نان کرونا برای انحصارگرایان اینترنت

پاندمي ويروس واگيردار کرونا به گونه‌اي پيش رفت که مردم جهان براي رفع نيازهاي روزانه خود بيش از پيش به اينترنت وابسته شوند. در اين دوره بسياري از مشاغل و خدمات آموزشي که امکان ادامه فعاليت به‌صورت فيزيکي نداشتند، به توسعه بسترهاي اينترنتي خود روي آوردند تا خللي در ارائه خدمتشان به وجود نيايد و مهم‌تر از آن درآمدزايي خود را از دست ندهند. کشندگي اين ويروس بسياري از دولت‌ها را ناچار به اجراي طرح قرنطينه و ايجاد فاصله اجتماعي کرد که بدين ترتيب ارتباطات شخصي افراد هم به بستر اينترنت کشانده شد. بر همين اساس بسياري از دولت‌ها و شرکت‌هاي ارائه‌دهنده اينترنت در جهان فضاي به‌وجودآمده را غنيمت شمردند تا با ارائه خدمات مطلوب‌تر، باکيفيت‌تر و ارزان‌تر بر شمار مشتريان خود بيفزايند و از ساير رقباي خود سبقت بگيرند. با اين حال ماجرا در ايران به‌گونه‌اي ديگر رقم مي‌خورد. درست است که کرونا جان بسياري از هموطنانمان را گرفت و همچنان شمار زيادي را درگير خود مي‌کند، اما عده‌اي از اين بيماري هم روغني تهيه کرده‌اند که اين بار نان خود را با مزه‌اي جديد چرب کنند. شايد کرونا بازار بسياري از شهروندان را آجر کرده باشد، اما بازار گروهي هم به بهانه کرونا سکه شد. اپراتورهاي همراه اول و ايرانسل که به گفته معاون وزير ارتباطات با دردست‌داشتن 95 درصد از بازار اينترنت همراه، انحصار اين بازار را در اختيار گرفته‌اند ازجمله شرکت‌هايي هستند که پس از شيوع کرونا در ايران نقشه افزايش 100 درصدي تعرفه بسته‌هاي اينترنتي خود را طراحي کردند و از اوايل ماه جاري آن را به اجرا گذاشتند. اين دو شرکت نه‌تنها همانند شرکت‌هاي مشابه خارجي رقابت خود براي بهبود کيفيت و قيمت را افزايش ندادند، بلکه با هماهنگي يکديگر چنان قيمت بسته‌هاي اينترنتي را افزايش دادند تا نشان دهند انحصار اينترنت همراه بزرگ‌تر از آن است که گاه کارشناسان امر به آن اشاره مي‌کنند. گويا پس از اينکه پيشنهاد اين دو شرکت به سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي در راستاي افزايش قيمت بسته‌هاي اينترنتي رد شده، آنها به شکل خودسرانه و يک‌شبه قيمت بسته‎هاي خود را به انواع و انحاي گوناگون افزايش داده‌اند. شايد در تعدادي از بسته‌هاي آنها هزينه پرداختي مشتريان افزايش نيافته باشد، اما با حذف بسته‌هاي جذاب و پرطرفدار، متقاضيان اينترنت همراه چاره‌اي جز خريد بسته‌هاي کوتاه‌مدت که از لحاظ اقتصادي به‌صرفه نيستند، ندارند. علاوه بر حذف بسته‌هاي بلندمدت دو اپراتور، در تعدادي از بسته‌ها هم حجم اينترنت نصف شده است که به معناي افزايش 100 درصدي قيمت‌هاست، بدون آنکه تغييري در قيمت به وجود بيايد. پس از انتقاد گسترده مردم از افزايش يک‌شبه قيمت اينترنت همراه و انحصار اين بازار، بسياري از رسانه‌هاي رسمي به اين ماجرا پرداختند و طي گزارش‌هايي از تخلف گسترده ايرانسل و همراه اول پرده برداشتند. «آرمان ملي» نيز پانزدهم تير ماه طي گزارشي با عنوان «آخرين تير ترکش براي کاهش استفاده از اينترنت» به افزايش ناگهاني قيمت اينترنت و فشار به اقشار مختلف جامعه پرداخت. همزمان وزارت ارتباطات نيز به ماجرا ورود پيدا کرد و به اپراتورها دستور داد بسته‌هاي خود را به روال قبل بازگردانند؛ به‌رغم اين هشدارها و پيگيري‌ها که بيش از يک هفته از آن مي‌گذرد، اما ايرانسل و همراه اول هنوز راه خود را پيش گرفته‌اند و حتي به دستور وزارت ارتباطات اعتنايي نداشته‌اند. البته چند بسته به منوي يکي از اين اپراتورها طي هفته اخير اضافه شده که به نظر مي‌رسد بيشتر راه فراري براي پاسخگويي باشد تا اينکه بخواهد خواسته مشتريان را پاسخ دهد. به‌ويژه دانش‌آموز و دانشجوياني که به منزله تحصيلشان هنوز شغلي پيدا نکرده‌اند و ديگر توان خريد بسته‌هاي اينترنتي با اين قيمت‌ها را ندارند تا بتوانند در کلاس‌هاي آموزش غيرحضوري شرکت کنند. اين در حالي است که هر دو اين شرکت‌ها در شعارهاي تبليغاتي خود، يعني «هيچ‌کس تنها نيست» و «ما به همراه شما اول شديم» به همراهي خود با مردم اشاره دارند، اما در واقع برخلاف اين شعارها عمل کرده‌اند.
پاي تباني در ميان است
در حالي که مسئولان همراه اول و ايرانسل در مدت اخير ترجيح داده‌اند که سکوت اختيار کنند و تعاملي با رسانه‌ها نداشته باشند، اما برخي از مسئولان وزارت ارتباطات از تماس اپراتورها براي مذاکره خبر داده‌اند، اما به نظر مي‌رسد تنها شرط اين وزارتخانه براي مذاکره با اپراتورها بازگرداندن بسته‌ها به حالت قبل است. با اينکه برخي از کاربران شبکه‌هاي اجتماعي اعلام کرده‌اند که زور دولت و وزارت ارتباطات به اين دو اپراتور نمي‌رسد، اما محمدجواد آذري‌جهرمي، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، اخيرا اعلام کرد که زورشان به اين دو اپراتور مي‌رسد و قطعا قيمت‌ها به حالت قبل بازمي‌گردد. به گفته او اپراتورها بدون رعايت قوانين و با تباني تعرفه بسته‌هاي اينترنتي را افزايش داده‌اند، در صورتي که ظرف 10 روز رفع اثر نشود وارد کميته جرائم مي‌شوند. همچنين رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي روز گذشته اعلام کرد: در اين مدت اپراتورها ظاهر را درست کرده‌اند؛ يعني در حالي‌که گران‌فروشي اتفاق افتاده، بسته‌هاي بلندمدتي که مردم براي خريد آنها تمايل بيشتري داشته‌اند را حذف کرده‌اند تا مردم بسته‌هاي گران و نامطلوب را بخرند. اين کار اپراتورها شفاف نيست و دقيقا مصداق اين است که چون 95 درصد بازار را در اختيار داريم و با هم جلو آمده‌ايم، پس همينه که هست. حسين فلاح‌جوشقاني همچنين تاکيد کرد: در صورتي که بسته‌ها به حالت قبل بازنگردد جريمه نقدي دو ميليارد توماني در انتظار اپراتورهاست و اگر تخلف استمرار داشته باشد مجازات‌هاي ديگري مانند کاهش مدت اعتبار پروانه نيز قابل اجراست.