روزنامه آرمان ملی
1398/12/11
دولت عرضه را افزايش دهد تا رونق برگردد
آرمان‌ملي- سوسن يحيي‌پور: بعد از شيوع ويروس کرونا در ايران و افزايش تعداد مبتلايان، موجي از نگراني‌ها در سطح جامعه ايجاد شده است. به دنبال آن، شاهد بروز رفتارهاي اقتصادي متفاوتي از روزهاي پيش از انتشار اخبار مربوط به اين نوع ويروس، توسط گروهي از اعضاي جامعه خودمان هستيم که البته پيش از اين نيز بارها در مواقع بحران از آنها سر زده است. مثال بارز و نزديک‌تر آن به زمان وقوع التهابات اقتصادي سال 97 براي خريد دلار و سکه برمي‌گردد. در حال حاضر هم، عده زيادي از مردم به فروشگاه‌ها هجوم بوده و اقدام به خريد کالا آن هم بيش از نيازشان مي‌کنند. در مقابل، عده‌اي از بازاريان از اين ترس مردم سوءاستفاده کرده و دست به احتکار کالاهاي مورد نياز آنها مي‌زنند. اين اتفاقات در حالي رخ مي‌دهد که مسئولان دولتي مي‌گويند جايي براي نگراني وجود ندارد و چند برابر نياز کشور کالا دپو کرده‌اند. براي موشکافي وقايع اخير بازار، گفت‌وگويي با هادي حق‌شناس، استاندار گلستان و تحليل‌گر مسائل اقتصادي، انجام داده‌ايم که در ادامه مي‌خوانيد.بعد از شيوع ويروس کرونا و افزايش ترس مردم از ابتلاي به اين ويروس، شاهد هجوم مردم به فروشگاه‌ها هستيم. اين نوع رفتار اقتصادي از چه مسائلي ناشي مي‌شود؟ علت ترس مردم چيست؟
هميشه در مواقع بحراني، يعني زماني که يک عامل خارجي در اقتصاد مداخله مي‌کند، رفتار اقتصاد متفاوت مي‌شود. يک بخشي از اين متفاوت‌بودن رفتار به فرهنگ مردم و ملت‌ها برمي‌گردد. در اين زمينه يک مثال ساده ذکر مي‌کنم؛ وقتي سونامي در کشور ژاپن رخ داد، هيچ فروشگاهي تخليه نشد يا حتي برخي از مردم بعد از پايان‌يافتن اين بلاي طبيعي، کالاها را به فروشگاه‌ها و مراکز خريد بازگرداندند. لذا، هم فرهنگ مهم است و هم اين نکته اهميت دارد که وقتي اعتماد در سطح پاييني قرار داشته باشد، منجر به اين مي‌شود که قوانين اقتصاد ديگر پاسخگو نباشند. براي مثال، شايد الان برخي از خانواده‌هاي ايراني تعداد زيادي ماسک يا مواد شوينده و ضدعفوني‌کننده در خانه‌هايشان نگه‌داري کنند که بلااستفاده هستند، اما همسايه‌هاي آنها از چنين لوازمي برخوردار نيستند. يا اينکه برخي از افراد يخچال خانه خودشان را به مدت يک ماه از مواد غذايي مختلف پر کرده‌اند اما ممکن است افراد ديگري در نزديکي آنها مواد غذايي مورد نياز خودشان را نداشته باشند و يخچالشان خالي باشد. بنابراين، ما هميشه در ايران در مواقع بحراني شاهد بروز چنين رفتارهايي بوده‌ايم؛ حتي در خريد کالاهاي سرمايه‌اي. يعني وقتي قيمت دلار يا مسکن بالا مي‌رود، صف خريد طويل‌تر مي‌شود و وقتي بازار در حالت متعادل قرار مي‌گيرد، صف خريد کوتاه‌تر مي‌شود. يعني بخشي از اين عدم اطميناني‌ها يا نااطميناني‌ها ناشي از فرهنگ است و بخشي ناشي از رفتار کساني است که بايد تصميم درست در مواقع حساس بگيرند اما تصميمات به‌جا اتخاذ نمي‌کنند. در نتيجه برآيند اين مسائل اين مي‌شود که قوانين اقتصاد ديگر کارآيي نداشته باشند، بلکه متغيرهاي بيروني مثل بحث بحران ويروس کرونا تعيين‌کننده و اثرگذار روي مبادلات اقتصادي هستند. بنابراين، اينکه الان در فروشگاه‌ها، مردم بيش از نيازشان خريد مي‌کنند، چون احساس مي‌کنند ممکن است يک کالايي در چند روز آينده در فروشگاه‌ها يافت نشود. اين احساس نااطميناني منجر به اين مي‌شود که تقاضا خيلي بيشتر از نياز واقعي باشد.
در شرايط کنوني، دولتمردان بايد به چه نکاتي بيش از ساير مسائل توجه داشته باشند و آنها را در دستور کار خود قرار دهند؟
نکته‌اي که لازم است دولتمردان به آن توجه داشته باشند، عکس مطلبي است که در بالا به آن اشاره کردم. يعني دولتمردان بايد ببينند هر کالايي که بيشتر مورد توجه و استقبال مردم قرار مي‌گيرد و صف‌هاي طولاني‌تري جهت خريد آنها شکل مي‌گيرد، بيشتر عرضه کنند. به نظر مي‌رسد دولت تنها کاري که مي‌تواند انجام دهد اين است که عرضه کالاهايي که مردم به دنبال آنها هستند، افزايش دهد. به عنوان مثال، در شرايط کنوني مردم کمتر به دنبال خريد خودرو يا لوازم خانگي هستند، يا کمتر در پي خريد کالاهاي سرمايه‌اي لوکس هستند، بلکه الان آنها به دنبال تامين نيازهاي اوليه و کالاهاي اساسي خودشان هستند. بنابراين، دولت بايد اين نوع کالاها را بيشتر در معرض نمايش مردم بگذارد. يعني فروشگاه‌ها همواره بايد از اين نوع کالاها پر باشند تا استرس و نااطميناني مردم کاهش پيدا کند.
متاسفانه با افزايش مبتلايان به اين ويروس، عده‌اي از فروشندگان دست به احتکار کالاهايي زده‌اند که اين روزها تقاضا براي خريد آنها بالا رفته است. پيش از اين نيز بارها شاهد اين نوع رفتار از سوي عده‌اي بوده‌ايم. راه مقابله با اين پديده غيراخلاقي چيست؟
يقينا اگر قرار است قوه قضائيه يک کار اساسي و ماندگاري انجام دهد، الان زمان مناسبي است. الان وقت برخورد با کساني است که به احتکار دست مي‌زنند يا اجحاف مي‌کنند، يا چند برابر بيش از قيمت واقعي اقدام به عرضه کالا مي‌کنند. مردم انتظار دارند مسئولان در شرايط فعلي با محتکران و متخلفان برخورد کنند. چون مردم به اندازه کافي درگير مشکلات هستند. اگر قرار باشد افراد سودجو با احتکار کالاهاي اساسي استرس مردم را بيشتر کنند، طبيعتا همه راضي به برخورد با اين عده هستند.
ماسک در اولويت تخصيص دريافت ارز نيمايي قرار گرفته و تعرفه واردات آن کاهش پيدا کرده است. به باور شما، اين امر تا چه اندازه به تنظيم بازار در شرايط فعلي کمک مي‌کند و راهکار مناسبي است؟
الان تا جايي که من خبر دارم، غالب مراکز استان‌ها و حتي برخي از شهرستان‌ها مثلا از کيش گرفته تا گلستان، در حال توليد ماسک هستند. ماسک که يک کالاي پيچيده يا داراي تکنولوژي بالا نيست، در واقع پارچه ساده‌اي است با يک استاندار خيلي معمولي. چون دو نوع ماسک وجود دارد؛ يک نوع ماسک توسط پزشکان در اتاق عمل استفاده مي‌شود و نوع ديگر هم ماسک عمومي است که همه استفاده مي‌کنند. چون الان اين نوع کالا توسط مراکز مختلف توليد مي‌شود، در نتيجه راحت مي‌توان در اين زمينه بازار را تنظيم و مديريت کرد، مگر اينکه باز بحث حرص، طمع و سودجويي مطرح باشد که باعث شود مردم بيش از نياز واقعي خريد کنند.
سایر اخبار این روزنامه
«پوپولیست های کاسبکار» چه کسانی هستند؟
کرونا و ضرورت تعلیق فیلترینگ تلگرام
پرستاران، سرداران خط مقدم مبارزه با کرونا
قم قرنطينه شد گلستان ركورد زد
امضای صلح مشكوک
اراده ملی برای خروج از بحران مالی
فروش ماسک به شرط ارائه کارت ملی!
« تلويزيون » مدرسه دانش‌آموزان شد
دولت عرضه را افزايش دهد تا رونق برگردد
پیشنهاد برگزاری اجلاس سه‌جانبه ایران، ترکیه و سوریه
تقابل مجلس يازدهم با روحانی مشكلات اقتصادی را افزايش می دهد
اعتدال ايران؛ كمك به طرف هاي بحران در سوريه
فراخوان ملی برای مقابله با بحران‌ها
توافق تاریخی آمریکا و طالبان
