ایران و گام چهارم کاهش تعهدات برجامی

 
 
 
 


ايران بايد چند مسأله را در تعيين شدت اقدامات خود در گام چهارم در نظر بگيرد؛ اولين مسأله به تحرکات برخي کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس در کاهش تنش با ايران و لزوم پيگيري مناسبات ديپلماتيک باز مي‌شود. گرچه نمي‌توان در کوتاه مدت به نتايج و دستاوردهاي آن اميدوار بود، اما در ميان مدت آثار مثبت فضاي کاهش تنش با اين کشورها مي‌تواند به عنوان اهرمي در خصوص ايجاد شرايط بهتر با غرب عمل‌کند. در اين صورت ايران از شدت عمل در گام‌هاي کاهش تعهدات برجامي خواهد کاست. نکته دوم به آغاز روند استيضاح دونالدترامپ باز مي‌گردد. اگر پروسه استيضاح خوب پيش رود و شاهدان به خصوص اعضاي نزديک به ترامپ در کابينه ايشان اظهارات جدي عليه رئيس جمهوري آمريکا را مطرح کنند، آن هم در شرايطي که استيضاح مي‌تواند علني باشد، فشارهاي جدي بر کاخ‌سفيد وارد خواهد آمد، در شرايطي که دموکرات‌ها اذعان کرده اند در صورت پيروزي به برجام باز خواهند گشت ما هم بايد روند تحولات در آمريکا را در انجام برخي اقدامات مد نظر قرار دهيم. زيرا اين احتمال نيز وجود دارد که اگر روند استيضاح، مواضع شاهدان و استدلال‌هاي حزب دموکرات عليه ترامپ قوي باشد حتي اگر دموکرات‌ها هم پيروز ميدان انتخابات 2020 نشوند مي‌تواند در نقشه راه جمهوري‌خواهان اثر گذار باشد. چرا که جمهوري‌خواهان براي از دست ندادن انتخابات پيش رو احتمالا با پررنگ‌تر شدن روند استيضاح حاضر به عبور از دونالد ترامپ خواهند شد. پس ايران نمي‌تواند در گام‌هاي پيش رو چنان تند عمل کند که نتيجه مستقيم آن از ميان رفتن و پايان حيات توافق هسته‌اي باشد. يعني ايران بايد به گونه‌اي در گام‌هاي کاهش تعهدات برجامي عمل کند که ضمن استيفاي حقوق هسته‌اي خود بتواند مناسبات خود با جهان را ادامه دهد. پس بايد شرايط براي تداوم برجام را مهيا کرد. پارامتر سوم به تلاش‌هاي اروپا باز مي‌گردد. احتمالا اروپايي‌ها پنهاني در حال انجام برخي رايزني‌ها و تلاش‌ها براي حفظ برجام هستند که مي‌تواند در تعيين اقدامات ايران در گام چهارم کاهش تعهدات برجامي موثر باشد. اکنون اروپايي‌ها و به ويژه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان هر کدام به نحوي درگير مسائل داخلي کشورهاي خود و تحولات دروني در اروپا هستند. اين تحولات که چندان هم مثبت نيست باعث کاهش توان ديپلماتيک قاره سبز شده است که مي‌تواند دايره عمل مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا را مختل کند. حال بايد ديد در مجموع چه شرايطي در آينده براي برجام رقم خواهد خورد.