وعده توانمندسازی مدارس دولتی با کمک تجدیدپذیر‌ها

روز شنبه خبر خوشحال‌کننده‌ای درباره تأمین انرژی مدارس منتشر شد؛ اینکه تفاهم‌نامه‌ای منعقد شده و طبق آن قرار است در برخی مدارس کشور پنل‌های خورشیدی نصب شود تا علاوه بر تأمین انرژی موردنیازشان، برق مازاد تولیدشده آن‌ها نیز به فروش برسد و به منبع درآمدی برای تعداد زیادی مدرسه دولتی تبدیل شود. خبر مذکور، این امید را زنده کرد که ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر به فراموشی سپرده نشده و قرار است از ظرفیت این انرژی مهم در کشورمان استفاده شود تا هم انرژی موردنیاز مدارس تأمین شود و هم مشکلات مالی مدارس دولتی که هر ساله با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند برطرف شود، البته نگرانی‌هایی نیز از بابت عدم‌اجرایی شدن این طرح خوب وجود دارد چراکه پیش از این، طرح‌های امیدبخش دیگری نیز در حوزه تجدیدپذیر‌ها در دستور کار قرار گرفت، اما به مرور زمان اقدام درخوری برای پیشرفت آن انجام نشد و در نهایت به فراموشی سپرده شد.
آنطور که در اخبار آمده است، درخواست استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از سوی معاونت آموزش متوسطه آموزش‌و‌پرورش کشورمان مطرح شده است تا با نصب پنل‌های خورشیدی به کمک خیرین مدرسه‌ساز هیچ مدرسه‌ای با مشکل تأمین انرژی مواجه نشود و حتی بتواند از این راه درآمدزایی کند.
جبران کمبود امکانات مدارس دولتی با فروش برق
موضوع از این قرار است که صبح روز شنبه، مراسم انعقاد تفاهمنامه چهارجانبه فی‌مابین سازمان نوسازی مدارس کشور، جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور، معاونت آموزش متوسطه و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) با عنوان همکاری مشترک در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر در مدارس کشور در پژوهشگاه نیرو برگزار شد.


ناصر قفلی، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور در این برنامه گفت: «مدارس دولتی امکانات کمی دارند و اگر درآمد پایداری داشته باشند، می‌توانند نیاز‌های خود را برطرف کنند.» او با بیان اینکه تأمین هزینه نصب تجهیزات لازم توسط خیرین به تنهایی ممکن نیست، گفت: «فرد خیر باید با مبلغ کمتری مدارس ساخته خود را پوشش دهد. بسیاری از خیرین چند مدرسه ساخته‌اند و قادر به تجهیز همه مدارس‌شان به پنل‌های خورشیدی نیستند.»
محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌و‌پرورش هم گفت: «استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در مدارس کشور غیر از بحث افزایش بهره‌وری زیست‌محیطی و توجه به محیط زیست، از جهت تولید انرژی نیز مهم است.»
او ادامه داد: «فرهنگ استفاده و تولید انرژی‌های پاک را باید به دانش‌آموزان منتقل کنیم. افزایش بهره‌وری و توجه به محیط زیست و انرژی‌های تجدیدپذیر یکی از مسائل مهمی است که طی سال‌های اخیر از سوی رهبری مورد تأکید قرار گرفته است. به خصوص افزایش بهره‌وری و فرهنگ بهره‌وری و افزایش آن باید در مدرسه به دانش‌آموزان منتقل شود.»
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌و‌پرورش با بیان اینکه امسال سال مهار تورم است و رهبری به مقوله صرفه‌جویی و بهره‌وری اشاره کردند، تصریح کرد: «اگر بخواهیم مهم‌ترین مأموریت آموزش‌و‌پرورش را بیان کنیم، طبیعتاً افزایش بهره‌وری و فرهنگ‌سازی در این زمینه از جمله مهم‌ترین مأموریت‌هاست.»
تخفیف در قیمت پنل‌های خورشیدی
حمیدرضا خان‌محمدی، رئیس سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور نیز با بیان اینکه مدرسه محل یادگیری است، گفت: «اگر ما موضوع مدرسه را مطرح می‌کنیم، به این خاطر است که مدرسه در همه ابعاد آن باید جلوه تربیتی باشد. خیرین مدرسه‌ساز هم مایلند مدارسی بسازند که به لحاظ تربیتی و زیرساختی خودکفا باشد و بتواند هزینه‌های خود را تأمین کند.»
خان‌محمدی پیشنهاد داد: «قیمت پایه باید برای این پکیج پنل خورشیدی در مدارس پایین‌تر محاسبه شود تا بیشتر به مدارس کمک شود.»
او با بیان اینکه به لحاظ تعداد و وسعت فضا‌های آموزشی، آموزش‌و‌پرورش برای قرارگیری پنل‌ها مناسب‌ترین انتخاب است، گفت: «اگر بتوانیم در ۵۰ درصد مدارس کشور بارگذاری پنل‌های خورشیدی را داشته باشیم و اگر در پنج کیلومتر ضرب کنیم، چیزی حدود ۲۵۰هزار مگاوات برق تولید کرده‌ایم، ضمن اینکه هزینه‌های نگهداری این پنل‌ها هم کاهش یافته است.»
رئیس سازمان نوسازی مدارس گفت: «آسیب‌پذیرترین قشر ما هستیم که در فصول سرد سال به علت قطعی گاز، مدارس تعطیل می‌شود، این آمادگی را داریم که با تولید برق دیگر مدارس تعطیل نشود.»
کاهش قیمت تمام‌شده تولید پنل‌های خورشیدی
نقش سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر در این طرح باید بسیار پررنگ باشد چراکه اقدامات تعیین‌شده همسو با اهداف همین سازمان است و تفاهمنامه انجام شده می‌تواند سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر را در رسیدن به اهدافش یاری کند. محمود کمانی، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌برداری انرژی برق در این برنامه گفت: «دانش‌آموزان باید ببینند که با چه سختی و مشقتی برق تولید می‌شود، طبیعتاً دانش‌آموزان متوجه می‌شوند که برق چگونه ایجاد می‌شود و بیشتر به صرفه‌جویی مصرف برق توجه خواهند کرد.»
کمانی با اشاره به کاهش قیمت تمام‌شده تولید پنل‌های خورشیدی گفت: وجود پتانسیل‌های خدادادی و رشد فناوری موجب شده است هزینه‌های احداث یک مجموعه پنل خورشیدی بسیار کاهش یابد و از ۴ هزار دلار به ۶۰۰ دلار رسیده است. همین موضوع باعث شد در تمامی نقاط جهان به تدریج نیروگاه‌های گازی و قدیمی تولید برق جای خود را به پنل‌های خورشیدی می‌دهند.
او با اشاره به مشکلات قطع گاز نیروگاه‌ها در فصل زمستان گفت: «نیروگاه‌ها برای تأمین سوخت خود، از سوخت مایع استفاده می‌کنند که هم هزینه حمل و نقلش بالاست و هم آلودگی زیادی دارد.»
رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر با بیان اینکه ایران توانایی این را دارد که تمام نیاز‌های خود به انرژی را از انرژی خورشیدی تهیه کند، گفت: «به لحاظ موقعیت جغرافیایی ایران، فرهنگ‌سازی مناسب و مسائل پدافندی ایستگاه‌های پنل خورشیدی بسیار بهتر از نیروگاه‌های بزرگ تولید برق است.»
استفاده از تجدیدپذیر‌ها مانع تعطیلی مدارس به دلیل بحران انرژی می‌شود
بحران انرژی و عدم‌توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر در اسفندماه سال گذشته مدارس زیادی را تعطیل و مشکلاتی را در حوزه آموزش ایجاد کرد. این را حمید یزدانی، مدیرکل دفتر دوره اول متوسطه به «جوان» می‌گوید. او در رابطه با جزئیات طرح استفاده از انرژی خورشیدی در مدارس اظهار می‌دارد: «برای استفاده از ظرفیت تجدیدپذیر‌ها در مدارس کشورمان چندین هدف را در ذهن داریم که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. مهم‌ترین این اهداف وجود بحران انرژی در کشورمان است که مدارس چندین استان را درگیر کمبود گاز و برق کرده و منجر به تعطیلی آن‌ها شده بود، به همین دلیل تصمیم گرفتیم با استفاده از ظرفیت تجدیدپذیر‌ها علاوه بر اینکه از سوخت فسیلی کمتری استفاده شود و کمترین آلودگی هوا اتفاق بیفتد، مدارس را از تعطیلی‌های اینچنینی نجات دهیم.»
او ادامه می‌دهد: «کارشناسان انرژی مدام هشدار می‌دهند که انرژی‌های فسیلی رو به اتمام است و قرار نیست این انرژی مادام العمر وجود داشته باشد، بنابراین قصد داریم با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی فسیلی را به نفع آیندگان کنار بگذاریم و آن را ذخیره کنیم.»
یزدانی با بیان اینکه قرار است پنل‌های خورشیدی در پشت بام برخی مدارس نصب شود، اظهار می‌دارد: «پشت بام مدارس بهترین و بیشترین فضای ممکن را برای نصب تعداد زیادی از سلول‌های خورشیدی دارد. می‌خواهیم از حداکثر ظرفیت استفاده کنیم تا علاوه بر تأمین برق مدارس، برق مازاد تولیدشده را نیز به شبکه‌های سراسری تزریق کنیم و بفروشیم.»
مدیرکل دفتر دوره اول متوسطه درباره فروش برق مازاد تولیدشده از تجدیدپذیر‌ها ادامه می‌دهد: «طبق تفاهمنامه انجام‌شده، وزارت نیرو برق مازاد مدارس را خریداری می‌کند. عایدی ما از فروش برق برای مدرسه است که سالانه صرف خرج و مخارج خود مدارس خواهد شد. این خیلی کار مهمی است اگر بتوانیم آن را عملیاتی کنیم.» به گفته او هنرستان‌های فنی‌حرفه‌ای نسبت به مدارس متوسطه نظری مصرف برق بیشتری دارند، به همین دلیل ممکن است پنل‌های بیشتری در آنجا نصب شود.
تمرکز اصلی روی مدارس دولتی است
یزدانی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری برای توجه به مدارس دولتی می‌گوید: «تمرکز اصلی ما روی مدارس دولتی هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ درآمدی خواهد بود. اگر تأمین مالی پایداری برای مدارس دولتی فراهم و توانمندتر شوند، می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند، به همین جهت خیرین مدرسه‌ساز پای کار آمده‌اند تا سلول‌های خورشیدی مورد نیاز آن‌ها را تأمین کنند.»
او ادامه می‌دهد: «فعلاً برای ۵۰ هزار مدرسه در برنامه کوتاه‌مدت پنل‌های خورشیدی نصب می‌شود و در گام اول قرار است در مدارس شبانه‌روزی متوسطه اول، متوسطه دوم نظری و مدارس فنی‌حرفه‌ای شبانه‌روزی به ویژه هنرستان‌های کشاورزی این کار انجام شود. چنانچه شرایط فراهم شود، به مرور سایر مدارس نیز می‌توانند صاحب تجهیزات پنل خورشیدی شوند و به اهدافی که تعیین کرده‌ایم، دست یابند.»
یزدانی همکاری‌های وزارت نیرو را امیدوارانه می‌داند و می‌گوید: «یکی از راهکار‌های درج‌شده در سند تحول بنیادین آموزش‌و‌پرورش به‌کارگیری فناوری است. در این مسیر قرار است وزارت نیرو همکاری‌های مناسبی را با ما داشته باشد، اما، چون کار‌ها به صورت جزئی مشخص نشده و اعداد و ارقامی تعیین نشده است، نمی‌توان درباره آن‌ها صحبت کرد تا اولین مدرسه مجهز به پنل خورشیدی شود و فروش برق خود را آغاز کند. امیدواریم مشکلی در این مسیر پیش نیاید.»