«مکانیزم ماشه»، اهرم اروپا برای مذاکرات

آرمان امروز-ســرویس دیپلماســی: چندی پیــش به نقل از منابعی خبری عنوان شــد که طرف های اروپایی به دنبال فعال کردن مکانیزم ماشه علیه جمهوری اسـلـامی هســتند. به دنبال این شنیده ها، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ً اخباری منتشر شــده در ارتباط با اینکه برخی اخیرا از طرفهای اروپایی برجام با اعضای شــورای امنیت ســازمان ملل در مورد مکانیزم ماشه و فعال کردن آن علیه ایران جلســاتی برگزار کرده اند و اکنون وضعیت برجام و مذاکرات رفع تحریم ها چگونه اســت؟ گفت: عدم برگزاری نشستهای مذاکراتی در موضوع برجام بــه معنای رکود کامل در این زمینــه و متوقف بودن تلاش های دیپلماتیک برای احیای برجام نیست .
وی با بیان اینکه مسیر دیپلماسی همچنان باز است و تبادل پیــام ها همچنان ادامــه دارد، تصریح کرد : مسیرهای مختلفی برای تبادل پیام ها وجود دارد. کنعانی با تأکید بر اینکه ایران با رعایت خطوط قرمز خــود، آماده جمع بندی مذاکرات اســت، گفت: البته همانطور که قبال نیز وزیر امور خارجه اشاره کرده اند ، مسیر مذاکره برای همیشه باز نخواهد بود. وی با بیان این که ما نیز همین خبرها را دیده ایم در این زمینه ادامه داد: چنان که طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدامات غیرمنطقی در مورد برجام و روند مذاکرات انجام دهند آنها براســاس پیامی که قبال از ایران دریافت کرده اند به صورت واضح میدانند که واکنش ایران به این موضوع چه خواهد بود و این پیام به نظرم به اندازه کافی گویا است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در این نشســت مطبوعاتی در ارتباط با آخرین تحولات در مــورد موضوع تبادل زندانیان بیــن ایران و آمریکا و اظهــارات اخیر وزیر امورخارجــه در لبنان در جمع خبرنگاران در این ارتباط تصریح کرد: موضوع تبادل از مدتها پیش میان طرفین با نقش آفرینی طرف ثالث که وزیر هم اشــاره کردند استمرار پیدا کرده و به یک توافقی رسیدیم.
وی ادامه داد: متاســفانه از سوی دولت آمریکا این توافق عملی نشــد و کار پیش نرفــت البته همچنان تلاش ها در این زمینه ادامه دارد. کنعانــی با بیــان این که همانطور کــه بارها اعلام کردیــم، موضــوع زندانیــان را یک موضوع انســانی می دانیم و مبتنی بر آن توافق، برای اجرای آن و تبادل زندانیان آمادگی داریم، افزود: امیدوار هســتیم که از سوی طرف مقابل هم، متناسب با ادعاهایی که مطرح میکند، شــاهد اقدام عملی باشیم و این اتفاق صورت گیرد.


سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در پاسخ به سوال دیگری در مورد پیشنهاد مطرح شده از ســوی دهقان، معاونت حقوقی رییس جمهور در مورد انجــام مذاکره حقوقی با آمریکا در ارتباط با رای اخیر دیوان بین المللی دادگســتری «لاهه» گفت: هرگونه مذاکره با طرف آمریکایی به عنوان یک پیش فرض در ایــن ارتباط، در چارچوب رای مورخ ۳۰ مارس ۲۰۲۳ دیوان بین المللی دادگســتری است، در بخشی از این رای، دیوان، آمریکا را به پرداخت غرامت محکوم کرده اســت. اما روش پرداخت و میزان غرامت را به مذاکره طرفین موکول کرده است. ً ۲۳ ماه دیگر مهلت داریم که در این زمینه حــدودا اقــدام کنیم و با توجه به اثبات حقانیت ادعای ایران و محکومیت آمریکا نزد دیوان به منظور دریافت خسارت از طرف آمریکایی و اســتیفای حقوق مــردم ایران و صیانــت از بیت المال ما تاکید داریم که در این زمینه اقدام عاجل صورت گیرد.
ســخنگوی وزرات امور خارجه جمهوری اســلامی در مورد ســفر هفته گذشته وزیر امورخارجه به عمان و همچنین مطالب مطرح شــده در مورد پیشنهادات عمانیها در ارتباط با مذاکرات رفع تحریمها نیز گفت: ما موضوعــات زیادی برای گفتوگــو و تبادل نظر با عمــان داریم، این موضوعات هم دو جانبه هســتند و هم منطقه ای. وی بــا بیان این که طرف عمانی همواره انگیزه های خوب و توام با حسن نیت و قابل احترامی داشته برای اینکــه بتواند در برخی از موضوعات پیچیده منطقه ای و بین المللی ایفای نقش کند، تصریح کرد: در موضوع برجام و رفع تحریمها و بازگشــت همــه طرف ها به مذاکرات و احیــای برجام طرف عمانی در این زمینه هم قبال تلاش هایی انجام داد و هم در حال حاضر ایده هایی دارد و این ایده ها را مطرح کرده است.
کنعانــی با بیان این که ما در این ارتباط هم در این ســفر با طرف های عمانی گفت و گوهایــی را انجام دادیم، افزود: البته طبیعتا طرح موضوعات و جزئیات در این مقطع زمانی در عرصه رسانه ای نمی تواند کمک کننده باشد. ما امیدوار هستیم با این تلاش های توام با حسن نیت به سمت مسیر خوبی برویم. علی اصغر زرگر، تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل در خصوص مجموع این اتفاقات و اظهارنظرات می گوید: روند مذاکرات به گونه ای است که همواره طرف های گفت وگو از مسیرهای مختلف به دنبال این هستند تا یکدیگر را تحت فشار قرار دهند و امتیازگیری کنند.
وی افزود: گاهی برخی طرف ها با مصاحبه و توئیت و تهدید اقدام به جوســازی مــی کنند و گاهی نیز در عرصه میدانی تحرکاتی انجام می دهند تا طرف مقابل را زیر فشار قرار دهند. به نظر می رســد که حرف هایی کــه امروز نیز در خصوص مکانیزم ماشــه زده می شود، ریشه در همین مســاله دارد و برخی طرف ها می خواهند با این اخبار منفی، روند مذاکــرات را از انجماد خارج کنند و برای مثال ایران را به واکنش وادار کنند. حرف از مکانیزم ماشه شاید حربه ای باشد تا ایران را با انتظار کم تر به ســمت مذاکرات سوق دهد. زیرا پس از نصب دوربین های آژانس و توافق با کشورهای عربی، حجم زیادی از فشــار بر روی ایران کاهش پیدا کرد و فضا تلطیف شده است. اساسا در این مقطع زمانی هیچ یک از طرفین نمی خواهند برای خود دردسر جدیدی ایجاد کنند زیرا هم غربی ها با مشکلات متعددی مواجه هستند و هم ایران نیز حال و روز خوشــی ندارد و درگیر مشکلات عدیده اقتصادی است. در چنیــن فضایی مشــخصا طرفیــن از مذاکرات اســتقبال می کنند اما به نظر می رسد این مسیر نیاز به یک محرک دارد تا منجر به آغاز گفت و گوها شود.
خاورمیانه امروز در اولویت دولت آمریکا نیســت و فعال آن ها بیشــتر تمرکز خــود را معطوف به چین و اوکراین کرده اند و عملا در اســناد خود به این مساله اشاره دارند. اساســا خروج از افغانستان نیز با همین هدف انجام شــد و آن ها قصد داشــتند تا تمرکز نظامی خود را معطوف به دریای چین و اوکراین کنند. آن هــا در اظهارات خود عنوان کرده اند که از مدت ها قبل جنگ اوکراین را پیش بینی کرده بودند و امروز نیز هنوز در این عرصه گرفتار هستند و مشخصا علاقه ای ندارند در خاورمیانه برای آن ها مشــکل جدیدی ایجاد شــود و دقیقا به همیــن علت برخی گفته های آنها را باید صرفا برای فشار قلمداد کرد.