صنعت گردشگری در آستانه ورشکستگی

آرمان ملي: با گذشت بيش از 200 روز از شيوع کرونا در ايران، کاهش سفرهاي هوايي و گردشگري، بسياري از مراکز گردشگري را در آستانه ورشکستگي قرار داده است و دولت قصد دارد برنامه‌هاي حمايتي از اين صنعت، چراغ نيمه‌جان گردشگري در ايران را روشن نگاه دارد. در ارديبهشت امسال بود که وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي اعلام کرد که با شيوع کرونا نزديک به 13‌هزار راهنماي گردشگري در ايران شغل خود را از دست داده‌اند. در اين شرايط چندي پيش محمدحسين عسکرپور مديرکل تسهيلات و تامين منابع وزارت ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در ارتباط با مشوق‌ها و حمايت‌هايي که در راستاي حمايت از سرمايه‌گذاران حوزه گردشگري صورت مي‌گيرد اعلام کرد: حمايت‌ها و مشوق‌هاي بسياري در قوانين کشور براي حمايت از سرمايه‌گذاران صنعت گردشگري پيش‌بيني شده است که آگاهي از آنها مي‌تواند در سرمايه‌گذاري و توسعه کسب و کارها به سرمايه‌گذاران و علاقمندان اين حوزه کمک‌رسان باشد. اطلاع، دسترسي و بهره‌مندي از اين قوانين، مقررات و مشوق‌ها در راستاي توسعه گردشگري کمک مي‌کند.
کاهش محسوس پروازها
اما يکي از لازمه‌ها و نشانه‌هاي رونق گردشگري، سفرهاي هوايي است و در اين بين سياوش اميرمکري، مديرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري هوايي گفته است: «سفرهاي هوايي در مردادماه امسال نسبت به همين ماه در سال گذشته (1398) افت داشته است. پروازهاي فرودگاه‌هاي تحت مالکيت شرکت در مرداد 99 نسبت به ماه مشابه سال گذشته 27‌درصد و اعزام و پذيرش مسافر نيز 42‌درصد کاهش يافته است. اميرمکري همچنين به آمار مردادماه امسال اشاره داشته و اعلام کرد: «در مجموع 22‌هزار و 825 نشست و برخاست با جابه جايي حدود دو‌ميليون و 197 مسافر و حدود 16.5‌ميليون کيلوگرم بار در فرودگاه‌هاي تحت مالکيت شرکت انجام شد. اين در حالي است که مرداد سال گذشته 31‌هزار و 335 نشست و برخاست با جابه‌جايي حدود سه‌ميليون و 800‌هزار مسافر و ارسال و پذيرش بيش از 33‌ميليون کيلوگرم بار در فرودگاه‌هاي تحت مالکيت شرکت انجام شد. با شيوع کرونا در ايران در اسفندماه پارسال و در آستانه سفرهاي نوروزي، بسياري از کشورهاي منطقه نظير کويت، ترکيه، ارمنستان و گرجستان از پذيرفتن مسافران ايراني خودداري کردند. در حالي که انتظار مي‌رفت با کاهش تدريجي شيوع کرونا پروازهاي هوايي به‌خصوص به مقاصد بين‌المللي روند متفاوتي را پيش بگيرد، موج دوم کرونا در ايران باعث شد بعضي کشورها نظير ترکيه در پذيرش مسافران ايراني محتاط‌تر عمل کنند و از سرگيري پروازها مجددا به آينده موکول شود.
وضعيت وخيم هتل‌هاي خالي


لطمه کرونا به فعالان بخش گردشگري و خدمات مسافرتي محدود به شرکت‌هاي هواپيمايي نيست، کاهش مسافران در هتل‌هاي داخلي ايران هم بسياري را در آستانه ورشکستگي قرار داده است. حسن سيادتان، رئيس جامعه هتلداران فارس از تعطيلي 45‌درصد از هتل‌هاي اين استان از اسفندماه 98 تاکنون خبر داده است. او سطح اشغال فعلي هتل‌هاي فعال فارس را 5 تا 10‌درصد اعلام کرده است. بر اساس برآوردهاي رسمي، صنعت گردشگري در ايران پس از شيوع ويروس کرونا با 100‌درصد خسارت مالي مواجه شده است، تعداد شاغلان مستقيم در بخش گردشگري ايران حدود 80‌هزار نفر برآورد شده است.
کمپيني براي نجات گردشگري
در اين بين يک کارشناس گردشگري براين باور است که با تشکيل کمپين «نسيه معکوس» يا «پيش‌خريد خدمات سفر» مي‌توان راه نجاتي در جهت فرار از ورشکستگي به‌وجود آورد. محمد جهانشاهي در تشريح اين دو اتفاق در حوزه گردشگري مي‌گويد: با شيوع کرونا قابل پيش‌بيني بود که کم و کيف تسهيلات دولتي مناسب اين شرايط طراحي و اجرا نمي‌شود و عملا نقش آنچناني در کاهش مصيبت‌هاي گردشگري نداشت. اين کمپين مي‌تواند آغاز رسمي تحرک در بازار و پيش‌زمينه شروع دوباره گردشگري، يعني پيش‌خريد خدمات براي برون‌رفت از بحران باشد. او در ادامه افزود: کمپين نجات گردشگري در جغرافياي هر استان و منطقه متمرکز است. با توجه به اينکه در بسياري از استان‌ها بخش‌هاي اقتصادي خوبي وجود دارد، پيشنهاد مي‌شود آن بخش‌ها به کمک گردشگري آيند و خدمات سفر را براي روزهاي ضروري پيش‌خريد کنند، خدماتي که شايد الان نياز نداشته باشند ولي براي آينده حفظ مي‌شوند. مثلا مي‌توانند از آژانس‌ها بليت پرواز و از هتل، تخت بخرند و حتي غذا پيش‌خريد کنند. اين کارشناس گردشگري درباره چگونگي ضمانت اين پيش‌خريدها با توجه به اينکه پس از بسته شدن مرزها و لغو سفرها خيلي از بخش‌هاي خدماتي نتوانستند بدهي‌هاي خود را به مردم بازگردانند، گفت: بهتر است مکانيزمي طراحي شود تا خدمات با 50‌درصد تخفيف عرضه شود و تا يک سال هم اعتبار داشته باشد و اگر سفر انجام نشد، پول مرجوع شود. به هر حال بنگاه‌هاي اقتصادي و حتي مردم نياز دارند در چارچوب توافقي دوطرفه اين خريدها را انجام دهند تا فرايند نسيه معکوس صورت گيرد و هر فردي در جغرافياي خود به تاسيسات گردشگري کمک کند.