قورت دادن مصلحتی برجام!


آفتاب یزد- گروه سیاسی: یک روز بعد از آنکه قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت با بی‌میلی اکثریت اعضا رد شد واکنش‌ها در ایران در نوع خود جالب بود. در واقع با توجه به اینکه آنچه بامداد شنبه در نیویورک رقم خورد در واقع نتیجه برجام بود بسیاری منتظر بودند ببینند مخالفان برجام چه واکنشی به ماجرای شورای امنیت خواهند داشت. در این میان روزنامه کیهان که در پنج سال گذشته بزرگترین آرشیو ضد برجامی در جهان را به خود اختصاص داده است ماجرا را به گونه‌ای روایت کرده که در نوع خود عجیب است هرچند که شاید باید گفت چندان از کیهان دور از انتظار نبوده است. این روزنامه در تیتر یک خود با فونتی درشت ماجرا را با این عنوان روایت کرده است. «شکست سنگین آمریکا و اروپا مقابل ایران، روسیه و چین»، در واقع این روزنامه محافظه کار رای نیاوردن قطعنامه ایالات متحده را به نقش چین و روسیه تقلیل داده و از بیان دلیل اصلی سرباز زده است. کیهان هیچ اشاره‌ای به این موضوع نداشته است که تاکید بر برجام باعث شد اکثریت اعضا از پیش نویس آمریکا استقبال نکنند. در عوض این رسانه تلاش کرده نقش چین و روسیه را مورد تاکید قرار دهد و حتی با وجود اینکه کشورهای اروپایی نیز حاضر به رای مثبت به پیش نویس آمریکا نشده‌اند بازهم کیهان فرصت را برای حمله به این کشورها غنیمت شمرده و گفته است:« شکست قطعنامه اخیر ضدایرانی، علاوه‌بر آمریکا، بازنده‌های دیگری هم داشت. تروئیکای اروپا (انگلیس،فرانسه،آلمان) با رای ممتنع در حقیقت در پازل آمریکا بازی کرده و علیه ایران اقدام کردند. اما این سه کشور در اجرای این طرح ضدایرانی شکست خوردند.» این درحالی است که کشورهای چین و روسیه خود تاکید داشته‌اند آنچه موجب شد رای منفی به پیش نویس آمریکا بدهند سازوکار برجام بوده است. نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اقدام آمریکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توصیف کرد و گفت: «رویه تایید مورد به مورد انتقال سلاح به داخل ایران یا خارج از این کشور در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نه ارتباطی به حق ایران برای توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای داشته و نه مشروط به هیچ شرط دیگری بوده است.» تاکید روسیه بر قطعنامه 2231 یعنی همان قطعنامه‌ای که از دل برجام بیرون آمده است! علاوه بر این چین نیز در بیانیه‌ای ضمن تاکید بر پایبندی به برجام به آمریکا یادآوری کرد زورگویی شکست خواهد خورد. در این بیانیه آمده است:«امروز شورای امنیت سازمان ملل متحد، پیش‌نویس قطعنامه آمریکا علیه ایران را رد کرد. این نتیجه بار دیگر نشان می‌دهد که یک‌جانبه‌گرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست می‌خورد. هر تلاشی برای بالاتر قرار دادن منافع شخصی نسبت به منافع مشترک جامعه بین‌المللی به بن‌بست خواهد خورد.» در واقع حتی خود چینی‌ها نیز تاکید دارند آنها براساس برجام چنین تصمیمی گرفته‌اند اما کیهان خودش را به خواب زده است. البته جای تعجب نیست، در آبان 95 وقتی چند روز از پیروزی ترامپ در انتخابات گذشته بود و او هنوز رسما به کاخ سفید وارد نشده بود مدیرمسئول این روزنامه محافظه کار از ترامپ خواست ایران را از شر برجام خلاص کند! او در یادداشتی در 23 آبان95، با انتقادهای تند و چندباره نسبت به توافق هسته‌ای، «برجام» را «بی‌خاصیت» و «حاوی خسارت محض» توصیف کرد و از موضع انتخاباتی ترامپ مبنی بر پاره کردن برجام، حمایت کرد و نوشت: «چه دستاوردی بالاتر و بزرگ‌تر از آن که ترامپ این سند نه فقط بی‌خاصیت بلکه حاوی «خسارت محض» را پاره کرده و ملت ایران را از شر آن خلاص کند!» مدیرمسئول این روزنامه سپس در اواخر بهمن 95
وقتی حدود دو ماه از حضور ترامپ در کاخ سفید می‌گذشت،
نوشت:«ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود هنوز نمی‌دانست برجام چه امتیاز بزرگ و باد آورده‌ای برای آمریکا فراهم آورده است و به همین علت قول داده بود اگر رئیس جمهور شود برجام را پاره خواهد کرد. ترامپ حالا متاسفانه سر عقل آمده و متوجه شده رفقای قبلی او چه کلاه گشادی سر ایران گذاشته‌اند بنابراین نه فقط دیگر حاضر نیست برجام را پاره کند بلکه اعلام می‌کند با همه توان از آن حمایت خواهد کرد.» البته این پیش‌بینی هم مثل همه پیش‌بینی‌های آقای مدیرمسئول اشتباه از آب درآمد و ترامپ از برجام خارج شد. بنابراین حالا در شرایطی که همین برجام نیمه جان بخواهد مقابل پیش‌نویس آمریکا بایستد طبیعی است که کیهان به مذاقش خوش نیاید و ماجرا را به چین و روسیه مربوط کند! آنهم درحالی که همین مسکو و پکن به دلیل اینکه ایران FATF را امضا نکرده است تبادلات بانکی خود با ایران را قطع کرده اند. این تنها کیهان نبود که خودش را
به آن طرف زده بود، روزنامه وطن امروز نیز با تاکید بسیار بر اینکه


آمریکا «شکست خورده» و این «شکست تاریخی» است اما نگفت علت عدم حمایت سایرین از پیش نویس آمریکا در واقع به دلیل حمایت از برجام بوده است. این روزنامه تیتر «قمار باخت» را انتخاب کرده بود و در گزارش خود نوشت:«پس از شکست تاریخی آمریکا در جریان رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل، واکنش‌های اعضای این شورا نیز حامل پیام‌ ایستادگی در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا بود. در این میان، هر چند کشورهای اروپایی با رای ممتنع خود تلاش کردند در عین شریک نکردن خود در شکست آمریکا هزینه‌ای هم برای صیانت از تعهدات برجامی خود نپردازند، با این حال روسیه و چین به عنوان 2 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل که رای مخالف به این قطعنامه داده بودند، این اقدام خود را به‌مثابه گامی در برابر یک‌جانبه‌گرایی‌های آمریکا توصیف کردند.» در واقع وطن امروز نیز بیش از اینکه درباره سدی به نام برجام بگوید ماجرا را به سطحی بسیار کلان به نام دعوای «یکجانبه گرایی یا چندجانبه گرایی» در جهان مربوط دانسته است.
برجام هنوز زنده است!
اما شاید برای بررسی اینکه نقش برجام در رای اخیر شورای امنیت را بررسی کنیم ادامه واکنش‌ها به سیاست‌های آمریکا بتواند ماجرا را بیشتر روشن کند. درواقع آمریکا بعد از رد پیش نویس در شورای امنیت این موضوع را مطرح کرده که به دنبال «اسنپ بک» یا همان مکانیسم ماشه برای بازگرداندن همه تحریم‌های قبلی سازمان ملل است. اما محمد جواد ظریف دیروز تاکید کرد این اقدام آمریکایی‌ها نیز با سد برجام برخورد خواهد کرد. او اظهار کرد: اسنپ بک آمریکا آنچنان غیرقانونی است که قابل پذیرش نیست و آمریکایی‌ها خود این موضوع را می‌دانند. این دیپلمات عالیرتبه کشورمان تاکید کرد: خیال نکنید که وقتی یک حرف را بلند زدند و تکرار کردند حق دارند، آمریکا می‌داند که نمی‌تواند اسنپ بک کند.وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: روز هشت می‌۲۰۱۸ آقای بولتون در اوج سرخوشی از این که برجام را نابود کرده و ظرف سه ماه ایران را هم نابود می‌کند در یک مصاحبه مطبوعاتی در کاخ سفید اعلام کرد که ما(آمریکا) دیگر عضو برجام نیستیم که از اسنپ بک استفاده کنیم.ظریف افزود: هنوز صورت‌جلسه این مصاحبه روی سایت کاخ سفید است مگر اینکه الان که من این موضوع را می‌گویم آنها بروند و آن جمله را بردارند. محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با برنامه "للخبر بقیه" که از شبکه التلفزیون العربی پخش می‌شود در پاسخ به این سوال که آمریکایی‌ها می‌گویند تهران نباید از شکست قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت خوشحال باشد و واشنگتن می‌تواند از مکانیزم بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و وضع تحریم‌های شدیدتر استفاده کند، گفت: به نظر من آمریکایی‌ها نمی‌توانند درک کنند که بدون دیگر طرف‌های برجام و به طور یکجانبه از مکانیزم اسنپ بک استفاده کنند، زیرا آمریکا باید در چارچوب توافق فراگیر برجام اقدام کند در حالی که آمریکایی‌ها خودشان از برجام خارج شدند. دوما اینکه توافق مانع استفاده و به کارگیری این مکانیزم است. وی تاکید کرد: همچنین دیگر کشورهای عضو جامعه بین‌المللی از آمریکا حمایت نخواهند کرد و من مطمئن هستم که این کشورها از چنین اقدامی حمایت نمی‌کنند. در واقع پیش از این همه طرف‌های برجام یعنی چین، روسیه و اروپا تاکید کرده‌اند با توجه به اینکه آمریکا از برجام خارج شده است طبیعتا نمی‌تواند براساس برجام به دنبال بازگشت تحریم‌ها باشد. به عبارت دیگر این چین و روسیه یا اروپا نیستند که مقابل آمریکا ایستاده‌اند، این مفاد حقوقی برجام است که باعث شده دست آمریکا بسته شود. با این حال مخالفان داخلی برجام نمی‌خواهند این واقعیت را بپذیرند. البته شاید هم حق دارند پنج سال بعد از این توافق و درحالی که ترامپ تلاش بسیاری برای نابودی آن کرده اما توافق هسته‌ای همچنان دارد کار می‌کند هرچند کم اما «کار می‌کند» و این چیزی است که یک سال مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ایران برای محافظه کاران می‌تواند حکم یک کابوس را داشته باشد! بهرحال در عالم سیاست وقتی قرار است موضوع مهمی دیده نشود سعی می‌شود به اصطلاح آن موضوع قورت داده شود و به نظر می‌رسد رسانه‌های اصولگرا نیز موضوع نقش برجام در موفقیت اخیر را قورت داده‌اند.