ماموریت کاسیس و معضل مذاکره با آمریکا!

ايگنازيو کاسيس، وزير خارجه سوئيس براي ديدار با مقام‌هاي ايراني به تهران سفر کرده است. هدف از سفر کاسيس به تهران گفت‌و‌گو با طرف ايراني درباره «کانال مالي انسان‌دوستانه سوئيس» و مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي اعلام شده است. کاسيس پيش از سفر به تهران با مايک پمپئو همتاي آمريکايي خود تلفني گفت‌و‌گو کرد و به همين علت، گفته مي‌شود که او احتمالا حامل پيامي از سوي آمريکا براي مقام‌هاي ايراني است. ظاهرا دولت ترامپ علاقه‌مند است تا پيش از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در آبان‌ماه، ايران را به پاي ميز مذاکره بکشاند و به‌نظرم دستورکار اصلي کاسيس در سفرش به تهران همين نکته است. نکاتي که کاسيس براي متقاعد کردن طرف ايراني بر آنها انگشت خواهد گذاشت، احتمالا موارد زير خواهد بود: يک- امارات عربي متحده روابط خود را با اسرائيل عادي کرده و اين حرکت نه فقط از سوي ديگر کشورهاي عرب محکوم نشده است، بلکه خبرها از تکرار اين رفتار از سوي برخي از آنها حکايت دارد. دو- امارات ضمن عادي‌سازي رابطه خود با اسرائيل، تماس‌هاي پيدا و پنهاني را با دولت سوريه برقرار کرده است تا بشار اسد را به کشورهاي حوزه جنوبي خليج‌فارس نزديک کند. به همين علت، سوري‌ها در برابر عادي‌سازي رابطه ابوظبي و تل‌آويو، موضع بسيار نرمي گرفتند و حتي همين ديروز از ارسال کمک‌هاي دارويي امارات به دمشق خبر دادند. سه- اين وضعيت به رژيم‌صهيونيستي امکان داده است تا مراکز تجمع نيروهاي وابسته به ايران در سوريه را هدف حملات موشکي و هوايي بي‌وقفه خود قرار دهد، بدون آنکه هزينه خاصي را متحمل شود. چهار- دولت تحت حمايت حزب‌ا... در لبنان بر اثر بحران اقتصادي و سياسي ناشي از انفجار بندر بيروت از هم پاشيده و اينک مصطفي اديب نخست‌وزير منتخب لبنان با همکاري نزديک فرانسه و هماهنگي با آمريکا در تلاش است تا کابينه‌اي بوروکراتيک و فارغ از وابستگي‌هاي فرقه‌اي در لبنان تشکيل دهد. تشکيل چنين کابينه‌اي زمينه را براي تحت فشار گذاشتن آن براي خلع‌سلاح فراهم مي‌کند. پنج- دولت مصطفي الکاظمي در عراق علاقه‌اي براي فاصله گرفتن از آمريکا ندارد و نمي‌خواهد کشورش محل تلاقي و برخورد ايران و آمريکا شود. به همين دليل او تمام درخواست‌هاي ايران و گروه‌هاي حامي آن در عراق را براي پايان حضور نظامي آمريکا در کشورش ناديده گرفته و همچنان در پي همکاري استراتژيک با ايالات‌متحده است. شش- کشورهاي اروپايي ضمن احترام به برجام، اين توافق را براي حل تمام مشکلاتشان با ايران کافي نمي‌دانند و از همين رو، خواهان شروع مذاکره براي دستيابي به توافق جامع‌تري به‌خصوص شامل تغيير سياست ايران در خاورميانه‌اند. هفت- روس‌ها نيز ادامه بن‌بست در روابط ايران و آمريکا را سبب بالا گرفتن تشنج در منطقه مي‌دانند و به همين جهت، پيشنهاد کمک به ازسرگيري مذاکره بين دو کشور را داده‌اند. هشت- حتي چيني‌ها هم که در تهران به‌عنوان متحد نزديک و استراتژيک ايران معرفي مي‌شوند، از روند رويدادها در منطقه نگران‌اند و ضمن تاکيد بر حفظ برجام خواهان شروع مذاکرات تازه ايران با قدرت‌هاي جهاني براي دستيابي به توافقي درباره نظم منطقه هستند. به‌جز موارد فوق، وزير خارجه سوئيس احتمالا به برنده شدن احتمالي ترامپ در انتخابات آينده آمريکا يا عدم تفاوت چشمگير سياست حزب دموکرات با حزب جمهوريخواه در برابر ايران و طرح برخي مسائل داخلي مانند تاثير مخرب تحريم‌ها بر وضعيت اقتصادي، براي قانع کردن طرف ايراني به شروع مذاکره با آمريکا اشاره خواهد کرد. در اين ميان اما يک مساله اين است که آيا مقام‌هاي ايراني هم شرايط منطقه را با همين عينک مي‌نگرند يا اينکه براي هر کدام از اين موارد، بديلي به نفع خود متصورند؟ ظاهر ماجرا نشان مي‌دهد که آنها هر تحولي را به‌صورتي متفاوت تحليل مي‌کنند، اما شايد پشت پرده خبر ديگري باشد. مساله ديگر اين است که به فرض پذيرفتن تصوير ارائه‌شده از سوي کاسيس، آيا مقام‌هاي ايران به لحاظ فضاي خودساخته رواني و سياسي بين حاميان‌شان، امکان عملي ورود به مذاکره را دارند؟