روزنامه ابتکار
1396/04/31
ماندگاری سکانس ها و صحنه هادر قاب دوربین چگونه رقم می خورد؟
سینما وتئاتر در قاب عکسدر گذشته وقتی برای دیدن فیلمی به سینما می‌رفتیم، دقایقی که در سالن انتظار سینما منتظر شروع فیلم بودیم، در و دیوار سالن را می‌دیدیم که پر بود از عکس‌های صحنه‌های مختلف فیلم که با دیدن آنها حال و هوای فیلم دست‌مان می‌آمد. گاهی حتی با دیدن عکس فیلم دیگری ترغیب می‌شدیم که آن فیلم را هم ببینیم. در تئاتر هم کم و بیش چنین چیزی وجود داشت. اما امروز آن بوردهای پر از عکس جای خودشان را به مانیتوری داده‌اند که بخشی از فیلم روی آن به نمایش در می‌آید. شاید این سوال برای‌تان پیش بیاید که سرنوشت آن عکس‌ها و عکاسان‌شان چه شد؟ اصلا آن عکس‌ها به جز ترغیب مخاطب برای دین فیلم یا تئاتر کارکرد دیگری هم داشته‌اند؟
روشن نوروزی، عکاس، با تایید این مطالب درباره کارکرد امروز عکاسی در سینما و تئاتر می‌گوید: کارکرد عکس تئاتر و سینما امروز بیشتر به سمت فضای رسانه‌ای آمده است. یعنی عکس سینما و تئاتر بیشتر در رسانه‌ها می‌چرخد، چه شبکه‌های مجازی، چه فضای مطبوعاتی و چه خبرگزاری‌ها. اما کانسپتی به وجود آمده که من شخصا درکش نمی‌کنم. اینکه می‌گویند من عکاس تئاترم و برایم مهم نیست آن کار چیست، برای من قابل درک و هضم نیست.
این روزها خبرهایی هم از نمایشگاه‌های عکاسان سینما و تئاتر به گوش می‌رسد که ذهن را به سمت کارکرد نمایشگاهی این نوع عکاسی می‌برد، نوروزی این موضوع را نه بد می‌داند و نه عجیب. او ادامه می‌دهد: وقتی در مورد عکسی که در گالری به نمایش درمی‌آید صحبت می‌کنیم، درباره گونه‌ای از عکاسی صحبت می‌کنیم که دغدغه فروش کار هنری دارد. معمولا در این گالری‌ها اگر فروشی اتفاق می‌افتد، به دلیل علاقه به آدمی است که در عکس وجود دارد، یا کلا علاقه به فضای آن عکس.
عکاس نباید در عکس دست ببرد
نوروزی درباره انواع عکاسان تئاتر و سینما این طور توضیح می‌دهد: به طور کلی عکاسی که در تئاتر و سینما کار می‌کند یا عکاس خبری است که کار خبری می کند، یا عکاس مستند است که اتفاقاتی را که در طول نمایش، پشت صحنه و در حین تمرین می‌افتد، مستندنگاری می‌کند. یا به عنوان عکاس ایده‌هایی دارد و کاری ندارد که تئاتر چیست؛ شرایط نورپردازی، فضای گریم یا فضای سالن امکاناتی را برایش فراهم می‌کند که کار خودش را بکند، مثل عکاسان فاین‌آرت که نمونه چنین کاری را در کارهای رضا موسوی زیاد می‌بنیم. عکاسان فاین‌آرت حتی گاهی عکس‌های چند نمایش را با هم مونتاژ و کلاژ می‌کنند اما این دیگر عکاسی تئاتر نیست، به این می‌گویند عکاسی فاین‌آرت یا فوتو‌مونتاژ. در این نوع از عکاسی هنرمند از فضای تئاتر برای کار خودش استفاده می‌کند.
با توجه به بک‌گراند مشکی رنگ در تئاتر عکاسان به راحتی می‌توانند عناصری را از عکس حذف کنند، نوروزی دراین‌باره می‌گوید: اگر عکاس، فوتوژورنالیست یا عکاس مستند باشد اصلا حق ندارد چنین کاری کند. اما اگر عکاس فاین آرت است و چنین کاری می‌کند دیگر حق ندارد زیر عکس بنویسد نمایش فلان. چون وقتی اسم نمایش زیر عکس می‌آید به جنبه استنادی عکس ارجاع داده میشود، در حالی که این جنبه استنادی با کلاژ و مونتاژ نقض شده است.
چیزی به عنوان عکاس تئاتر نداریم
اما بین عکاس تئاتر و سینما و دیگر عکاسان چه تفاوتی وجود دارد؟ نوروزی می‌گوید: در مورد این تعریف با دوستان اختلاف نظردارم.به نظر من یک مسائلی وجود دارد که مستلزم فضای تئاتر است، چیزهای دیگری هم هست که مستلرم فضای استادیوم آزادی است. آشنایی با این باید و نباید‌ها و فضاها بخشی از حرفه عکاسی است که در آن حوزه کار می‌کند. یعنی مثلا عکاسی که به عنوان یک فوتوژورنالیست برای عکاسی به تئاتر میرود، می‌داند باید زودتر از نمایش آنجا باشد، در جایگاه مشخص شده‌اش قرار بگیرد، فلاش نزند، صدای شاترش نباید برای اطرافیان آزاردهنده باشد و مانع دیدن نمایش شود. بخشی هم این است که به عنوان عکاس تئاتر باید بداند درام چیست، کارگردان این کار چه سبقه‌ای دارد، درکارهای قبلی‌اش چه کرده، همه اینها تاثیر می‌گذارند، بتواند عکسی بگیرد که بیانگر موضوع باشد. اما باز هم عکاسی تئاتر را در همان سه دسته‌بندی می‌بینم. البته وقتی کسی دفعه اول برای عکاسی تئاتر میرود به دلیل ناآشنایی با فضا کمی گیج میشود و نمی‌تواند مثل بقیه کار کند. ولی نمی‌توانم به واسطه آشنایی با فضا برای عکاسی تئاتر ژانر جدایی برای عکاسی تئاتر درنظر بگیرم.
در سینما، همه چیز در خدمت دوربین فیلم‌برداری است
اما عکاسی تئاتر و سینما، کار آسانی است؟ امیر عابدی به این سوال پاسخ می‌دهد: در سینما همه چیز در خدمت دوربین فیلم‌برداری است، کافی است از جلوی دوربین 30 سانتی‌متر جا‌به‌‌جا شوید. پایه دوربین، بوم ، آدم‌های متفرقه و .. در کادر جا می‌گیرند. بنابراین عکاس به سختی می‌تواند زاویه پیدا کند و بتواند از آن صحنه بهره مناسبش را ببرد. در تئاتر دوربین فیلم‌برداری نداریم ولی باز هم باید عکاس مدام جای خودش را عوض کند تا بتواند تابع صحنه شود.
این عکاس سینما، عکاسی تئاتر و سینما را داری تشابهاتی می‌داند و می‌افزاید: اولین نقطه اشتراک این دو این است که یک درام جلوی دوربین اتفاق می‌افتد. تشابه دوم هم این است که درام از قبل نوشته شده و تمام عناصرش به نوعی پیش‌بینی شده، برایش بازیگر انتخاب شده، لباس تهیه شده، طراحی صحنه شده و نور خاصی دارد. اینها نقاط مشترک این دو ژانر هستند.
صحنه تئاتر نا‌میراست، برعکس سینما
اما عکاسی سینما و تئاتر تفاوت‌های زیادی با هم دارند، عابدی دراین‌باره می‌گوید: در تئاتر یک صحنه چندین شب برای عکاس تکرار میشود. صحنه نامیرا است. یعنی اگر شما امروز صحنه‌ای را از دست بدهید، شب‌های دیگر فرصت دارید تا آن را دوباره عکاسی کنید. اما در سینما اگر در لحظه نتوانید شاتر بزنید، امکان عکاسی دوباره نیست فقط ممکن است اگر فرصتی باشد بتوانید همان لحظه عکس را تکرار کنید، چون سینما هنر گرانی است و با فشار زیاد و حجم بالا در یک روز کاری مواجه است. بنابراین گاهی نور میرود، آفتاب میرود و می‌خواهند سریع کار را تمام کنند. البته حق طبیعی عکاس است و حق دارد بخواهد دوباره عکاسی کند و گروه هم موظف است شرایط را برایش فراهم کند البته به شرط آنکه عکاس حرفه‌ای باشد و کارش در 30 ثانیه تمام شود، نه اینکه 10 دقیقه طول بکشد.
تفاوت دیگر عکاسی سینما و تئاتر، تفاوت نوری است، مثلا در سینما ما در صحنه داخلی، نورپردازی داخلی داریم و بازیگر صحنه را ادامه داده و از فضای داخلی به فضای بیرونی می‌آید. اینجا شما هم نورپردازی مصنوعی دارید هم نورپردازی طبیعی که باهم تفاوت دارند، چه به لحاظ دیافراگم و چه به لحاظ وایت‌بالانس دوربین. اینها را در تئاتر نمی‌بینیم. در تئاتر نور تعریف شده و ثابت است. تقریبا 70-80 درصد یک تئاتر را با یدیافراگم خاص می‌توانید عکاسی کنید. در سینما ممکن است صحنه‌ای در تاریکی گرفته شود اما در تئاتر همیشه نور به حدی هست که بشود راحت‌تر کار کرد، چون باید صحنه روشن باشد. یا مثلا مشکل تئاتر این است که همیشه سن حدود یک متر از عکاس بالاتر است و کار را برای عکاس سخت می‌کند.
عکس خوب، خودش را نشان می‌دهد
عابدی درباره ویژگی‌های عکس خوب در این دو ژانر می‌گوید: مولفه‌های عکس خوب در همه زمینه‌ها مشترک است. عکس خوب، خودش را نشان می‌دهد. فرقی نمی‌کند عکاسی اجتماعی باشد، تئاتری باشد یا ... در عکس خوب، آنِ درست، نورسنجی درست، ترکیب‌بندی درست، لحظه‌شناسی و انتخاب زاویه و لنز درست وجود دارد که باید در لحظه اتفاق بیفتد. عکس خوب باید آنِ درست داشته باشد که مخاطب را درگیر کند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
چرا سرمایه گذاران خارجی حوزه فست فود و رستوران علاقمند به حضور در ایران شده اند؟
سخنان رئیس‌جمهوری در مورد فراجناحی بودن کابینه بررسی شد
نوبت آرای 42 میلیونی
شبکه های قاچاقی که 5/99 درصد سود کولبرها را به جیب می زنند
زیر بارِ درد
محمدعلی وکیلی
وقتی سنسورهای جامعه ازکارمی افتند
«ابتکار» اقدام کویت مبنی بر کاهش تعداد دیپلمات‌های ایرانی را بررسی می کند
لغزش بند بازها
مراجع قضایی با توزیع مواد مخدر دولتی موافقت کردند
بازگشت مواد مخدر به نظام قدیم
ماندگاری سکانس ها و صحنه هادر قاب دوربین چگونه رقم می خورد؟
سازمان حفاظت محیط زیست دولت یازدهم چقدر موفق بوده است؟
مسیر سبز
هشتمین کمیسیون برجام در وین برگزار شد
پیام برجامی ایران از اروپا تا آمریکا
گزینه‌های نهایی تصدی شهرداری تهران مشخص شدند
7 کاندیدا برای «بهشت»
پایگاه اطلاع‌رسانی
و کانال فراکسیون امید مجلس آغاز به کار کرد
در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری مطرح شد
مجلس یادبود بانوی ریاضی ایران در مسجد جامع شهرک غرب برگزار شد
اشک‌هایی برای مریم میرزاخانی
راه دشوار روزنامه‌هاى ترقی‌خواه
