موارد اختلافی کدام است؟

آفتاب یزد: برگزاری جلسات دو جانبه و چندجانبه در وین برای دور هشتم مذاکرات همچنان ادامه دارد و هیئت‌ها و مذاکره‌کنندگان کشورها همچنان به دیدارها و رایزنی‌های دیپلماتیک خود یا محوریت لغو تحریم‌ها می‌پردازند.در همین راستا، علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان روز دوشنبه با انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی دیدار و گفت‌وگو کرد.همچنین هیئت مذاکره‌کننده کشورمان در ادامه دیدارهای روز دوشنبه در جلسه‌ای چندجانبه با مذاکره‌کنندگان اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در وین دیدار کرد.در روزهای اخیر نیز به دنبال مطرح شدن پیشنهادات جدید هیئت ایرانی راه حل‌هایی مشخص برای حل و فصل موضوعات باقی‌مانده ارائه کرده است. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که به دنبال یک توافق خوب در کمترین زمان ممکن است. با این همه به نظر می‌رسد توافق حتمی است اما باید دید اختلاف نظر‌ها در حال حاضر پیرامون کدام مسائل است؟
>ایران چه می‌گوید؟
در روز‌های اخیر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری و مسئولان وزارت خارجه در پیام‌های مشابهی تاکید کردند که نتیجه مذاکرات به رفع تحریم‌ها و حفظ حقوق و منافع ایران بستگی دارد.
ابراهیم رئیسی،رئیس جمهور در دیدار باسایمون کاوونی وزیر خارجه ایرلند، گفته بود: «آنچه در مذاکرات جاری بر آن تاکید داریم این است که تحریم‌ها باید به صورت واقعی برداشته شود و حقوق ملت ایران محترم شمرده شود.»


حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه نیز در نشست خبری مشترک با سایمون کاوونی، همتای ایرلندی خود گفت: «برای رسیدن به یک توافق خوب عجله داریم ولی در چارچوب مذاکراتی منطقی و دستیابی به حقوق و منافع ملت‌مان.»
او روز گذشته در تماس تلفنی با وزیر خارجه انگلیس نیز با اشاره به نزدیک شدن مرحله حساس و مهم مذاکرات وین، رسیدن به این مرحله از گفت‌وگوها را بیش از هر چیز ناشی از رویکرد منطقی و نیز ابتکار عمل طرف ایرانی دانسته و گفته بود:« توافق دسته جمعی میان همه طرف‌های مذاکره‌کننده بر سر متن واحد و ضرورت لحاظ شدن مطالبات مشروع جمهوری اسلامی ایران جزو الزاماتی است که همه طرف‌ها باید آن را رعایت کنند.»
او همچنین در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه گفته است:« توجه به حقوق کامل ایران در عمل طرف‌های مقابل به تعهدات خود در هرگونه توافقی ضرورت دارد.»
اظهارات رئیس‌‌جمهور و وزیر امور خارجه در شرایطی مطرح می‌شود که توییت‌های اخیر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی هم توجه ناظران سیاسی را به خود جلب کرده است.
شمخانی در یکی از توییت‌های خود که به تازگی و به زبان انگلیسی، عبری و عربی منتشر کرد، از رسیدن به قطعیت درباره نتیجه مذاکرات وین سخن گفته است.
در این توئیت آمده است: «مذاکرات وین به مرحله‌ای رسیده که می‌توان در مورد نتیجه آن با قطعیت و بدون نیاز به گمانه‌زنی اعلام نظر کرد. تصمیم سیاسی آمریکا برای تحقق یا استنکاف از پذیرش الزامات شکل‌گیری توافق قابل اتکاء و پایدار بر اساس اصول پذیرفته شده در برجام، می‌‌تواند جایگزین گمانه‌زنی‌ها شود.»
علی شمخانی در توییت پیشین خود هم از «افزایش لحظه به لحظه سختیِ کار مذاکره‌کنندگان ایران» و «تداوم نمایش ابتکار عمل» از سوی طرف‌های غربی نوشت و آن را «فرار از تعهدات» خواند.
البته او در جدید‌ترین توئیت خود نوشته است:« بدعهدی اثبات شده آمریکا، مهمترین عامل تهدید‌کننده هرگونه توافق است و راستی‌آزمایی و ارائه تضمین بخش لاینفک توافق خوب است.»
این در حالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه در نشست خبری خود با اشاره به این که گفت‌وگو درباره موضوعات کلیدی باقیمانده است، گفته بود:«بن بستی در وین وجود ندارد. ایران پس از بازگشت هیئت مذاکره‌کننده پروپوزال خود را مورد بحث گذاشت. امروز گفتگو درباره موضوعات کلیدی باقی مانده است. ایران تصمیمات سیاسی خود را سال‌ها پیش گرفته و در برجام مانده است میزان فاصله ما در رسیدن به توافق میزان معکوسی با اراده غربی‌ها دارد.»
>بورل: توافق وین در دسترس است
این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان روز دوشنبه با جوزف بور هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات وین گفتگوی تلفنی داشتند، پس از این تماس تلفنی بورل تاکید کرد که در مذاکرات وین توافق در دسترس است. جوزف بورل شامگاه دوشنبه در توییتر نوشت: «گفتگوی تلفنی مهم دیگری با امیر عبداللهیان، وزیر خارجه ایران داشتم. به عنوان هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات وین قویاً معتقدم که توافق در دسترس است. وقت انجام تلاش نهایی و رسیدن به مصالحه فرا رسیده است.»
در بیانیه وزارت خارجه کشورمان نیزآمده است: «بورل ضمن تقدیر از تلاش هیئت جمهوری اسلامی ایران و سایر هیئت‌ها در مذاکرات، با اشاره به تلاش‌های زیاد همه طرف‌ها در جریان این مذاکرات، خاطرنشان کرد که مذاکرات وین به مرحله حساسی رسیده است و لازم است همه طرف‌ها با انعطاف و در نظرداشت مقدورات و محدودیت‌های یکدیگر به پیشرفت مذاکرات کمک کنند.»
>ادعای رویترز درباره دو درخواست‌ ایران
این طور که مشخص است شرایط برای رسیدن به توافق مهیا است. این در حالی است که خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام ارشد ایرانی مدعی شده در مذاکرات وین حدود ۳۰ درصد از مسائل دشوار هنوز حل نشده‌اند اما رسیدن به توافق تا اوایل ماه مارس امکان پذیر است. یک دیپلمات غربی هم مدعی شده چنانچه همه چیز خوب پیش برود حصول توافق تا اوایل ماه مارس امکان پذیر است.
این رسانه نوشته است یک مقام ارشد ایرانی گفته که تهران خواستار آن است که به جای برچیدن سانتریفیوژهای پیشرفته بتواند سانتریفیوژها را در داخل ایران مهر و موم و انبار کند.
رویترز همچنین به نقل از این مقام ارشد ایرانی مدعی شد که تهران خواستار آن است که تحریم‌ها علیه۳۰۰ نهاد و فرد که ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارند رفع شوند.
>آمریکا: در مراحل نهایی مذاکرات پیچیده وین هستیم
همزمان با این موضوع سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار کرده است: در مراحل نهایی مذاکراتی پیچیده هستیم.
ند پرایس روز دوشنبه در نشستی با خبرنگاران در واشنگتن گفته است: درباره پیشرفتی که ممکن است در مذاکرات وین شاهد باشیم، کمی محتاط‌تر خواهیم بود زیرا در مراحل نهایی مذاکراتی پیچیده با طرف‌های اصلی هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در تداوم ادعاهای غرب برای فشار بر ایران در میز مذاکره و در حالی که برغم شعار دیپلماسی سیاستمداران کنونی کاخ سفید در قبال ایران، وقت تصمیم‌گیری سیاسی دولت دموکرات بایدن به دلیل نقض برجام از سوی واشنگتن رسیده است، تصریح کرد:« واقعیت این است که این دوره نهایی تعیین‌کننده است که در طول آن ما در موقعیتی قرار خواهیم داشت که تعیین کنیم آیا بازگشت متقابل به پایبندی به برجام امکان پذیر است یا خیر.»
>گمانه زنی‌ها درباره آخرین اختلافات باقی مانده
با این همه باید دید گمانه زنی‌ها درباره آخرین اختلافات باقی مانده چیست؟
حسن بهشتی پور، کارشناس روابط بین‌الملل در این رابطه به آفتاب یزد گفت:« این اختلاف نظرها محرمانه است اما می‌توان حدس زد که مهمترین آن‌ها این است که ایران می‌خواهد کل تحریم‌ها لغو شود اما آمریکا ظاهرا با لغو بخشی از تحریم‌ها موافقت کرده است و بخشی از تحریم‌ها که مربوط به مسائل اصلی مثل نفت، گاز، پتروشیمی و بانک است همچنان قرار نیست که لغو شوند. در حال حاضر بانک مرکزی در تحریم است و ایران حتی نمی‌تواند پول صادرات خود را به کشور باز گرداند. این تحریم اگر لغو شود ایران این امکان را پیدا می‌کند که در صورت صادرات، پول حاصل از آن را به کشور باز گرداند. بنابراین یکی از مسائل مورد اختلاف این است که ایران میخواهد کل تحریم‌های مربوط به برجام لغو شود اما آمریکا از ابتدا زیر بار لغو تحریم‌ها نرفته و می‌گوید که اجرای تحریم‌ها به تعلیق در خواهد آمد، آن هم نه همه تحریم‌ها بلکه تحریم‌هایی که به نظر آمریکا جزو تحریم‌های اصلی است.»وی تصریح کرد:« موضوع دیگر هم چگونگی برگشت ایران به تعهدات برجامی است. یکی از موضوعات هم می‌تواند چگونگی آزاد‌سازی دارایی‌های ایران باشد. باید دید آیا کل این دارایی‌ها در کشور‌های مختلف آزاد خواهد شد و یا بخشی از آن آزاد‌سازی می‌شود؟ این‌ها گمانه زنی‌ها در خصوص اختلافات
باقی مانده در برجام است. این مسائل بسیار مهم هستند و حتما باید ایران در رابطه با آن‌ها به توافق برسد. با این حال من فکر می‌کنم
در حال حاضر طرفین در مرحله چانه زنی برای به دست آوردن امتیاز بیشتر هستند اما حتما به توافق خواهند رسید. البته زمان این توافق هنوز مشخص نیست.» محسن جلیلوند، دیگر کارشناس روابط بین‌الملل نیز در این رابطه به آفتاب یزد گفت:« به نظر می‌رسد این اختلافات از نظر آمریکایی‌ها در مورد موضوع اورانیوم غنی شده ایران و تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای است که ایران ساخته؛ آمریکا می‌خواهد این سانتریفیوژها از کشور خارج شده و در کشور دیگری پلمب شوند. البته یک پیشنهاد این است که این‌ها به روسیه فرستاده شود و پیشنهاد دیگر هم این است که در ایران پلمب شوند و آژانس بر آن نظارت داشته باشد.» وی تصریح کرد:« از نظر ایران هم اختلافات بر سر تحریم‌ها است. ایران معتقد است تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها لغو کرده‌اند چیزی نیست که ما میخواهیم، واقعیت نیست و بیشتر یک نمایش است. گفته می‌شود آمریکا حاضر شده است تقریبا بین 700 تا هزار تحریم را لغو کنند اما ایران می‌گوید 500 تحریم دیگر هم باید لغو شود. البته آمریکایی‌ها بر این اعتقادند که تحریم‌هایی که ایران می‌خواهد اصلا ذیل برجام قرار نمی‌گیرد. در مجموع به نظر می‌رسد 30 درصد موارد اختلافی که نمایندگان کشور‌ها از آن صحبت می‌کنند در مورد این مسائل باشد و باید دید طرفین چطور می‌توانند در مورد این مسائل توازن برقرار کنند.»