پایان تمام محدودیت‌های عملیاتی در برجام

آفتاب یزد- گروه سیاسی: دولت جمهوری اسلامی طی بیانیه‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام کرد. جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
آن طور که ایسنا می‌نویسد، مشروح بیانیه دولت جمهوری اسلامی ایران به این شرح است: جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و از این پس برنامه هسته‌ای ایران صرفا بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت. همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی کمافی السابق ادامه خواهد یافت. در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است. سازمان انرژی اتمی موظف است در این چارچوب اقدامات و تمهیدات لازم را با هماهنگی رئیس جمهور اتخاذ کند.
ایران روز گذشته در حالی گام پنجم را برداشت که آن را از اکنون باید خروج کامل ایران از برجام دانست؛ موضوعی که حتی تا پیش از شهادت سردار سلیمانی یک موضوع بسیار پیچیده و پر چالش بر شمرده می‌شد. اینکه چگونه این گام برداشته می‌شود و اروپا تا قبل ازاین گام چه اقدام عملی انجام می‌دهد تا ایران را متقاعد در صرفنظر از خروج ازبرجام کند از جمله مسائل مورد پرسش بسیاری از تحلیلگران بود.، عدم اقدام خاص از سوی اروپا برای عمل به تعهداتش، همین طور ناتوانی در راه اندازی ساز و کار اینستکس، تا به امروز و البته اقدام روز جمعه نتیجه‌اش خروج کامل ایران از برجام شد. ایران طبق وعده‌ای که داده ناچار بود تا با این شرایط گام پنجم را نیز بردارد اما این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که حالا بایک وضعیت عجیب‌تر و دور ازانتظاری مواجه هستیم و آن اقدام آمریکا در ترور سردار سلیمانی و وارد شدن دو کشور در آرایش خاص است. ایران از انتقام سخت می‌گوید و طرف مقابل هم در حال تهدید هر چند تو خالی است. این شرایط در حالی دنبال می‌شود که تا پیش ازاین سخنانی مانند تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا، سفر روحانی به ژاپن، موضوع رفع برخی تحریم‌ها و نرم شدن مواضع دو طرف، ذهن خیلی‌ها را به این سمت و سو برده بود که شاید در بحث برجام گره‌هایی در آینده باز شود، اما بعد از اقدام تروریستی آمریکا در روز جمعه، اکنون همه از اوج وخامت اوضاع می‌گویند. این در حالی است که اروپایی‌ها درباره گام پنجم تهدید کرده بودند که می‌توانند از مکانیزم ماشه علیه ایران استفاده کنند؛ موضوعی که بیانگر این بود، اگر ایران گام پنجم را بردارد چه بسا اروپا خود از برجام خارج شود و پرونده ایران را حتی تا شورای امنیت نیز بفرستد. موضوعی که می‌تواند به معنای بازگشت قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل علیه کشورمان باشد. اکنون که شهید سپهبد سلیمانی مورد هدف آمریکایی‌ها قرار گرفته چه طور؟
کارشناسان پیشتر در گفتگویشان با آفتاب یزد احتمال خروج ایران از برجام را پیش بینی کرده بودند.


>خروج از برجام
مرتضی مکی کارشناس مسائل بین الملل در اینباره به آفتاب یزد گفته بود: قطعا ترور شهید سپهبد سلیمانی تاثیرات بزرگی در منطقه خاورمیانه می‌گذارد، یکی از تاثیرات آن بر روند برجام خواهد بود. پیش از این اقدام، گمانه‌زنی‌ها و رایزنی‌هایی می‌شد تا حداقل معافیت‌هایی را در برخی حوزه‌ها در فروش نفت ایران داشته باشیم و اجازه دهند پول‌های بلوکه شده ایران برگردد. قرار بود ظریف سفری به نیویورک داشته باشد و حدس‌هایی در باره نتایج این سفر هم مطرح بود. اما ترور شهید سلیمانی هرگونه مذاکره را به حاشیه برد؛ اتفاقی که انتظار نمی‌رفت.
وی افزوده بود: بسیاری تا پیش از این توقع داشتند تا تغییراتی در مواضع ایران و آمریکا درخصوص برجام انجام شود و به نوعی کشورمان گام پنجم را برندارد و بیشتر از این از تعهداتش در برجام نکاهد. اما امروز تمام معادلات تغییر کرده است.
مکی ادامه داده بود: شاید در گام پنجم، بازهم ایران دست به خروج از برجام نزند، اما شاید این گام را آخرین گام قبل از خروج از برجام معرفی کند، البته به هر حال نوع رفتار ایران هنوزهم بستگی به اعمال اروپایی‌ها دارد. تمامی این موضوعات نیازمند محاسباتی است که کشورمان باید انجام دهد اما در هرصورت ایران زیر بار فشار است و باید از فشارها بکاهد.
این کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه گام پنجم باید با شدت و حدت برداشته شود یا همانطور که برنامه ریزی شده بود بماند، اظهارداشت: وضعیت بسیار حساسی است. اینکه جمهوری اسلامی دراین گام پنجم بخواهد چه سناریوهایی را دنبال تا برجام را حفظ کند مورد پرسش است. ایران نمی‌تواند فقط به تنهایی فشارهارا تحمل کند و از این وضعیت خارج شود اما بی تردید بعد از ترور سردار سلیمانی بیشترین فشارها، روی اروپایی‌ها خواهد بود. مطمئنا اگر اروپا همین روند را ادامه دهند، شرایط جدیدی در منطقه ایجاد خواهد شد. درحال حاضر وضعیت اضطراری در منطقه ایجاد شده و بحث انتقام سخت ایران از آمریکا مطرح است، این موضوع نگرانی‌های زیادی در پایتخت‌های اروپایی ایجاد کرده است. این در حالی است که اروپایی‌ها خودشان نیز بحث مکانیزم ماشه را مطرح می‌کردند. تبعات هر گونه بحرانی در منطقه متوجه کشورهای منطقه نیزهست. به هر حال کشورهای اروپایی در بحث برجام به تعهدات خودشان دراین امر عمل نکردند.
>افکار عمومی منتظرند
مهدی مطهرنیا دیگر کارشناس مسائل بین الملل هم دراینباره به آفتاب یزد گفته است: ایران اعلام کرده که باید انتقام بگیرد و در انتقام، سرعت، قابل معنا و ردیابی است. به عبارت دیگر اینکه بخواهیم انتقام را به یک بازه زمانی دور ارجاع دهیم، دیگر نام انتقام به خود نخواهد گرفت. افکار عمومی اکنون منتظر هستند که ببینند نظام جمهوری اسلامی در برابر این اقدام تروریستی آمریکا چه حرکتی صورت می‌دهد.دراین میان ایران اکنون باید گام پنجم را بسیار مستحکم برمیداشت. به عبارت دیگر امروز گام پنجم، خروج از برجام را نیز می‌طلبید.
وی اظهار کرد: از طرفی دیگر باید این موضوع را پذیرا باشیم که ایران اعلام کرده آمریکا اقدام نظامی انجام داده است، بنابراین در مرکز ثقل همه این‌ها باید یک اقدام نظامی صورت پذیرد. این اقدام نظامی اگر متوجه منافع آمریکا در منطقه و یا افراد موجود آمریکا باشد، منجر به ایجاد یک جنگ تمام عیار میان ایران و آمریکا می‌شود این در حالی است که ایران اعلام کرده است قصد جنگ ندارد. دوطرف در جنگ هیبت و حیثیت قرار گرفته‌اند. بی تردید آمریکا نیز نمی‌تواند از آتشی که برافروخته دور شود ازهمین رو به آتش نزدیک خواهدشد. حجمی که از نیروهای آمریکا به منطقه وارد شده است، نشان می‌دهد یک آرایش جنگی تمام عیار درمیان است. بنابراین آنچه که امروز انجام می‌گیرد یک آزمایش شگرف در باب تصمیم گیری است
وی اضافه کرد: نظام اعلام کرده است که حرکتی جدید در جهت تقابل با ایالات متحده درجریان است. بنابراین اگر ایران در گام پنجم گام ضعیفی برمیداشت بیانگر سطح آشکاری از کاهش تنش‌هابود و نه تقابل. آن موقع با این گام ضعیف بازهم فشارهای بسیار زیادی را شاهد بودیم، بخصوص که وقتی می‌بینیم دختر سردار سلیمانی اعلام می‌کند این سید حسن نصرالله است که انتقام باید بگیرد.