تلاش پوتین برای پایان دیکتاتوری دلار

تحریم‌های جدید واشنگتن علیه روسیه در ارتباط با مداخله احتمالی مسکو در مسمومیت جاسوس سابق روس در بریتانیا از دیروز به اجرا درآمد.
پیشتر هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: ‌تحریم‌های جدیدی علیه روسیه به دلیل نقش احتمالی این کشور در پرونده مسمومیت اسکریپال، جاسوس سابق دو‌جانبه روس و دخترش وضع کرده است. واشنگتن اعلام کرده دو دوره از تحریم‌ها را وضع کرده است. اولین بسته تحریمی که دیروز اجرا شد شامل ممنوعیت تامین وسایل الکترونیکی دو‌منظوره به روسیه است.
وزارت خارجه آمریکا همچنین ارائه جواز صادرات سلاح و محصولات با کاربرد دوگانه به شرکت‌های دولتی روسی را متوقف ساخته است. بر اساس تحریم‌های جدید، هر نوع حمایت و اعتبار مالی به روسیه از جانب موسسات و سازمان‌های آمریکایی ممنوع است. همچنین هرگونه کمک به روسیه از جانب آمریکا جز کمک‌های بشردوستانه اضطراری قطع شده است.
قرار است دومین دور تحریم‌های واشنگتن علیه مسکو در ماه نوامبر اعمال شود که شامل ممنوعیت صادرات محصولات آمریکایی و کاهش روابط دیپلماتیک است. وزارت تجارت روسیه اعلام کرد: این اقدام یعنی ممنوعیت تامین وسایل الکترونیکی دو‌منظوره چندین حوزه صنعتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما این اختلال چندان مهم نیست. روسیه از شرکت‌هایش حمایت خواهد کرد.


همچنین نخست‌وزیر روسیه اعلام کرد: اگر تحریم‌هایی در حوزه فعالیت‌های بانکی و ارزی علیه روسیه اعمال شود این به معنای جنگ اقتصادی است و روسیه در صورت لزوم در ابعاد سیاسی و اقتصادی به این تحریم‌ها پاسخ خواهد داد.
این در حالی است که روزنامه آلمانی ولت نوشت رییس‌جمهور روسیه با افزایش ذخایر طلا در کشورش می‌کوشد با تحریم‌های جدید آمریکا مقابله کند. روسیه در ماه ژوئن ذخایر طلای خود را به بالاترین حد از ماه نوامبر گذشته رسانده است. به این ترتیب مسکو دارای پنجمین ذخیره طلای جهانی است. در این گزارش به قلم هولگر چپیتز، کارشناس ارشد اقتصادی آمده که روشن است‌ پوتین دیگر به اینکه روابط با غرب را هر چه سریع‌تر به صورت عادی برگرداند، فکر نمی‌کند. چنین برداشتی از ارقامی صورت می‌گیرد که صندوق‌ بین‌المللی پول (IWF) منتشر کرده است. بر این اساس‌ حجم ذخایر فلزات گرانبهای روسیه به حدود 1/26 تن رسیده است.
در این بین موضوع خرید و فروش‌ها هم جالب توجه است چرا که روسیه بخش زیادی از اوراق قرضه آمریکایی خود را فروخته‌ است. اقدام مزبور این گمانه‌ را تقویت می‌کند که پوتین می‌خواهد از دلار فاصله بگیرد تا اقتصاد روسیه را در برابر تحریم‌های جدید آمریکا حفظ کند. جیمز ریچارد نویسنده و مشاور سیاسی بر این باور است: پوتین یک برنامه راهبردی دارد. رییس‌جمهور روسیه طلا می‌خرد‌ چرا‌که از دلار به عنوان اسلحه‌ای علیه روسیه استفاده می‌شود. طلا سرمایه‌گذاری عالی برای اقدام علیه تحریم‌هایی است که به وسیله دلار صورت می‌گیرند.
در ادامه این گزارش آمده است که در واقع کرملین در چند دهه گذشته به صورت سازمان‌یافته ذخیره طلای خود را افزایش داده و از سال ۲۰۰۸ تاکنون حجم فلزات گرانبهای این کشور از ۴۵۷ تن به هزار و ۹۴۴ تن رسیده است. هم‌اکنون روسیه، چین را پشت سر گذاشته و پنجمین ذخیره طلای جهان را در اختیار دارد. اگر‌چه این کشور فقط به دو درصد از تولید اقتصادی جهان کمک می‌کند اما ۱۷ درصد از ذخیره طلای جهانی متعلق به روسیه است. پوتین در برنامه اقتصادی خود حتی زیان اقتصادی را هم می‌پذیرد. بهای طلا در سال‌های گذشته چندان رشد نداشت. در ماه آگوست قیمت هر اونس طلا به کمتر از هزار و ۲۰۰ دلار کاهش یافت و فقط در سال‌جاری ارزش فلزات گرانبها در برابر دلار 9 درصد کاهش ارزش داشت.
استیو هانکه، استاد اقتصادی دانشگاه جان هاپکینز در این مورد می‌گوید: روسیه باید با تحریم‌های مالی مقابله کند؛ تحریم‌هایی که امنیت ملی این کشور را در معرض خطر قرار داده‌اند. طلا عاملی عالی است تا ذخایر یک کشور تضمین شود. طلا صادر نمی‌شود و به همین دلیل هیچ خطر سیاسی‌ای هم ایجاد نمی‌کند. هانکه به سخنان باب موندل برنده جایزه نوبل اقتصادی اشاره کرد که در سال ۱۹۹۷ گفته بود طلا‌ نقش مهمی در ساختار مالی قرن بیست و یکم ایفا می‌کند. هم‌اکنون که دونالد ترامپ از دلار به عنوان سلاحی در مناسبات جهانی استفاده می‌کند، این پیش‌بینی می‌تواند درست باشد.
ریچارد نوشت که البته روبل یکی از ارز‌هایی است که بیشترین میزان کاهش ارزش را در سال‌جاری داشته است. از روز پنجشنبه بانک مرکزی روسیه اعلام کرده دیگر دلار نخواهد خرید. این اقدام می‌تواند به کاهش ارزش روبل هم مربوط باشد. ارزش این ارز به کمترین رقم در دو سال و نیم گذشته کاهش یافته و خرید بیشتر دلار به تضعیف ارزش روبل دامن خواهد زد. علاوه بر اینها دلارهای خریداری شده هم باید سرمایه‌گذاری شود و تمایل برای اوراق قرضه دولتی آمریکا هم محدود می‌شود.
به تازگی وزیر اقتصاد روسیه اعلام کرد مسکو در پاسخ به تحریم‌ها و جریمه‌های جدیدی که واشنگتن آماده است تا علیه روسیه در آینده نزدیک اعلام کند به فروش اوراق قرضه آمریکا ادامه خواهد داد.
در سال ۲۰۱۰ روسیه در بین ۱۰ کشور خریدار اوراق قرضه آمریکا به مبلغ ۱۷۶ میلیارد دلار بود که پس از چندین دور تحریم‌های آمریکا علیه روسیه از سال ۲۰۱۴ تاکنون مسکو فروش اوراق قرضه این کشور را در سطح گسترده آغاز کرده و این رقم در اکتبر ۲۰۱۷ به 100 میلیارد دلار رسید.
طی ماه‌های اخیر بانک مرکزی روسیه حجم نگهداری اوراق قرضه آمریکا را به دلیل نگرانی از شرایط پرخطر آن ۸۴ درصد کاهش داد. نگرانی‌های بانک مرکزی بیشتر به خاطر مسائل مالی، اقتصادی و حتی ژئوپلیتیکی بود. حجم اوراق قرضه نگهداری شده از 1/96 میلیارد دلار در ماه مارس به 9/14 میلیارد دلار در ماه می‌رسید.