قیمت سوخت هم نکاتی وجود دارد. بر اساس این گزارش، مصرف کنندگان در پمپ بنزین‌ها برای خرید بنزین ۱۰۰۰ تومان می‌پردازند و عوارض مربوط به افزایش مصرف برای هر خودرو وضع می‌شود و باید پرداخت شود.
پیشنهاد کمیسیون اقتصادی، وضع عوارض بر مصرف بنزین است، در این ساز و کار قیمت بنزین و گازوئیل ثابت نگه داشته می‌شود و دولت سهمیه ۶۰ لیتری برای خودروهای سواری خصوصی در نظر می‌گیرد. طبق این طرح هر چه مصرف افزایش یابد، عوارض آن محاسبه شده و تسویه شود. پیشنهاد ما این است که در بازه زمانی سه ماهه یا شش ماهه این تسویه انجام شود، مثل جریمه رانندگی. البته متناسب با ارزش خودرو برای بدهی و عوارض سقفی در نظر گرفته شده است که وقتی بدهی راننده به این سقف نزدیک شد باید پرداخت کند. در غیر این صورت کارت سوخت راننده باطل خواهد شد. امروز در حال رایزنی با دولت برای تصویب نهایی این طرح هستیم.
>معمای فقدان زیرساخت حمل و نقل عمومی
در دولت اول احمدی نژاد هنگامی که بحث سهمیه بندی سوخت مطرح شد، پورمحمدی وزیر کشور وقت وعده داد منابع مالی ناشی از صرفه جویی، صرف خرید اتوبوس و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی خواهد شد. اما بعد از گذشت ماه‌ها خبری از بهبود حمل و نقل عمومی نشد.
حال با مطرح شدن طرح‌های جایگزین این سوال مطرح می‌شود که اساسا قرار است در این خلال چه بلایی بر سر حمل و نقل عمومی کشور وارد شود؟ آیا کماکان وضع به همین منوال خواهد بود؟
از سوی دیگر هر بلایی که بر سر قیمت سوخت بیاید تاثیر مستقیمی در افزایش هزینه حمل و نقل خواهد داشت و موجبات نابسامانی شدید را بهمراه دارد. اما آنگونه که بررسی احتمالات نشان داده در این طرح پیش بینی شده است که برای خودروهای عمومی مسیری با GPS تعریف شود و بر اساس مسافت طی شده به خودروهای عمومی شامل تاکسی‌ها و اسنپ‌ها سهمیه بنزین داده شود. ضریبی نیز برای مصرف در ترافیک در نظر می‌گیریم. برای خودروهای عمومی نیز سهمیه مشخصی را تعریف می‌کنیم که مازاد بر آن شامل جریمه خواهد شد تا بازار دومی از سوی تاکسی داران راه نیفتد.
اگر کسی ظرف سه تا شش ماه عوارض خود را پرداخت نکرد جریمه ۱۰ درصدی به عوارض اضافه می‌شود و بعد از آن کارت سوخت افراد ابطال خواهدشد. اجرای این طرح منجر به جلوگیری از قاچاق سوخت و مصرف بهینه سوخت شده و از آلودگی هوا در شهرهای بزرگ جلوگیری می‌کند.

>تکلیف کامیونداران و اتوبوس‌ها چه می‌شود؟
بر اساس آمار‌های رسمی حدود ۸۰ میلیون لیتر به صورت روزانه مصرف گازوئیل کشور است که ۶۰درصد آن مربوط به حمل و نقل عمومی و ۴۰درصد آن مربوط به بخش کشاورزی و صنعت است که بیشترین مشکل ما مربوط به بخش کشاورزی و صنعت است.خودروهای عمومی که گازوئیل مصرف می‌کنند GPS دارند و مسیر آنها و میزان مصرف سوخت شان کاملا مشخص است و بر همین اساس سهمیه سوخت به آنها تعلق خواهد گرفت. استفاده از سوخت CNG از بحث‌های مهم است، سه‌میلیون خودرو در ایران دارای مصرف CNG هستند که دو میلیون به صورت رسمی و یک میلیون به صورت غیررسمی استفاده می‌کنند.
این سهمیه بندی موجب افزایش درآمدهای دولت از محل فروش و یا صادرات بنزین خواهد شد.پیشنهاد داریم به کسانی که به هر دلیلی کمتر از ۶۰ لیتر بنزین مصرف می‌کنند عددی به عنوان تشویق پرداخت شود. تلاش داریم این طرح در قالب بودجه ارائه شود در غیر این صورت در قالب طرح جداگانه به مجلس ارائه خواهد شد. پیشتر سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه ما می‌توانیم با همین تولید داخلی نیاز داخلی مان را مرتفع کنیم و حتی بنزین با کیفیت یورو 4 و بعضا یورو 5 نیز تولید کنیم، گفته بود با توجه به اینکه در آینده نزدیک فاز 3 پالایشگاه خلیج فارس در چرخه عرضه وارد می‌شود از این رو ما در بحث تولید بنزین اصلا مشکلی نداریم و می‌توانیم تمامی نیازهایمان را رفع کنیم. با وجود اینگونه اظهارات مشخص نیست که بودجه 98 در نهایت کدام تصمیم را در خصوص قیمت سوخت و حامل‌های انرژی عملیاتی کند و باید منتظر ماند تا تصمیم رسمی در این خصوص ابلاغ شود.