مردم عراق با تجمع مقابل سفارت آمریکا خواستار تعطیلی آن شدند

تاوان حمله به حشدالشعبی
آفتاب یزد-گروه سیاسی: معادلات در عراق روز به روز پیچیده‌تر می‌شود. دیروز سفارت ایالات متحده در عراق شاهد مردمی بود که در اعتراض به حملات آمریکا به یک پایگاه حشدالشعبی خشمگینانه در مقابل سفارت به خط شده بودند. تنش‌ها زمانی آغاز شد که یک آمریکایی براساس حملات راکتی در یک پایگاه جان باخت و کاخ سفید در اقدامی واهی حشدالشعبی را عامل این حملات معرفی کرد. کشته شدن یک آمریکایی برای ترامپ که کم کم تنور کمپین‌های انتخاباتی را گرم می‌کند خبر خوشایندی نیست و او اگر این بار به اصطلاح به تحولات در خاورمیانه پاسخ نمی‌داد چه بسا با چالش در برابر حامیانش مواجه می‌شد. حشدالشعبی مسئولیت این حمله را نپذیرفت اما ایالات متحده این گروه را مسئول این اتفاق دانست نتیجه آن شد تا واشنگتن در اقدامی تلافی جویانه به پایگاه حشدالشعبی در مرز منطقه القائم - در مرز مشترک سوریه و عراق – حمله کند. حمله‌ای که در آن حدود 25 نفر به شهادت رسیدند و تعدادی نیز زخمی بر جای گذاشت. این حمله در میان سیاستمداران و جریان‌های سیاسی این کشور مناقشه ایجاد کرده و بر چالش‌های چند ماهه اخیر در این کشور افزوده است. در همین حال دولت عراق این حمله را نقض آشکار قواعد و قوانین بین المللی می‌داند چرا که عملا ایالات متحده به بخشی از پایگاه نظامی مستقر در عراق حمله کرده است. تجاوز به بخشی از نیروهای مسلح این کشور باعث شده تا اینبار مراجع تقلید نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و آن را نقض حریم کشورشان بدانند. در این میان مردم عراق این حمله را مصداق اعلام جنگ آمریکا علیه عراق بیان کردند.
گروه‌های مختلف عراقی این حمله را در نظرنگرفتن حاکمیت عراق می‌دانند. «برهم صالح» رئیس جمهور عراق هم در واکنش به حمله جنگنده‌های آمریکایی به پایگاه‌های الحشدالشعبی در استان الانبار گفت که این حمله برخلاف توافقات با آمریکا بوده و غیرقابل قبول است. محمد الربیع سخنگوی عصائب اهل حق هم اعلام کرده است که آمریکا خوب می‌داند که هرگز نمی‌تواند عراق را به کنترل خود درآورد.
>واکنش مقامات ایران


در این میان مقامات ایرانی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند؛ سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان تجاوز نظامی آمریکا به خاک و نیروهای عراقی را به شدت محکوم کرد و از آمریکا خواست تا به استقلال، حاکمیت و یکپارچگی ارضی عراق احترام گذاشته و دخالت خود را در امور داخلی این کشور متوقف کند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای اظهار داشت: حشد‌الشعبی مقدس عراق از اصیل‌ترین و فداکار‌ترین نیروهای جبهه مقاومت اسلامی است که مردم شریف این کشور حماسه‌آفرینی‌های ماندگار و سرنوشت‌ساز آن در مقابله با داعش و تروریسم تکفیری را هرگز فراموش نکرده و آن را الهام‌بخش تداوم مبارزه با ناامنی و حضور بیگانگان در سرزمین خود می‌دانند.
این بیانیه می‌گوید: اخراج و بیرون راندن تروریست‌های اشغالگر آمریکایی، ضامن تحکیم ثبات و امنیت پایدار در این کشور اسلامی است. قطعاً هیچ ملت آزاده و مستقلی برنمی‌تابد فرزندانش، هدف خوی تجاوزگری و جنایت‌پیشگی بیگانگان قرار گیرد و به‌طور طبیعی مردم رشید و حشد‌الشعبی قهرمان عراق، براساس قوانین و منشورهای بین‌المللی، حق انتقام و پاسخ‌دهی به جنایت بزرگ اخیر آمریکایی‌ها را برای خود محفوظ و مسلم می‌دانند.
>حمله به سفارت
پرواضح بود که حمله آمریکایی‌ها به حشدالشعبی تبعاتی به غیر از این اظهارنظرها نیز باید در برداشته باشد. در حالیکه آمریکا با علم به این تبعات به تمامی نیروهای خود به ویژه در پایگاه‌هایش اعلام آماده باش کامل داده بود. اما عصر دیروز نخستین ترکش‌های اقدام خصمانه ترامپ علیه گروه حشدالشعبی خود را به صورت حمله به سفارت آمریکا نشان داد. بعد از اینکه مراسم تشییع پیکر شهدای حشدالشعبی صورت گرفت، تشییع کنندگان به مقر سفارت آمریکا رفته و ابتدا در آنجا به تحصن پرداختند. تعدادی از تظاهرکنندگان به اولین ایست بازرسی مقابل سفارت آمریکا در بغداد حمله کردند و بخش‌هایی از دیوار اصلی سفارت و برج‌های مراقبت سفارت را آتش زدند. معترضان خشمگین در عین حال پرچم‌های آمریکا را مقابل این سفارتخانه به آتش کشیدند.
آن طور که مهر می‌نویسد برخی از دیوار خارجی سفارت در اقدامی بی سابقه بالا رفته‌اند و اولین بار است که چنین اقدامی از سال ۲۰۰۳ به بعد صورت می‌گیرد.
تشییع کنندگان، پرچم‌های عراق و حشدالشعبی را حمل کرده و شعارهایی مبنی بر ضرورت خروج نظامیان آمریکایی از عراق و لغو توافق امنیتی میان عراق و آمریکا سر دادند. تصاویری از دیوار نویسی‌هایی در سفارت که در آن نام قاسم سلیمانی نیز آمده به چشم خورد.
از سویی ایسنا می‌نویسد معترضان می‌خواستند تا مقابل سفارت واشنگتن چادر بزنند، تحصن مقابل سفارت آمریکا در بغداد با هدف مطالبه برای بستن پایگاه‌های آمریکایی و اخراج نیروهای آمریکایی از عراق است.
گردان‌های حزب‌الله عراق پیشتر اعلام کرده بودند، پیکر شهدای حملات آمریکا به شهرستان القائم در مرزهای عراق و سوریه را در بغداد نزدیکی منطقه به شدت محافظت شده الخضرا؛ جایی که مقر سفارت آمریکا قرار دارد، با حضور مردم تشییع می‌کند؛ اقدامی که به نوعی نمایش قدرت این گروه خواهد بود.
گردان‌های حزب‌الله عراق گفته بود: راهکارهای ممکن و در دسترس برای پاسخگویی به حملات هوایی آمریکا را بررسی می‌کند. این گروه برای پاسخگویی منتظر دستور فرماندهان است.
همچنین سازمان حشدالشعبی عراق در پیامی از اهالی شهرستان القائم به دلیل پشتیبانی و کمک در جریان حملات اخیر آمریکا قدردانی کرد.
این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: از مردم القائم به دلیل کمک‌شان به نجات زخمی‌ها و خارج کردن شهدا از پایگاه‌های حشد که در معرض حملات آمریکا قرار گرفت، قدردانی می‌کنیم.
در ادامه این بیانیه آمده است، مردم القائم پس از کمک به عملیات نجات، برای اهدای خون به زخمی‌ها به بیمارستان‌ها رفتند و علاوه بر آن برای ممانعت از نفوذ تروریست‌ها، کمبود نیرو را در پاسگاه‌های مرزی جبران کردند.
در هر صورت روز گذشته،‌ تجهیزات امنیتی و نیروهای ویژه به سمت سفارت آمریکا فرستادند و درصدد متفرق کردن تظاهرکنندگان برآمدند که در این میان چند نفری هم زخمی شده‌اند. هرچند نیروهای عراقی توانستند تظاهرکنندگان را از داخل سفارت بیرون کنند. ضمن آنکه در این میان نخست‌وزیری مستعفی عراق از معترضان خواست سفارت را تخلیه کنند و وزیر کشور و وزیر دفاع این کشور در مقر سفارت آمریکا حاضر شدند. تمام این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که سفیر آمریکا و کارمندان اصلی، سفارت عراق را ترک کرده بودند.
اما این حمله،آتش سوزی در سفارت و شعار نویسی بردیوارهای آن بیانگر تغییر معادلات بازی است.
>وضعیت عراق دو ضلع بیشتر ندارد
مقامات آمریکایی تلاش دارند تا ایران را مسئول حمله به سفارت بدانند. دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بعد از این واقعه در توئیتی مدعی میشود: ایران یک پیمان‌کار آمریکایی را کشت و بسیاری دیگر را دچار جراحت کرد. ما قدرتمندانه پاسخ دادیم و همیشه این کار را خواهیم کرد.
ترامپ در ادامه ادعاهایش ایران را مسئول ترتیب دادن حمله‌ به سفارت آمریکا در عراق خواند و گفت: کاملا مسئول دانسته خواهند شد. علاوه بر این، ما از عراق انتظار داریم که از نیروهایش استفاده کند تا از سفارت حفاظت کند و بنابراین مطلع باشد!
این ادعای ترامپ در پی این مطرح می‌شود که مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا ساعاتی پس از اعلام حملات به مقرهای گردان‌های حزب‌الله عراق در کنفرانسی خبری عملیات آمریکا را "موفقیت‌‌آمیز" توصیف کرده و اشاره کرد که آمریکا تدابیر هجومی را علیه گروهی لحاظ کرد که آن را مورد حمایت ایران می‌داند.
مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در همان کنفرانس خبری گفت: هرگز منتظر نمی‌مانیم ایران جان مردان و زنان آمریکایی را در خطر قرار دهد.
ادعاهای مقامات آمریکایی درحالی است که عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر مستعفی عراق هم در اینباره گفته: از حمله هوایی آمریکا به پایگاه نظامی حشدالشعبی وابسته به حزب الله در این کشور اطلاع داشتیم. این حمله ناشی از تنش میان واشنگتن و تهران صورت گرفته است.
عبدالمهدی افزود: مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا از حمله به مواضع حزب الله در کشورمان خبر داد. اما به وی گفتم که این اقدام باعث افزایش تنش در منطقه خواهد شد. هیچ دلیلی برای بمباران مواضع حزب الله ندارند.
وی تصریح کرد: این حمله آمریکا را در مجلس عراق بررسی و ارزیابی خواهیم کرد و براساس تصمیم پارلمان اقداماتی را انجام خواهیم داد.
اگر چه آمریکا از دخالت ایران در حمله به سفارت آمریکا و یا حمله به پایگاه کرکوک می‌گوید اما آنچه مسلم است اینکه در حال حاضر وقایع عراق دو ضلع بیشتر ندارد؛ عراق و آمریکا. عراق حمله اخیر به حشدالشعبی را اقدامی تجاوزکارانه می‌داند که باعث خشم تشییع کنندگان شهدای این حمله و هجومشان به سفارت آمریکا شده است، این در حالی است که حشدالشعبی هم مسئولیت تهاجم نظامی به کرکوک و پایگاه آمریکایی را نمی‌پذیرد.
>مبهم‌تر شده است
قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه درباره وضعیت کنونی به آفتاب یزد می‌گوید: در حال حاضر شرایط عراق و آمریکا بسیار پیچیده است. آمریکایی‌ها به راحتی نمی‌توانند از عراق خارج شوند. عراق با سوریه و افغانستان برای آمریکا متفاوت است. از سویی خروج آمریکا می‌تواند عراق را وارد یک جنگ داخلی میان گروه‌ها و فرقه‌های عراقی کند. عراق تبدیل به یک آوردگاه و منطقه درگیری تبدیل شده است.
وی اضافه می‌کند: درون عراق هم کما فی السابق وجه اشتراکی میان فرقه‌های عراقی وجود ندارد و اختلافات شدت پیدا کرده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه می‌دهد: در هیچ بخش عراق اتفاق نظری نیست. سیاست‌های مختلفی دنبال می‌شود. بخش‌هایی از عراق با حضور آمریکا مخالفند، بخش‌های دیگری از آن با حضور کشورها و سایر گروه‌هایی که رقیب و یا دشمن آمریکا محسوب می‌شوند، مخالفند.
محبعلی ادامه داد: طبیعتا عراق توانایی
حل و فصل مشکلاتش در داخل را ندارد. از سویی تشدید مناقشات منطقه نیز باعث می‌شود تا به مشکلات عراق اضافه شود. نباید انتظار روشنی برای عراق داشت و بعد از حمله به سفارت هم وضعیت مبهم‌تر خواهدشد.
در هر صورت آنچه که امروز بین عراق و آمریکا در حمله به پایگاه حشدالشعبی و سپس سفارت آمریکا صورت گرفته، بی تردید معادلات عراقی - آمریکایی را علیه یکدیگر شکل داده است و وضعیت جدیدی به مجموعه کنونی عراق اضافه کرده است.
آنچه آمریکا به دنبال آن است
مهدی مطهرنیا-کارشناس مسائل بین الملل: تحرکات اخیر آمریکا براساس جهت گیری‌های سیاست خارجه این کشور، علیه ایران و‌گذار از محاصره غیر فعال به محاصره فعال است. دکترین آمریکا حتی قبل از آمدن ترامپ، علیه ایران بود و دو هدف کاهش همکاریهای بین المللی با کشورمان و محاصره منطقه‌ای تهران را دربرداشت. با آمدن ترامپ این دو هدف شدت پیدا کرد و در سال 2018 به سمت وسوی تبدیل چالش ایران به دشمن در سپهر امنیت ملی آمریکا شد تا اعمال تحریم‌ها را در این چارچوب رقم بزند. جهت‌گیری آمریکا در راستای اهداف بین‌المللی این کشور برای شکل دادن به نظم نوین جهانی، پیگیری این اهداف علیه کشورمان را طلب می‌کرد.
در طول این مدت شاهد گسیل نمودن ناوهای آمریکا به خلیج فارس، مسئله نفتکش‌ها، موضوع حمله به پهپادآمریکایی و حادثه آرامکو بودیم که همه در راستای اتهام‌سازی علیه ایران بوده‌اند. ترامپ بعد از حمله به پهپاد آمریکایی ادعا کرد اگر فردی در منطقه به دلیل حمله‌ای کشته شود ایران را مسئول این موضوع می‌داند که با توجه به حمله‌ای که اخیرا به پایگاه آمریکایی در کرکوک شد و یکی از پیمانکاران آمریکا جان خود را از دست داد، آمریکا ضمن مطرح کردن نام ایران به عنوان مقصر، حمله سنگینی را به پایگاه‌های کتائب انجام داد. اتفاقی که روز گذشته منجر به حمله مردم عراق به سفارت آمریکا در منطقه سبز عراق شد که با این موضوع باید منتظر تحولات خاصی در آینده بود. به نظر می‌رسد برای همین است که معتقدم در‌ این وضعیت آمریکا‌یی‌ها درصدد ایجاد فضایی هستند که بتوانند‌گذار از محاصره غیر فعال را به محاصره فعال برای ایران تبدیل کنند. امروز بهمن سوریه از بلندی‌های بحران این کشور به لبنان و اکنون دامنه آن به عراق رسیده و این می‌تواند معنادار باشد.
آمریکایی‌ها از سویی با جنگ غیر مستقیمش، استراتژی جوجیتسو یعنی تهدید کردن، جاخالی دادن و پرتاب کردن را دنبال می‌کند.
در پایان در مورد رابطه آمریکا و عراق باید بگوییم به هر ترتیب عراق با آمریکا یک پیمان امنیتی دارد که کاملا حوزه سیاسی - امنیتی عراق را در بزنگاه تاریخی در اختیار آمریکا قرار می‌دهد.