موانع گذر از بحران نمایشگاهی در پایتخت

در شرایطی که تلف‌شدن وقت مردم در ترافیک تهران به عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم این شهر به حساب می‌آید، بعضی از محله‌ها به غیر از روز‌های عادی برخی مواقع ترافیک‌های فوق‌العاده‌ای را نیز تجربه می‌کنند مثلاً ترافیک خیابان‌های اطراف مصلای تهران در زمان نمایشگاه کتاب یا ترافیک خیابان‌های اطراف بازار در شب عید برای اهالی شهر امری شناخته شده‌است. یکی دیگر از این ترافیک‌های شناخته‌شده ترافیک محله سئول و خیابان‌های اطراف آن است که همزمان با زمان کاری نمایشگاه بین‌المللی تهران به عنوان یکی از ترافیک‌خیزترین بخش‌های شهر شناخته می‌شود. اکنون با پشت سر گذاشتن کرونا و شدت گرفتن مجدد فعالیت‌های این نمایشگاه گیر افتادن در ترافیک نمایشگاهی دوباره تبدیل به یکی از اتفاقات معمول در خیابان‌های اطراف این محل شده‌است.
واضح است که حداقل از سال ۱۳۸۴ که شورای شهر تهران طی مصوبه‌ای، ایجاد مجموعه نمایشگاهی جدید برای شهر را در دستور کار قرار داد. مدیریت شهری تهران به این نتیجه رسیده‌بود که شهر دیگر توانایی برگزاری نمایشگا‌های بزرگ در داخل خود را ندارد و نیاز است برای پیشگیری از بحران‌هایی مانند آلودگی هوا، آسیب به محیط‌زیست، اختلال در معابر بزرگراهی، درگیر کردن شبکه معابر اطراف، ایجاد نارضایتی برای اهالی محله‌های همجوار، از بین رفتن ساعت‌ها از وقت مردم در ترافیک و همچنین وضعیتی که حتی ارائه کمترین خدمات در نمایشگاه را تبدیل به یک موضوع پیچیده کرده‌است، آن‌ها را به حاشیه شهر منتقل کرد و به همین منظور ساخت نمایشگاه شهر آفتاب آغاز شد که طی یک فرآیند بیش از پنج ساله و با هزینه‌کرد بیش از هزار میلیارد تومانی نهایتاً همزمان با بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران افتتاح شد.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک دوره دیگر نیز در شهر آفتاب برگزار شد، اما ایجاد مشکلات ترافیکی در مبدأ خروجی جنوب تهران، آماده نبودن زیرساخت‌ها و همینطور آبگرفتگی ناشی از باران در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب موجب شد تا امروز این محل برای برگزار نمایشگاه کتاب مورد استفاده قرار نگیرد و حتی با وجود اینکه سال گذشته گمانه‌زنی‌هایی از طرف مسئولان شهری برای برگزاری دوباره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهرآفتاب مطرح شده‌بود ولی با مخالفت وزارت فرهنگ این موضوع تا امروز مسکوت گذاشته شده‌است.
فارغ از نمایشگاه بین‌المللی کتاب که به عنوان پرمخاطب‌ترین نمایشگاه کشور شناخته می‌شود نمایشگاه‌های متعدد دیگری نیز در تهران برگزار می‌شود که بخش مهم و پرمخاطب آن‌ها هنوز در محل نمایشگاه بین‌المللی در خیابان سئول در حال برگزاری است. مسئولان شهری و شهرآفتاب این روز‌ها تأکید دارند که مشکلات قبلی در این نمایشگاه مرتفع‌شده و اکنون با تجربه برگزار نمایشگاه‌های بسیار طی سال‌های گذشته و همچنین برنامه نسبتاً فشرده برای برگزاری نمایشگاه‌های دیگر طی روز‌ها و ماه‌های آینده آماده هستند تا مسئولیت برگزاری نمایشگاه‌های تهران را برعهده بگیرند. با وجود این، اعلام آمادگی به نظر می‌رسد نوعی تعارض منافع مانع مهم انتقال نمایشگاه‌های تهران به شهر آفتاب باشد، در حالی که مدیریت شهر آفتاب را شهرداری تهران برعهده دارد، مدیر نمایشگاه بین المللی تهران برعهده وزارت صمت است و مقاومت این وزارتخانه برای استفاده از مزایای مالی این نمایشگاه در کنار در دسترس‌بودن بیشتر محله سئول موجب‌شده عملاً شاهد قدم‌های واقعی برای تبدیل شدن این بحران در محله سئول به فرصتی در شهر آفتاب نباشیم.
در مجموع می‌توان گفت این نوع مقاومت‌ها در مدیریت شهری همیشه وجود داشته و مشخص است از صنوف مختلف بازار تا صنایع مرتبط با وزارتخانه‌ها هر کدام ترجیح می‌دهند با وجود سختی‌هایی که حتی در دسترسی به کمترین امکانات روبه‌رو هستند در برابر هر نوع نقل مکان مقاومت کنند، ولی همانطور که در ماجرای بازار میوه و تره بار تهران مشخص شد، این تهدید‌ها با یک دوراندیشی درست می‌تواند منافع زیادی را برای همه اهالی شهر از بازاریان تا شهروندان داشته‌باشد و نباید تعارض منافع وزارتخانه‌ها موجب شود بیش از این زندگی شهروندان در چالش قرار گیرد.