روزنامه آفتاب یزد
1398/01/19
چند نکته درباره سیل‌های اخیر
سیل‌های اخیر که از استان گلستان شروع و اکثر استان‌‌های دیگر را نیز مبتلا کرد، هر چند مرهم و نوید ارزشمندی بر فاجعه خشکسالی‌های سالهای اخیر بود معهذا جمعیت قابل توجهی از مردم عزیز کشورمان را در روزهای شروع سال جدید مصیبت زده و با مشکلات جدی مواجه کرد.برای اینکه حداقل در دولت تدبیر و امید چندان مشمول «مااکثر العبر و اقل الاعتبار: چقدر پندارها زیادند و پندگیران‌اندک!» نباشیم، با توجه به حدود 30 سال تجربه در این زمینه نکاتی را یادآور می‌شوم:
1- با توجه به ابتلای کشور ما با انواع بلایا و حوادث طبیعی در طول دهه‌های گذشته ازنظر ساختاری قدم‌های موثری
برداشته شده ولی به نظر می‌رسد علی رغم «تشکیل سازمان مدیریت بحران» هنوز سیستم مدیریت بحران به بلوغ کافی برای پیش‌بینی، پیشگیری و مدیریت بحران نرسیده است. در این رابطه لازم است دستگاههای مسئول در دولت در اولین فرصت عملکرد این سیستم و نیز دستگاههای اجرائی ذیربط را ارزیابی و نسبت به ارتقای توانمندی این سازمان اقدام نمایند.
2- هر چند با توجه به توسعه وسایل ارتباط جمعی و شبکه‌های مجازی سطح انتظارات از عملکرد دولت بسیار بالاتر رفته و البته دولت هم باید پاسخگوی این انتظارات باشد معهذا با توجه به واقعیت‌ها باید از هرگونه افراط یا بی‌انصافی هم پرهیز کرد. لازم است به یاد داشته باشیم همین آمریکایی‌های پرمدعا که ما را به مدیریت ضعیف در سیل اخیر متهم می‌کنند خود در مصادیقی نه چندان دور علیرغم امکانات فراوان از عهده مدیریت بحران‌های طبیعی کشور خود برنیامدند. در این زمینه آمادگی و توانایی کشورها در مدیریت بحران متفاوت است و البته شاید ژاپنی‌ها با برنامه‌ترین و مجهزترین کشور در مدیریت بلایای طبیعی باشند و لازم است ما بسیار بیشتر از آنچه تاکنون اقدام شده از تجربه آنها استفاده کنیم.
ضمن آنکه این نکته را به یاد داشته باشیم که به ویژه در قبل از انقلاب اگر سیل یا زلزله‌ای می‌آمد مردم مصیبت دیده به حال خود رها بودند مگر آنکه تشکل‌های مردمی و یا اندکی هلال احمر (شیر و خورشید) فعالیت حداقلی داشتند ولی امروز علیرغم خالی بودن جای پیش‌بینی‌ها، پیشگیری و هماهنگی در مدیریت بحران عملکرد دستگاههای مختلف اعم از کشوری و لشکری قابل اغماض نیست.
3- و اما سیل... به نظر می‌رسد یکی از قابل پیش‌بینی و پیشگیری ترین حوادث طبیعی باشد.
فناوری تصاویر ماهواره‌ای، GIS و ... هر گونه عذری را برای مدیریت صحیح بحران سیل غیرقابل توجیه می‌کند. امروزه تهیه نقشه‌های «سیل» کاری بسیار ساده
و عملی است و اینکه چرا وزارت نیرو این بحث را جدی نمی‌گیرد محل بحث است. با وجود این نقشه‌ها اینکه شهرها و روستاها تا چه اندازه در معرض خطر سیل قرار دارند معلوم میشود و اینکه آیا با احداث سیل‌بند و ... میشود این خطر را رفع کرد و یا اصلا چه روستاها یا شهرهایی تماما آسیب‌پذیر هستند و حداقل اینکه در این مناطق هیچ توسعه‌ای صورت نگیرد، مشخص میشود.
در قضیه سیل وزارتخانه‌های نیرو و راه و شهرسازی مسئولیت مستقیمی دارند ، چه آنها در شورای عالی شهرسازی و معماری طرح‌های جامع شهری را تصویب می‌کنند و در آنجا باید تکلیف سیل با شهرها و روستاها روشن شود. با توجه به سیل‌های اخیر باید بررسی شود که آیا شرح خدمات طرح‌های جامع شهری در ارتباط با سیل به درستی برای مشاوران معین شده و یا اینکه آنها وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهند. البته یک مشکل هم وجود دارد که معمولا نمایندگان وزارت نیرو در شورای عالی معماری و شهرسازی و کمیته‌ای و البته به شورای برنامه‌ریزی استان‌ها اشراف و تسلطی بر مباحث سیل ندارند و کنترل‌ها و هشدارهای لازم را در هنگام تصویب طرح‌ها انجام نمی‌دهند.
4- در حوادث طبیعی، از جمله سیل‌های اخیر در بازدید از مناطق سیل‌زده گرفتار معذوریت‌های عاطفی می‌شویم و همه اعلام می‌کنند که خسارت‌ها جبران میشود...! درحالی که این موضع‌گیری مسئولیت دولت را در همین بحران و نیز در آینده به عنوان یک فرهنگ، سنگین‌تر و نهادینه‌تر می‌کند و نقش مردم را در مشارکت کاهش می‌دهد.
ما نباید فراموش کنیم که سیستم «بیمه» برای مدیریت ریسک‌ها به طور کلی و به صورت خاص ریسک بلایای طبیعی راهکاری ممتاز است. انتظار می‌رود بیمه مرکزی و سندیکای بیمه‌گران ایران به نمایندگی از شرکت‌های بیمه، ظرفیت‌های بیمه را برای کاهش آلام حوادث، با توجه به آمادگی جامعه در این روزها بیشتر تشریح نمایند و دولت نیز از این
فرصت برای تعریف و عملیاتی شدن ساز و کارهای بیمه‌ای استفاده نماید. البته مجلس شورای اسلامی نیز باید در تصویب قوانین لازم که به قرار اطلاع یکی از موارد آن (ایجاد صندوق بلایای طبیعی) چند سالی است در مجلس متوقف مانده اقدام نماید.
5- استان یزد در سالهای ابتدایی دهه 70 طرح جامع سیل و خشکسالی را 17/1/1368 تهیه و به اجرا درآورد. شاید اگر این تجربه در کشور مورد توجه قرار می‌گرفت امروز مشکلات بسیار کمتری می‌داشتیم.
سایر اخبار این روزنامه
چند نکته درباره سیل‌های اخیر
سودجویی دفاتر هواپیمایی از سیل در کشور
گوجه هم به پیاز حسادت کرد!
دو هفته پس از سیل چراغ مجلس روشن شد
سه چالش پس از بحران سیل
دست بسته مدیری؛ دیوار کوتاه دولت
«ارتش فدای ملت» به روایت تصویر
نظامیان آمریکایی همان داعش هستند
همتی: امسال سال سرنوشت است
دولت آمریکا مسئول نتایج مخرب سیل‌های اخیر ایران است
دست مریزاد به بیرانوند
برو به جهنم
دکتر امان قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه
تهدید مدیری و نوشداروی مشایخی!
آینده رقابت تهران و ریاض در عراق
سیلی خداوند
پیام پامپئو برای عربستان
خبر آخر
