روزنامه آفتاب یزد
1399/02/14
نفت ایران چگونه تنگه هرمز را دور می‌زند؟
آفتاب یزد- گروه اقتصادی: همه ماجرا از دومین سفر استانی حسن روحانی رئیس جمهوری در هفته آغازین اسفند 92 و چند ماه پس از آغاز به کار دولت تدبیر و امید که فرماندهی وزارت نفتش را با وجود کارشکنی شدید مخالفان در مجلس به بیژن زنگنه سپرده بود، آغاز شد. وزیری که افزایش قدرت نفتی جمهوری اسلامی در خلیج فارس را یکی از راهکارهای استراتژیک نفوذ در منطقه می‌داند. اقدامی که حاکی از دیپلماسی قوی وزارت نفت پیش از به سرانجام رسیدن فرجامی بود که بعدها با کارشکنی معاندان داخلی و سرکشی ترامپ نافرجام ماند! پروژه‌ای که رئیس‌جمهوری در آن دیدار از احداث بندرگاه جاسک برای صادرات نفت خبر داد و گفت این بندر در آینده نزدیک به مرکز مهم صنعتی و اقتصادی در منطقه هرمزگان تبدیل خواهد شد. حال به نظر می‌رسد در سال پایانی دولت روحانی او عزم این کرده این طرح بزرگ را به یادگار بگذارد و بر اساس اطلاعات موجود این طرح مهم ترین طرح در دست اجرای وزارت نفت در سال 99 است و عملیات اجرایی آن را نه کرونا متوقف کرده است و نه تحریم‌ها!> جاسک قطب نفتی پتروشیمی و گازی منطقه
مدیرعامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران در ابتدا با دعوت سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام با ظرفیت 10 میلیون بشکه و ساخت اسکله برای واردات و صادرات نفت خام در منطقه جاسک کلید اجرای طرح را زد و از طراحی یک خط لوله به طول 1100 کیلومتر جهت انتقال نفت خام از گوره به جاسک خبر داد. وی در آن هنگام با بیان اینکه مطالعات اولیه انجام و شرح کار در این خصوص تهیه شده از برنامه‌ریزی‌های انجام شده جهت مرحله مشاوره و کارهای طراحی بنیادی، ژئو تکنیک و نقشه برداری خبر داد تا مشخص شود که دولت در اجرای این طرح جدی است. اما پس از چند سال عدم بروز علایم حیاتی از اجرای این طرح مهم، سرانجام در خرداد 96 فاز اصلی در دومین همایش بین‌المللی معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و توسعه پایدار در برج میلاد تهران رقم خورد که جزییات مناقصه‌های پایانه نفتی جاسک اعلام شد. قائم مقام مجری طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک و مخازن و تاسیسات نفتی جاسک از پایان مطالعات طراحی بنیادی خط لوله و ایستگاههای آن و ورود مشاور طراحی بنیادی به مرحله تولید مدارک فنی پروژه خبر داد. براساس راهبرد تدوین شده برای اجرای این طرح، خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک به 4گستره تقسیم شده است. مبدا این خط در منطقه گوره شهرستان گناوه از استان بوشهر و مقصد این خط لوله 1000 کیلومتری، منطقه جاسک در شرق استان هرمزگان است. مطالعات طراحی بنیادی 300کیلومتر ابتدای این خط در مرحله اول از سوی مشاور تکمیل و اسناد مناقصه آماده ارائه به پیمانکاران تایید صلاحیت شده برای
دریافت پیشنهادهای مالی است و برای اجرای گستره‌های 2، 3 و 4 در مرحله ارزیابی پیمانکاران قرار داریم. بر اساس آنچه در آن مقطع زمانی به نقل از قائم مقام مجری طرح عنوان شد، ظرفیت این خط لوله 42 اینچی یک میلیون بشکه در روز است که باید نفت خام سبک و سنگین را به منظور صادرات منتقل کند و البته این امر نیازمند احداث مخازن ذخیره در منطقه جاسک است، بنابراین در این طرح، پروژه احداث مخازن ذخیره در غرب بندر جاسک نیز دیده شده که در فاز نخست به ظرفیت 10 میلیون بشکه در دست اقدام است. خط لوله‌ای که از شهرستان دیلم در گوره آغاز شده و پس از عبور از استان فارس، در استان هرمزگان (جاسک) پایان می‌یابد. البته در آغاز طرح این نکته نیز اعلام شد که برای تامین خط لوله از توان لوله‌سازان ایرانی استفاده میشود، و مناقصه خط لوله با هدف ایجاد اشتغال و رونق در میان شرکت‌های لوله‌ساز داخلی، ۵۰ درصد کار به شرکت نخست (برنده مناقصه)، ۳۵ درصد کار به شرکت دوم و ۱۵ درصد دیگر از کار نیز به شرکت سوم (با قیمت برنده مناقصه) واگذار و از این میان، قرارداد با ۲ شرکت منعقد شده است. در ادامه در بهمن 97 در یک نشست خبری با اصحاب رسانه به مناسبت دهه فجر وزیر نفت در وصف پایانه جاسک سخن گفت و آن را به عنوان پایانه صادرات نفت در خارج از خلیج فارس عنوان کرد که تا اواخر سال ۹۹ شاهد بهره‌برداری از این پایانه جدید در دریای عمان باشیم.
> آغاز لوله‌گذاری ایران برای دور زدن تنگه هرمز از بهمن 98
اما تحرکات جدی و عملیاتی این پروژه از بهمن 98 مشهود شد و آن آغاز لوله‌گذاری قطعه ۱-۴ خط لوله «گوره-جاسک» به‌عنوان یکی از بزرگترین خطوط لوله انتقال نفت منطقه غرب آسیا بود که با ساخت این خط لوله، نفت ایران تنگه هرمز را دور می‌زند. موسوی چاشمی، مدیرعامل شرکت پایندان با بیان اینکه خط لوله گوره جاسک به طول تقریبی یک‌هزار و 100 کیلومتر و ظرفیت انتقال روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت خام، یکی از بزرگترین خطوط لوله انتقال نفت‌خام در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) است، افزود: انتقال روزانه یک میلیون بشکه انواع نفت خام سبک و سنگین از میدان‌های جنوب‌غربی کشور به سواحل جنوب‌شرقی، ذخیره‌سازی و صادرات نفت از طریق پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت‌خام، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی آن، امکان تامین خوراک پالایشگاهی برنامه‌ریزی شده برای ساخت در سواحل مکران و بسترسازی مناسب برای سرمایه‌گذاری و اجرای طرح‌های صنایع پایین دستی و توسعه پایدار مناطق محروم جنوب شرقی کشور، برخی از اهداف اجرای طرح انتقال نفت خام گوره به پایانه جاسک به شمار می‌رود.
> تزریق ۱۶ هزار میلیارد ریال در بخش تامین تختال و ورق
مدیرعامل شرکت متن در بهمن ماه 98 پیشرفت فیزیکی طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک را ۲۵ درصد اعلام و پیش بینی کرد در پایان سال 99 بخش زودهنگام این طرح به سرانجام برسد و امکان انتقال میعانات گازی به شرق تنگه هرمز فراهم شود. وی با بیان اینکه ایجاد ظرفیت انتقال میعانات گازی از عسلویه به جاسک در دستور کار است و بر اساس این طرح و با توجه به امکانات موجود قرار است میعانات گازی از عسلویه به بندرعباس و از آنجا به جاسک منتقل شود. میزان نقدینگی اختصاص یافته در چند ماه قبل از این اقدام را تزریق ۱۶ هزار میلیارد ریال در بخش تامین تختال و ورق این پروژه برشمرد. پروژه‌ای که بر اساس برآوردهای روز 2 میلیارد دلار برآورد شده است.
> توزیع بسته‌های بهداشتی میان مردم همجوار خط لوله گوره-جاسک
البته به نظر می‌رسد با وجود بروز برخی اختلاف نظرها در جریان اجرای طرح با منابع طبیعی شرکت مهندسی و توسعه نفت همزمان با عملیات گسترده خود در این مناطق به منظور افزایش سطح اطلاع‌رسانی مردم محلی در مقابله با ویروس کرونا و تامین نیازهای بهداشتی آنان، ۷ هزار بسته بهداشتی و آموزشی میان مردم شهرها و روستاهای واقع‌شده در مسیر فعالیت‌های عملیاتی طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره - جاسک توزیع کرده است تا به وظیفه مسئولیت اجتماعی خود به عنوان مسئول یک پروژه بزرگ منطقه‌ای عمل کرده باشد. کما اینکه پیرو همان مباحثات رخ داده با منابع طبیعی در جهاد کشاورزی استانهای در مسیر اجرای طرح، قرار است به‌منظور به حداقل رساندن عبور خط لوله از اراضی کشاورزی و مراتع دامی در استانهای بوشهر، فارس و هرمزگان، مسیر خط لوله در زمین‌های کوهستانی و سخت‌گذر اجرا شود و از این رو برای احداث مسیر، تاکنون ۱۶ انفجار کنترل‌شده صورت پذیرفته و ۷۰ تن مواد ناریه مصرف شده که نتیجه این اقدام‌ها، احداث ۷۰۰ کیلومتر مسیر اختصاصی برای خط لوله در مدت کمتر از 4 ماه بوده است.
> استدلالهای مناقشه انگیز مخالفان و موافقان
مهندس سید غلامحسین حسن‌تاش، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی و نایب رئیس هیئت مدیره انجمن اقتصاد انرژی ایران در مورد اجرای این طرح و مزایا و معایب آن به خبرنگار روزنامه "آفتاب یزد" می‌گوید: خط لوله گوره جاسک مخالفان و موافقانی دارد که هر یک در نوع خود قابل تامل است. وی با بیان اینکه دلیل مخالفین این است که خط لوله گوره به جاسک چندان توجیه اقتصادی ندارد، دلیل آنها را در خصوص این ادعا چنین بر می‌شمارد: آنها معتقدند برای رساندن نفت خام از پایانه جزیره خارک به بندر جاسک که به گوره متصل است، حمل نفت‌خام با کشتی ارزان‌تر تمام میشود، لذا به نظر می‌رسد تصمیم به احداث این خط لوله، تصمیم اقتصادی نبوده است. حسن تاش در خصوص دلایل مخالفان اجرای این طرح نیز می‌افزاید: به زعم موافقان، این یک تصمیم راهبردی است که با صادرات نفت، ایران از تنگه هرمز بی‌نیاز میشود و به تبع آن قدرت مانور جمهوری اسلامی در خلیج فارس و تنگه هرمز افزایش می‌یابد که البته این دیدگاه هم به دلیل اینکه به نظر می‌رسد مبتنی بر تصور سنتی در مورد جنگ‌های کلاسیک است، قابل مناقشه است. وی در خصوص دیدگاه خود پیرامون این اتفاق فارغ از استدلالهای مخالفت و موافقت به دلایل یادشده می‌گوید: آنچه مسلم است با این طرح مسیرهای صادراتی نفت ایران متنوع میشود و متنوع‌کردن مسیرها هم یک اصل راهبردی است. حسن تاش می‌افزاید: همچنین باید این نکته را هم در نظر داشت که احداث این خط لوله و بقیه زنجیره مربوط به آن یعنی احداث مخازن ذخیره نفت خام و پایانه‌های صادراتی در بندر جاسک (چه در مرحله ساخت و چه در مرحله بهره‌برداری) مسلما در اقتصاد و معیشت استان سیستان و بلوچستان موثر خواهد بود و به ایجاد اشتغال نیز خواهد انجامید.
> تمرکززادیی از پایانه‌های صادراتی
و کاهش ریسک صادرات از تنگه هرمز
با توجه به جمیع جهات از آنجا که جاسک از شهر‌های بندری در استان هرمزگان و در جنوب کشور است و از طریق آب‌های آزاد، نفت گوره برای صادرات به آنجا منتقل میشود و از طریق بندرجاسک می‌توان با دبی، قطر و کویت ارتباط داشت، برای رونق‌بخشی و توسعه جاسک و سواحل مکران، طرح‌ها و پروژه‌های مختلفی با همکاری کشور چین نیز تعریف شده که می‌تواند در ایجاد هاب انرژی در منطقه موثر باشد. ضمن اینکه با اجرای این طرح، روزانه امکان انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سنگین از منطقه گوره به جاسک در استان هرمزگان و پهلوگیری کشتی‌های بسیار بزرگ با ظرفیت ۲میلیون تن و ذخیره‌سازی ۱۰میلیون بشکه نفت خام فراهم خواهد شد. طرحی که باعث تمرکززادیی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی این روند و کاهش ریسک صادرات از تنگه هرمز خواهد شد و در کنار آن سبب ایجاد اشتغال در منطقه مکران و توسعه نیز پایدار میشود. اتفاقهایی که می‌تواند موجب آغاز جلوه‌گری دیپلماسی ایران در خلیج فارس از آغاز سال 1400 به بعد شود.
سایر اخبار این روزنامه
نمایندگان راه نیافته به مجلس یازدهم در کدام وزارتخانه پست می گیرند؟
از شعار زدگی دوری کنید، برنظارت بیافزایید
نفت ایران چگونه تنگه هرمز را دور می‌زند؟
تاکید روحانی بر ضرورت پرداخت بهنگام حقوق و مستمری کارکنان
تناقضاتی که مردم را سر در گم می‌کند
کیهان بالاخره اختلاف اصولگرایان را پذیرفت!
کمک معیشتی دولت یک چهارم هزینه امور جاری یک خانواده است
الیاس نادران که هفته پیش گفته بود مجلس یازدهم برای حل مشکلات مردم یکصدا خواهد بود حالا به گروهی از نمایندگان گفته از مردم خجالت نمی‌کشید در هتل مهمانی دورهمی گرفته اید!؟
اکتبر تحریم‌ها لغو نشد، از برجام خارج می‌شویم
معمای کیم حل نشد
سالی که نکوست...
جنون زیبایی...
زایش مجدد اصلاحات نیازمندِ هزینه
واکنش ایران به یک فرضیه
صف های طولانی رو به روی مراکز معاینه فنی!
