روزنامه جوان
1402/04/24
نیمی از کشور زیر هجوم ریزگرد‌ها
از وقتی پای این دانه‌های ریز به زندگی مردم کشورمان باز شده دردسرهایش گریبانگیر مردم به خصوص اهالی نواحی غرب و جنوب غرب و سیستان و بلوچستان شده و این داستان همچنان ادامه دارد و سال به سال هم بدتر میشود. دردسر‌های درشت ریزگرد‌ها دامن چیزی نزدیک به نیمی از مردم کشورمان را گرفته‌است و به گفته رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت۳۸ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت‌تأثیر پیامد‌های ناشی از پدیده گرد و غبار در خاورمیانه قرار دارند. حالا هم که سازمان هواشناسی ضمن صدور هشدار درباره احتمال خیزش گرد و خاک در ۹ استان کشور، از ورود سامانه بارشی به کشور و بارش باران، رعد و برق و وزش باد شدید موقتی طی روز‌های یک‌شنبه و دوشنبه آینده در نوار شمالی خبر داده‌است. چند سالی میشود ریزگرد‌ها به چالش لاینحل زیست‌محیطی کشورمان تبدیل شده‌اند؛ ریزگرد‌هایی که چیزی حدود ۳۰ درصد از آن‌ها منشأ داخلی دارد و ۷۰ درصدشان مهاجمانی از کشور‌های اطراف هستند. ریشه‌های این ماجرا به کم‌لطفی همسایه‌هایمان باز می‌گردد. از بستن آب هیرمند توسط افغانستان تا سدسازی‌های گسترده ترکیه روی دجله و فرات و برنامه‌اش برای سدسازی‌های گسترده در حوضه آبریز ارس. خلاصه کلام اینکه این اقدامات ضد محیط‌زیست همسایه‌ها در کنار برخی منشأ‌های داخلی و چشمه‌های گرد و غبار موجب‌شده تا ریزگرد این ماجرا به چشم و ریه‌های ۳۸ میلیون نفر از جمعیت کشورمان فرو برود.تشدید چالش ریزگرد‌ها با تشدید خشکسالی
چند روزی است اوضاع آسمان استان‌های شرقی کشور خاصه سیستان و بلوچستان حسابی خراب‌شده و این استان‌ها با هجوم ریزگرد‌ها مواجهند. به‌دلیل طوفان‌های گردوغبار و «وزش باد‌های ۱۲۰ روزه»، از ابتدای تیر تا به حال هزارو۸۳۸ نفر به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند.
به گفته عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت شهر‌های زابل، نیمروز، زهک و هامون در شمال این استان بیشترین مشکل را داشته‌اند و وضعیت آب‌وهوا «۵۳۰ هزار نفر» را تحت‌تأثیر قرار داده‌است. طبق توضیحات وی، جنس ذرات موجود در طوفان گرد و غباری عمدتاً از ترکیبات معدنی مانند سیلیس، آهن و آلومینیوم است، اما در هوای شهر‌ها عمدتاً بخش آلی این ذرات و فلزات سنگین در هوا وجود دارد. به طور کلی، هم طوفان‌های گرد و غباری و هم آلودگی هوای کلانشهر‌ها برای سلامت انسان خطرناک است.
مطالعات متعددی در دنیا و در کشور ما انجام شده‌است که نشان می‌دهد طوفان‌های گرد و غباری سبب افزایش مراجعه به بیمارستان‌ها میشود و حتی تعداد بستری، موارد بیماری قلبی و تنفسی نیز افزایش می‌یابد و از طرفی بر سیستم بینایی نیز اثرگذار است.
شاهسونی با بیان اینکه کشور‌هایی که در منطقه خاورمیانه قرار دارند با پدیده خشکسالی مواجه هستند، می‌افزاید: «در سال ۱۴۰۲ این پدیده تشدید شده و در عین حال دمای متوسط هم افزایش یافته‌است؛ به شکلی که در ۱۲ تیرماه سال جاری گرم‌ترین روز را در طول کل دوران اخیر داشتیم و طبیعتاً باز هم گزارشات نشان می‌دهد میانگین افزایش دما در منطقه خاورمیانه نسبت به دنیا بیشتر است و کشور ما هم از این تأثیر دور نمی‌ماند. با افزایش دمای هوا قاعدتاً رطوبت خاک کاهش یافته و اگر جنس خاک به گونه‌ای باشد که در برابر وزش باد قدرت تحمل نداشته باشد، سبب ایجاد خیزش شده و ذرات خاک را وارد جریان اتمسفری می‌کند.» رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تأکید می‌کند: «ما در مناطق سیستان و بلوچستان اکنون شاهد طوفان‌های ۱۲۰ روزه هستیم که از گذشته وجود داشته‌است، ولی تعداد روز‌های آن و شدتش افزایش‌یافته و با توجه به خشکسالی‌هایی که در منطقه وجود دارد، تداوم این مشکل دور از انتظار نیست. در طوفان‌های گردوغباری، استان‌های شرقی و جنوب شرقی کشور به ویژه سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان در معرض خطر هستند. در نیمه غربی و جنوب غربی نیز کرمانشاه، ایلام، خوزستان و بوشهر این مشکل را دارند، ولی با تداوم این شرایط، مناطق مرکزی‌تر مانند قم، فارس و اراک هم در معرض خطر قرار می‌گیرند. به طور کلی تقریباً نیمی از جمعیت کشور ما با طوفان‌های گرد و غباری مواجه هستند که بر سلامت افراد اثرگذار است.»
غفلت دیپلماسی از محیط‌زیست
ایرج حشمتی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تأکید بر اینکه هم اکنون ۲۳ استان کشور درگیر پدیده گردوغبار هستند، می‌گوید: «منشأ بیشتر آن‌ها ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گردوغبار خارجی است. سالانه ۱۴۷ میلیون تن گردوغبار از این کانون‌ها به کشورمان گسیل میشود.»
وی معتقد است سال‌ها استفاده از دیپلماسی برای حل مشکلات محیط‌زیست مغفول مانده‌بود. این مهم مورد توجه دولت سیزدهم قرار گرفت. سال گذشته با دستور رئیس‌جمهور نشست منطقه‌ای با شعار محیط‌زیست برای آینده بهتر با حضور ۱۱ کشور همسایه برگزار شد.
۲۱ هزار مرگ منتسب به ریزگرد‌ها در ۱۴۰۰
جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با تأکید بر تأثیرات منفی گرد و غبار بر سلامت می‌گوید: «طوفان‌های گرد و غبار بیش از ۱۵۰ کشور در جهان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ۴۵ کشور به عنوان تولیدکننده گرد و غبار هستند و حدود ۲ میلیارد تن گرد و غبار در سال در اتمسفر منتشر میشود که آسیب‌های بسیاری به انسان وارد می‌کند.»
طوفان‌های گرد و غبار می‌تواند موجب آلودگی هوا شود و همچنین در بهداشت خانواده، باغداری و کیفیت محصولات کشاورزی بسیار تأثیرگذار است، بنابراین کاهش آن می‌تواند در بهبود استفاده از زمین و آب و خاک و کاهش مشکلات اقتصادی و کاهش بیماری‌ها کمک کند.
به گفته جندقی حدود ۱۷/۸ میلیارد دلار از تأثیرات اقتصادی گرد و غبار در حوزه سلامت و حدود ۲۰هزارو۸۳۷ مرگ در سال ۱۴۰۰، منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق بوده‌است.
وی تصریح می‌کند: «بیش از ۳۸ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت‌تأثیر پیامد‌های ناشی از پدیده گرد و غبار در خاورمیانه قرار گرفته‌اند و این آمار حاکی از رشد فزاینده مراجعات مردم به مراکز بهداشتی و درمانی است.» جندقی می‌افزاید: «در مطالعات موردی شهر اهواز نشان‌دهنده افزایش میانگین ۵/ ۵ درصدی مراجعات مردم به مراکز درمانی طی روز‌های گذشته است. در شهر اهواز در سال ۱۴۰۰ تعداد کل بیمارانی که به مراکز درمانی مراجعه کردند و دچار آسیب ناشی از گرد و غبار و آلودگی هوا شده‌بودند، در رده سنی ۱۶ تا ۶۵ سال و در بازه زمانی تابستان و در زمان وقوع گرد و غبار بوده است.» رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به افزایش مراجعه مردم سیستان و بلوچستان به مراکز درمانی در روز‌های اخیر تأکید می‌کند: «طی یک روز گذشته در مناطقی همچون زابل نیز تعداد مراجعات بسیار افزایش داشته‌است که باید به آن توجه شود و همچنین مراقبت در خصوص پایش مواد غذایی، سلامت آب و هوا و افزایش مراکز درمانی بسیار نیاز است.»
طبق توضیحات رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گرد و غبار می‌تواند موجب افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش دید و تصادفات جاده‌ای، اختلال فعالیت‌های اجتماعی، افزایش مراجعات بیمارستانی و حملات آسم، مرگ و افزایش سال‌های از دست رفته عمر شود. همانطور که تاکنون تعطیلی مدارس، ادارات و مراجعات بیمارستانی بسیاری را به همراه داشته‌است.
بیماری‌های پوستی، مننژیت، آسیب به سلول‌های پوست و آسیب به DNA نیز از جمله دیگر آسیب‌های گرد و غبار است. در میانگین سالانه این آلاینده باعث افزایش یک درصدی از کل آمار مرگ و میر به‌ویژه در گروه‌های حساس میشود.
سایر اخبار این روزنامه
طومار ناامن‌کنندگان ایران را در‌هم می‌پیچیم
توقیف سوخت قاچاق را تخریب خانه مردم جا زدند!
روایت سرد رسانه‌ها از مرگ داغ اروپایی‌ها
نیمی از کشور زیر هجوم ریزگرد‌ها
عبور از دروازه شرق آفریقا با سبد کشاورزی
سمت ثمین صمت
دور باطل مدیریت و مربیگری فوتبال
آفریقا متقاضی محصولات دانش‌بنیان ایران
من در میان آن حسینیه پرشور
«مالی» زیر تیغ استنطاق
مخاطب‌شناسی در تبلیغ
مطالبه دختران انقلاب از مسئولان درساماندهی حجاب و عفاف
سرپناه مردم گروگان بانک‌ها
