عزل‌ها و استیضاح‌ها؛ بازی با سرنوشت مردم

سجاد وجدانیان- دراکر یکی از مشهورترین چهره‌های مدیریت در جهان است. او را به عنوان بنیانگذار مدیریت مدرن می‌شناسند. با این حال خود او این را نتیجه زحمات افراد دیگری می‌داند. یکی از این افراد، فردریک وینسلو تیلور پدر مدیریت علمی است. تیلور از یک خانواده ثروتمند در فیلادلفیا به دنیا آمد و وقتی جوان بود، با خانواده‌اش اروپا را گشت. با این حال او به جای اینکه ثروتش را رانتی برای پیشرفتش کند، کار خود را با کارگری آغاز کرد. او در سال‌های کار و پیشرفت، متوجه فعالیت‌های اضافی کارگران شد و بعدها با مطالعات کارسنجی و زمان‌سنجی (ساعت ثانیه‌شمار) به دنبال پاسخ به این پرسش بود که چگونه یک کار می‌تواند کاراتر انجام شود. البته او هدف بزرگ‌تری را دنبال می‌کرد و آن، اثبات این فرضیه بود که بهترین روش مدیریت، بر اساس علم و قوانین تعریف شده است. سرانجام او به هدفش رسید و اصول مدیریت علمی را تدوین کرد. در آن زمان این اصول خیلی سریع گسترش یافت حتی در شوروی کمونیست، لنین کارگران را به استفاده از آن اصول تشویق می‌کرد. بعدها مدیریت علمی مورد انتقادهای شدید قرار گرفت ولی هیچ‌گاه کهنه نشد و همان‌طور که دراکر می‌گوید، هنوز شالوده اساسی مدیریت است. واقعا این مدیریت چیست و شالوده آن چیست که هیچ اثر و نشانه‌ای از آن در کشور ما دیده نمی‌شود. قیمت‌ها سرسام‌آور بالا می‌رود، رییس بانک مرکزی عوض می‌شود، وزیر استیضاح می‌شود، از رییس‌جمهور سوال می‌شود ولی در هیچ‌یک از آنها مدیریت به صورت علمی دیده نمی‌شود. در نتیجه به جای اینکه بر موضوع تاکید شود، شخص زیر سوال می‌رود‌ مثلا رییس بانک مرکزی عوض می‌شود و رییس جدیدی به جای او می‌آید ولی او هم دوباره همان ساختار و فرآیندها را باید مدیریت کند آن هم با همان محدودیت‌هایی که رییس قبلی داشت. آیا می‌توان انتظار بهبود امور را داشت؟ یا مثالی دیگر: وزیر اقتصاد با وجود آن جمله تاریخی که گفت «نمی‌توان همه مشکلات تاریخی را در یک سال حل و فصل کرد» و صد‌البته همه کم‌کاری‌هایش، استیضاح می‌شود. دوباره همه منتظر انتخاب یک نفر به عنوان وزیر هستند. چرا هیچ کس به این فکر نمی‌کند که در این شرایط بسیار حساس، اداره شورایی وزارت اقتصاد ممکن است نتیجه بهتری دهد؟ پاسخ مشخص است: چون «آن‌که ‌یافت می‌نشود، آنم آرزوست». از این اتفاق‌ها و اتفاق‌های مشابه که کم هم نیستند، هرگز نمی‌توان امیدی داشت. البته اگر این اتفاق‌ها برای مردم آب ندارد، برای گروه‌های سیاسی حتما نان دارد جایی که آنها سرنوشت مردم را با بازی‌های سیاسی اشتباه می‌گیرند. اگر تیلور بازمی‌گشت و این نظام مدیریتی را می‌دید، دوباره بر همان مدیریت علمی‌اش تاکید می‌کرد، شاید این‌بار با تعصب بیشتری.
s.vojdanian@chmail.ir