بخش خصوصی باید با اقتصاد آشتی کند
محمد رضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی
موانع مشارکت مردم درخصوص جهش تولید باید از جوانب مختلف مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع آنقدر در اولویت قرار دارد که باید ساختاری تشکیل شود که حاکمیت و نظام برای آن راهکار بدهند. اما بخش دیگر مسئله هم به فضای عمومی جامعه برمیگردد. با فرهنگسازی و اقداماتی که باید در سطح جامعه انجام شود امیدواریم امسال شاهد حضور مردم در عرصههای اقتصادی کشور باشیم.
در بخش ساختاری باید به این نکته توجه داشت که طبیعتا آنچه طی سالهای گذشته رقم خورده علیرغم توصیههای رهبر انقلاب، و وجود قوانین و مقررات اصل 44که بر توجه به بخش خصوصی تأکید داشت، خروجی عملکرد با اینکه به بخش خصوصی نسبت داده میشد بیشتر از مجرای دولت عبور میکرد و شاهد حضور دولت با روشها و رویکردهای متفاوتتری در مباحث اقتصادی بودیم که شاید شرایط را از قبل از اصل 44 سختتر هم میکرد. این واقعیت نشان میدهد نهتنها جایگاه بخش خصوصی پررنگ نشده، بلکه شرایط سختتر و نقش بخش خصوصی کمرنگتر هم شده است، آن هم در حالی که تأکیدات رهبری بارها بر توجه به بخش خصوصی متمرکز بوده است و سیاستهای ابلاغی همگی متاثر از این قوانین است. اما نکته این است که خروجی عملکرد نشان میدهد بنگاههای اقتصادی خصوصی نقش زیادی در تصمیمگیریهای اقتصادی کشور ایفا نمیکنند.
در بررسی علل این ماجرا میتوان گفت برخی در کشور بهدلیل خطاهایی که در واگذاریها انجام شده است اصل موضوع حضور بخش خصوصی را زیر سؤال میبرند و به آن اعتقادی ندارند، اما از آنجا که این موضوع از تأکیدات مهم رهبری و نظام به شمار میرود، به صراحت به آن اذعان نمیکنند و در عمل برنامه خود را پیاده و اجرا میکنند.
این گروه بر این باورند که ساختار اقتصادی باید تحت نظر دولت اداره شود و ما نمیتوانیم با تکیه بر بخش خصوصی اقتصاد دولت را پیش ببریم. واگذاریهای اشتباهی که در سنوات گذشته در کشور رخ داده است این دیدگاه را ایجاد کرده است. اگر چه ما نباید شاهد تخلف باشیم، اما اگر تخلفی هم در حوزه واگذاری امور به بخش خصوصی رقم خورد، اصل زیر سؤال بردن این ماجرا نسبت به تخلفاتی که رخ داده است بهمراتب بیشتر است. اولین نکته این است که برخی به خطاها و اشتباهات و جرائم ادوار گذشته نگاه میکنند و به جای آنکه اشتباهات را اصلاح کنند اصل ماجرا را زیر سؤال میبرند. در پاسخ به این نگاه، باید گفت اگر در بیمارستانی جرمی رخ دهد، بیمارستان را که تعطیل نمیکنند، بلکه تنها با فرد متخلف برخورد میکنند. اشتباه دولت در ادوار گذشته نسبت به واگذاریهای بخش خصوصی با همین مثال قابل بیان است. در نخستین گام برای اصلاح ساختار باید به شکلی عمل کنیم که خروجی عملکرد ناشی از این طرز تفکر را اصلاح کنیم بهطوری که اشکالات واگذاریها در سنوات گذشته را بررسی و راه پیشگیری را باز کنیم و از تکرار وقوع آنها بپرهیزیم و از حضور بخش خصوصی در اقتصاد بدون آنکه سوءاستفاده و یا تخلفی رخ دهد استقبال کنیم.
نکته دوم این است که در کنار گروه اول، گروهی قرار دارند که اساسا اعتقادی به اصل ماجرا ندارند و تلاش میکنند که این کار رخ ندهد. این گروه باید از جایگاه مطالبه رهبری حاکمیت و خاستگاه مردمی مورد پیگیری قرار بگیرند.
نکته مهمتری که در این بحث باید به آن اشاره کرد این است که دولت نتوانسته در جبهه اقتصاد نقش مهمی را ایفا کند و فارغ از هر دولتی که روی کار آمده این اتفاق محقق نشده است و گمان میرود امسال با شعاری که مقام معظم رهبری انتخاب کردند و آن را در سرلوحه برنامههای اقتصادی قرار دادند اتفاقات خوبی را در این بخش شاهد باشیم. ما نحوه ورود بخش خصوصی را نیز باید پیگیری کنیم تا هیچگونه سوءاستفاده و یا تعدی به اموال عمومی وارد نشود.
یکی از کارهایی که میتواند به تحقق شعار سال، یعنی مشارکت بیشتر مردم در جهش تولید، کمک کند بحث سهام عدالت است. نحوه دولتی اداره کردن سهام عدالت چالشی اساسی است.
نمیتوانیم بگوییم مردم مشارکت داشته باشند و این مشارکت صوری باشد. هر جا به مردم فضا داده شود، شاهد اتفاقات شگرفی در آن بخش بودهایم و این بار این اتفاق باید در بخش اقتصاد رقم بخورد.
در این بین نمیتوان از کنار یک موضوع به راحتی گذشت؛ اینکه بهدلیل رفتارهای نامناسب، بخش خصوصی از حضور پررنگ در اقتصاد کشور اجتناب میکند و حل این موضوع نیازمند فراخوان عمومی و مشارکت همه دستگاهها، مثل قوه قضاییه، در این حوزه است.