روزنامه آفتاب یزد

زنان تولید کننده صنایع دستی را دریابید

جنجال‌ها در رابطه با افزایش یا کاهش صادرات و فروش صنایع دستی همچنان ادامه دارد اما هیچ مقام مسئولی در رابطه با حمایت از تولیدکنندگان این صنعت که اغلب زنان هستند اقدامی انجام نمیدهد، این در حالی است که زنان روستایی صنایع دستی حتی بیمه هم ندارند
آفتاب یزد- هادی گوهری: کشور ما با وجود ظرفیت‌های بسیار بالا در حوزه صنایع‌دستی، مقام سی‌ویکم صادرات صنایع‌دستی در جهان را به خود اختصاص داده است، در حالی که شمار رشته‌های صنایع‌دستی ایران و تنوع آن جایگاهی به‌مراتب بهتر از سایر کشورهای تولیدکننده صنایع‌دستی دارد. همچنین با توجه به اینکه ایران سومین کشور تولیدکننده صنایع دستی به لحاظ تنوع است، بنابراین بین علاقه‌مندان در خارج از کشور از جمله در اتحادیه اروپا، آفریقا، کشورهای حاشیه خلیج فارس و کسانی که دنبال ریشه‌های هنر هستند، جایگاه ویژه ای دارد. برای همین هم گفته می‌شود که صنایع دستی سفیر کشور ماست. به باور کارشناسان، صنایع‌دستی یکی از صنایعی است که با کمترین میزان سرمایه‌گذاری و کمترین ایجاد آلودگی می‌تواند سهم بزرگی در اشتغال و رشد اقتصادی داشته باشد و با توجه به اینکه اقتصاد جوامع محلی و مناطق کمتر برخوردار را به تکاپو می‌اندازد، یکی از راهکارهای جلوگیری از مهاجرت به کلان‌شهرها و گسترش حاشیه‌نشینی توجه و تقویت این صنعت است. بنابراین توجه به این صنعت در سطوح کلان سیاست‌گذاری کشور می‌تواند راهگشای مشکلات اساسی کشور از جمله بیکاری، آلودگی‌های زیست محیطی و کاهش جمعیت روستاها باشد و در عمل باعث ایجاد رشد اقتصادی شود و در سطح فرامرزی هم صنایع دستی می‌تواند سفیر فرهنگی کشور باشد و به دنبال آن ارزآوری کلان در کشور را به همراه داشته باشد. با این همه در سال‌های اخیر صحبت‌های ضد و نقیضی در رابطه با افزایش صادرات و فروش صنایع دستی به گوش می‌رسد؛ مسئولان معتقدند که در سال 96- 97 با رشد چشمگیر صادرات صنایع دستی رو به رو بودیم اما کارشناسان این حوزه بر این باورند که نه تنها رشدی در صادرات صنایع دستی اتفاق نیفتاده است بلکه با رکود چشمگیری در تولید و فروش آن نیز مواجه بودیم. از طرف دیگر مسئولان معتقدند که 75 درصد فعالان صنایع دستی کشور را زنان تشکیل می‌دهند اما کارشناسان بر این باورند که از آن جایی که خیلی از زنان روستایی که مشغول به کار صنایع دستی هستند بیمه نمی‌شوند، این آمار اشتباه است و آمار درستی در این باره وجود ندارد!
>رشد چشمگیر صادرات صنایع دستی
از دید مسئولان


سال گذشته بود که به گفته پویا محمودیان، مدیر دفتر صادرات صنایع دستی در رابطه با صادرات این صنایع گفته بود: «در طول چهار سال گذشته نهضتی در راستای توسعه و ترویج و صادرات صنایع‌دستی ایجاد شده است به گونه‌ای که در سال 96 به گفته مسئولان صادرات صنایع‌دستی کشــــورمان با ۱۱۱درصد رشد به نسبت زمان مشابه خود در سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ از مرز ۲۵۰‌میلیون دلار در سال 95 عبور کرده است. براساس آمار گمرک کشورمان، آمار ۷ ماهه ابتدایی صادرات صنایع دستی سال 96 نشان داد که صادرات صنایع دستی نسبت به مدت مشابه سال 95، ۷۶ درصد رشد داشته است. البته این آمار به‌جز فرش، زیورآلات و صادرات چمدانی است. به عبارت دیگر میزان صادرات صنایع دستی به غیر از زیورآلات سنتی و صادرات چمدانی در سال 96، در حدود 240 میلیون دلار صادرات از مبادی رسمی بوده است و در حدود 250 میلیون دلار نیز صادرات چمدانی است که در آمارهای گمرک ثبت نمی‌شود. یعنی در سال 96 بالغ بر 500میلیون دلار صادرات صنایع دستی داشته‌ایم که عدد قابل توجهی است. این آمار نقش مهم گردشگری و صنایع دستی را در کشور نشان می‌دهد که هم می‌تواند به اقتصاد و تولید کشور کمک کنند و هم میتواند موضوعات اجتماعی ما را سر و سامان دهد یعنی شاهد عدالت اجتماعی و توزیع یکنواخت ثروت در کشور باشیم.»
به گفته او رشد ۶۸ درصدی صادرات غیرنفتی و توقف رشد منفی توریست در نیمه دوم سال ۹۶ از دستاوردهای مهم آن سال به شمار می‌آید. این در حالی است که برخی مسئولان حتی از کسب درآمد ۴۰ میلیارد تومانی از بازارچه‌های صنایع‌ دستی در ایام نوروز سال 96 خبر داده بودند و گفته بودند: «۲هزار شغل پایدار در حوزه صنایع‌دستی در سال ۹۶ ایجاد شده است و می‌توان گفت که رتبه اول صادرات غیرنفتی در سال 96 به صنایع دستی اختصاص یافته است. این در حالی است که در سال 96 پرسودترین کالاهای صادراتی ایران شامل خشکبار، خرما، عسل، سنگ‌های تزیینی، مواد معدنی، صنایع دستی و محصولات شیمیایی بوده است که در این میان صنایع‌دستی اصفهان با ۳۳۴درصد رشد، بیشترین میزان صادرات در این حوزه را به خود اختصاص داده است. قیمت یک تن از صنایع دستی مرصع از فلزات گران بها 6 میلیون و 100 هزار دلار در سال 95 بوده است که جز گران‌ترین کالاهای صادراتی ایران محسوب می‌شوند.»
فروردین ماه سال جاری نیز محمودیان در رابطه با افزایش صادرات صنایع دستی گفته بود:«در 9 ماهه ابتدای سال 97، بیش از 190 میلیون دلار صادرات صنایع دستی انجام شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبلش 11 درصد رشد داشته، فروش صنایع دستی در داخل کشور نیز رشد 18 درصدی داشته و فروش صنایع دستی در بازارچه‌های نوروزی 97 نیز نسبت به سال 96، 49 درصد رشد داشته است.»
او همچنین تاکید کرده بود: «در حوزه اشتغال روستایی اگر رتبه نخست را مربوط به دام و محصولات دامی بدانیم، دومین حوزه موفق در زمینه اشتغالزایی، مربوط به صنایع دستی است، چرا که اشتغال ایجاد شده از فروردین تا ابتدای اسفند 97 در حوزه صنایع دستی، 54 هزار و 944 نفر است. با این حال در حال حاضر 75 درصد فعالان صنایع دستی کشور را زنان تشکیل می‌دهند که بر اساس آمار‌های منتشر شده 11 هزار و 488 اشتغال در این بخش داشتیم.»
به گفته او در سال 97 بیش از 30 نمایشگاه داخلی و بین‌المللی صنایع دستی با 3 درصد رشد نسبت به سال قبلش برگزار شد. در این راستا سی امین نمایشگاه ملی صنایع دستی با رشد فروش 36 درصدی همراه بود که نقطه عطف برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی در کشور به شمار می‌رود و از لحاظ حضور، کیفیت، طراحی، فروش و غرفه آرایی بسیار متفاوت بود.
محمودیان همچنین تصریح کرد: «افغانستان، ترکیه، پاکستان، امارات متحده عربی، آلمان، جمهوری آذربایجان، قطر، قزاقستان، ترکمنستان، روسیه، عمان، هلند، هند، گرجستان، امریکا، ارمنستان، کویت، دانمارک و برزیل و عراق بیست کشوری هستند که عمده صنایع دستی کشورمان به آنها صادر می‌شود. مهمترین صادرات صنایع دستی کشورمان نیز شامل زیرانداز و گلیم است، چون به لحاظ نقـــــــــش، سایز و قیمت بسیار رقابت پذیر است، همچنین ابعاد آنها مناسب با زندگی‌های امروزی طراحی شده است. مبلمان چوبی و دست ساز نیز یکی از رشته‌هایی است که در گروه کالاهای صادراتی صنایع دستی، جایگاه ویژه‌ای دارد. به غیر از این‌ها سفال، سرامیک، شیشه و زیورآلات سنتی که دست ساز هستند هم در صنایع دستی مورد قبول بازارهای جهانی قرار دارند. عراق در صدر کشورهای واردکننده صنایع دستی کشورمان است.همچنین برخی از محصولات صنایع دستی نیز از عراق به سایر کشورها «ری اکسپورت» می‌شود. البته این اتفاق تنها به عراق محدود نمی‌شود، این پروسه در امارات نیز اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر زیورآلات دستی و سنتی زیادی به آمریکا صادر می‌شود و بسیار هم طرفدار دارد. منسوجات دستبافت مثل رومیزی‌ها، روتختی‌ها، پرده‌ها و پارچه‌های قلمکار که در طراحی پوشاک کاربرد دارد هم به این کشور صادر می‌شود. در کل اقلامی که قابلیت حمل چمدانی دارد مشکلی برای صادر کردن به این کشور ندارد.»
با این حال گفته می‌شود سال گذشته کشور ما ۲۸۱ میلیون دلار، صادرات صنایع دستی را از مبادی گمرکی تجربه کرد و تخمین زده می‌شود که توریست خارجی هم ۴۰۰ میلیون دلار صادرات چمدانی انجام داده باشد و در مجموع بیش از ۶۰۰تا ۷۰۰ میلیون دلار حجم صادرات صنایع دستی کشور بوده است.»
دوراهی کاهش یا فزایش صادرات صنایع دستی
با وجود آنکه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور بارها به رشد صادرات صنایع دستی تاکید کرده است، معاون سازمان توسعه تجارت ایران چندی پیش از کاهش ۱۴درصدی صادرات فرش و صنایع دستی خبر داده بود، این در حالی است که فرش در زیر مجموعه صنایع دستی قرار نمی‌گیرد اما تلاش می‌شود این دو حوزه به هم نزدیک شوند و حتی آمارهای صادرات آنها از سوی گمرک نیز به صورت مشترک اعلام می‌شود.
علاوه بر این شهر تبریز به واسطه کارگاه‌های فعال قالی بافی است که به عنوان شهر جهانی فرش در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده است. حتی نمایشگاه‌های ملی صنایع دستی که بزرگترین رخداد تجاری این حوزه محسوب می‌شوند در دو سال اخیر در کنار نمایشگاه فرش برگزار شده‌ تا از نظر آمار فروش و بازدیدکننده ارتقاء چشمگیرتری داشته باشد.
با همه این اوصاف پویا محمودیان معاون صنایع دستی بارها در سخنرانی‌های خود به طور کلی به رشد صادرات و خوب بودن حال صنایع‌دستی تاکید و در اظهارات خود اعلام کرده است: «آمار صادرات صنایع‌دستی بر اساس آمار رسمی گمرک تا پایان شهریور ماه ۹۷، بیش از ۱۰۷میلیون دلار و با ۹.۵ درصد رشد نسبت به شش ماهه سال ۹۶ همراه بوده است.»
او همچنین در مراسم افتتاح سومین جشنواره فرهنگی و هنری انجمن ام‌اس ایران که تیر ماه سال گذشته برگزار شد، اظهار کرد: «خوشبختانه حال صنایع‌دستی کشورمان خوب است، روندی که در صادرات، فروش، راهیابی به بازارهای رقابتی، ورود جوانان تحصیلکرده به این حوزه، افزایش سایت‌های فروش صنایع‌دستی و سایر اقدامات آغاز شده، نویدبخش روزهایی روشن برای صنایع‌دستی است.»
معاون صنایع دستی که پیش از این به عنوان سرپرست مدیرکل صادرات در این معاونت مشغول به کار بود، اردیبهشت ماه سال گذشته در مراسم رونمایی از نمایشگاه دائمی صنایع دستی در هشتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره فعالیت‌های این معاونت در سه ماه پایانی سال 96 و دو ماه ابتدایی سال 97 نیز گفت: «در این حوزه شاهد رشد ۱۹ درصدی صنایع دستی غیرنفتی و رشد ۲۵ درصدی فروش داخلی در سال ۹۶ بوده‌ایم. همچنین رشد صادراتی ما تا پایان فروردین ماه ۹۷، ۶۹ درصد بدون فروش زیورآلات و احتساب صادرات چمدانی بوده است.»
اما رضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران در نشست خبری سومین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران از کاهش ۱۴ درصدی صادرات فرش و صنایع دستی خبر داده و گفته بود دلیل کاهش بیش از ۱۰۰ میلیون دلاری ارزش صادرات فرش ناشی از عوامل داخلی و خارجی است و مشکلات مربوط به نقل و انتقالات مالی ناشی از تحریم‌ها و اجرای پیمان‌سپاری ارزی از عوامل کاهش صادرات محصولات ایرانی به شمار می‌آیند.
ولی این مقام مسئول در حالی از کاهش ۱۴درصدی صادرات فرش و صنایع دستی خبر می‌داد که رقم ایده‌آل از نگاه متولیان امر به مراتب بالاتر این حرف‌هاست. به طوری که علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مراسم تجلیل از برگزیدگان سی‌امین نمایشگاه صنایع دستی، آرزو کرد که «شاهد عدد ۲ میلیارد دلاری در بخش صادرات صنایع دستی باشیم.»
>افزایش صنایع دستی دروغ محض است
برای بررسی این تعارض که صنایع دستی در کشور آیا با رشد مواجه بوده است یا نه؟ با محمدرضا محبوب فر، پژوهشگر میراث فرهنگی به گفت‌‌و‌گو نشستیم. او در این باره به آفتاب‌یزد گفت: «صنایع دستی سفیر کشور ماست و یکی از صنایعی است که با کمترین میزان سرمایه‌گذاری و کمترین ایجاد آلودگی می‌تواند سهم بزرگی در اشتغال و رشد اقتصادی داشته باشد و با توجه به اینکه اقتصاد جوامع محلی و مناطق کمتر برخوردار را به تکاپو می‌اندازد، یکی از راهکارهای جلوگیری از مهاجرت به کلان‌شهرها و گسترش حاشیه‌نشینی توجه و تقویت این صنعت است. لذا توجه به این صنعت در سطوح کلان سیاست‌گذاری کشور می‌تواند راهگشای مشکلات اساسی کشور از جمله بیکاری، آلودگی‌های زیست محیطی و کاهش جمعیت روستاها باشد و در عمل باعث ایجاد رشد اقتصادی شود. یک سوم صنایع دستی جهان در حال حاضر در ایران تولید می‌شود. تا سال 94 شاغلین صنایع دستی در کشور، به تفکیک استان‌ها بیشتر از 42 درصد جمعیت کل کشور را به خود اختصاص می‌دادند. این جمعیت معمولا در محدوده روستاها قرار داشتند و هر چه به شهر‌ها نزدیک تر می‌شدیم این جمعیت کاهش پیدا می‌کرد، یعنی اکثر افراد ساکن در روستاها تولید کننده صنایع دستی بودند، در بین تولیدکنندگان صنایع دستی و شاغلین این حوزه، زنان خانوار و زنان روستایی بیشترین سهم را در تولید داشتند.»
او تاکید کرد:«اما از سال 94 تا کنون، همزمان با افزایش تورم در سطح کشور و از طرف دیگر کمبود مواد اولیه، شاغلین صنایع دستی هم کمتر شدند. در حال حاضر بر اساس اخبار به دست آمده از اتحادیه‌های صنایع دستی استان‌ها، آمار 42 درصد سال 94 به زیر 20درصد رسیده است. یعنی چیزی حدود 17.5 درصد افراد در حوزه صنایع دستی شاغل هستند. البته این موضوع دلایل مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مهاجرت روستاییان به سمت شهرها و همچنین گرانی مواد اولیه برای تولید صنایع دستی اشاره کرد. در حال حاضر 80 درصد روستاهای کشور خالی از سکنه هستند و این موضوع آسیب‌هایی مثل بیکاری و فقر را هم به دنبال دارد. گرانی مواد اولیه هم سبب شد تا خیلی از شاغلین در حوزه صنایع دستی به این دلیل که توانایی خرید مواد اولیه را نداشتند به تدریج کسب و کار‌های خود را از دست دادند. چون گرانی مواد اولیه مساوی است با تولید صنایع دستی گران قیمت و تولید صنایع دستی گران قیمت هم تقاضای خاص و ویژه خودش را می‌طلبد و این به بخش صادرات محدود می‌شود چیزی که یک شاغل در این حوزه که در روستایی کوچک زندگی می‌کند قطعا با آن رو به رو نخواهد شد. حالا البته با وجود تحریم‌ها و کم شدن توریست خارجی در کشور به طور کلی این موضوع هم تحت تاثیر قرار گرفته است و همین مسئله سبب کاهش صادرات صنایع دستی به خارج از کشور شده است و بازار صنایع دستی در داخل کشور نیز به نوعی تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته است. در حال حاضر صنایع دستی داخلی از بازار کمتری برخوردار است و در واقع در رکود به سر می‌برد. همین صنایع دستی کشور ما با کیفیت خیلی ضعیف در کشور‌های دیگری مانند چین، کره جنوبی و تایلند تولید می‌شود، ضمن اینکه خیلی از هنرمندان صنایع دستی کشورمان را هم این کشورها به سوی خودشان جذب کرده‌اند و ما در حال حاضر از لحاظ صنایع دستی در کشورمان بسیار وضعیت شکننده‌ای داریم و در وضعیت خوبی به سر نمی‌بریم. این واقعیتی غیر قابل انکار است که همه افرادی که در حوزه صنایع دستی کار می‌کنند از نزدیک با آن رو به رو هستند.»
او در ادامه تاکید کرد: «مسئولینی که معتقدند صنایع دستی کشور در سال 97 با رشد چشمگیری همراه بوده است و ما در این صنعت با رونق تولید مواجه بودیم، بیایند و این موضوع را با سند و مدرک اثبات کنند. این موضوع خلاف واقع است. ما بر اساس آمارهایی که از اتحادیه‌های صنایع دستی در کل استان‌ها داریم، می‌بینیم که این وضعیت رکود در سطح کشور صنایع دستی را هم تات تاثیر خودش قرار داده و تولید صنایع دستی تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش یافته است. بنابر این بسیاری از کارگاه‌های صنایع دستی در حال حاضر در حال تعطیلی یا نیمه تعطیل هستند و گرانی مواد اولیه، هزینه تولید بالا و افزایش قیمت دلیل این موضوع است. در رابطه مسئولانی هم که ادعا می‌کنند تولید صنایع دستی در کشور افزایش داشته است باید بگویم دسته‌ای از صنایع دستی به صورت ماشینی تولید می‌شود و به صورت دستی نیست، شاید در آن زمینه‌ها بتوان ادعا کرد که رونق داشتیم. اما چیزی که برای ما اهمیت دارد آن میراث ناملموسی است که تحت عنوان میراث فرهنگی و صنایع دستی است که با توجه به شرایط فعلی و در نبود حمایت از تولیدکنندگان صنایع دستی شرایط رکود را تجربه می‌کند. ما انتظار داشتیم که دولتی‌ها کمک‌های بلا عوض به این کار و کارگاه‌های تولید صنایع‌دستی اختصاص دهند، صنایع‌دستی ما در حال حاضر با مشکلات عدیده‌ای مواجه است که غیر از گرانی مواد اولیه و افزایش هزینه تولید، اخذ پوشش‌های تامین اجتماعی هم جزو مشکلاتی است که فعالین این حرفه با آن دست به گریبان هستند. حتی بیمه مشاغل صنایع‌دستی هم در حال حاضر به کندی پیش می‌رود. یک زمانی شاغلین صنایع دستی بیمه شدند اما مدتی بعد آن را حذف کردند و مدتی بعد باز هم آن را راه انداختند اما در حال حاضر این بیمه به کندی پیش می‌رود. در یک کلام باید بگویم ما اصلا وضعیت مساعدی نداریم.»
>زنان روستایی بیمه ندارند
در شرایط کنونی که امرار معاش به یکی از دغدغه‌های اصلی خانوارها تبدیل شده است، کسب درآمد و راه‌اندازی یک کسب و کار در کنج خانه شاید مُسکنی باشد برای درمان دردِ بیکاری. صنایع دستی در صدر تولیدات بانوان شاغل در منزل است. این صنعت که در هر ۳۱استان کشور، سبک و سیاق خود را دارد به عنوان یکی از بخش‌های مهم تولید در کشور به شمار می‌آید اما هیچ آماری از زنان روستایی که در این صنعت کار می‌کنند وجود ندارد چرا که این زنان بیمه نمی‌شوند که آمار درستی از آن‌ها ارائه شود. برای اطلاع از این موضوع با چند کارشناس فعال در این حوزه به گفت‌‌و‌گو نشستیم.
افســـانه احــسانی کارشناس توانمندسازی روستاییان و احیای صنایع دستی کشور در گفت‌‌و‌گو با آفتاب یزد در این باره می‌گوید:«ما هیچ آماری از زنانی که در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنند، نداریم. اصلا آمار مشخصی از این زنان وجود ندارد که بتوان آن را ارائه داد چون این زنان بیمه نمی‌شوند و این موضوع دلیل اصلی نبود آمار از آن‌هاست.»
دکتر معانی، باستان شناس مدرس صنایع دستی نیز در رابطه با این موضوع به آفتاب یزد گفت: «متاسفانه آمار صحیحی در این خصوص وجود ندارد. واقعیت این است که من هیچ آمار درستی در این خصوص ندیدم و فکر نمی‌کنم که منتشر شده باشد. اصلا فکر نمی‌کنم که آماری در این خصوص وجود داشته باشد. اصلا فکر نمی‌کنم آماری گیری در این خصوص اتفاق افتاده باشد. چون بیمه‌ای هم به این زنان اختصاص داده نمی‌شود و این می‌تواند مهم ترین دلیل نبود آمر در این خصوص باشد.»
ریحانه جمالی کارشناس حوزه صنایع دستی نیز در این باره می‌گوید:«متاسفانه آماری در این خصوص ندارم و فکر نمی‌کنم کلا آماری در این باره منتشر شده باشد. مگر اینکه اشتغال زنان آماری منتشر کرده باشد که باز هم چیزی در این باره ندیدم. چون هنوز خیلی از زنانی که خودشان صنایع دستی تولید می‌کنند بیمه نشده‌اند که بخواهد آماری از آن‌ها منتشر شود. بنابر این اگر آماری هم از این موضوع منتشر شده باشد آمار درستی نخواهد بود. با این اوصاف این روزها به چشم می‌بینیم که خیلی از زنان این روزها به شغل صنایع دستی روی آورده‌اند. من که شهر به شهر می‌روم می‌بینم که خیلی کارگاه‌های کوچک راه افتاده و زنان زیادی به کار کردن مشغول شده‌اند. ولی من باز هم فکر نمی‌کنم آماری در این خصوص وجود داشته باشد. حتی خیلی از زنان به بحث عروسک‌های محلی رو آورده‌اند در صورتی که حتی سازمان میراث فرهنگی هم آماری از آن‌ها ندارد و اصلا نمی‌داند که یک عده این کار را انجام می‌دهند. موضوعی که وجود دارد این است که زنان زیادی متوجه شده‌اند که از این راه می‌توانند درآمدزایی داشته باشند و این دقیقا چیزی است که ما به چشم می‌بینیم.»
او در ادامه تصریح کرد: «من در شهرهای مختلف می‌بینم که در بحث پارچه بافی تا چه اندازه اشتغال زنان افزایش یافته است. از طرف دیگر در بحث‌های سوزن دوزی و دوخت و دوزهای مختلف می‌بینیم که زنان با چه روحیه‌ای این کار را انجام می‌دهند. عروسک‌های محلی نیز از دیگر صنایع دستی است که این روزها زنان برای تولید صنایع دستی به آن روی آورده‌اند. به طور کلی در بحث بافت و خیاطی می‌بینیم که زنان پیشرفت شایانی داشته‌اند و حصیربافی هم از دیگر صنایعی است که این روزها توسط زنان تولید می‌شود. به طور کلی اگر بخواهیم به چند دسته اصلی تقسیم کنیم، بحث حصیربافی، عروسک‌های محلی و تولید پوشاک محلی و دوخت و دوز روی پوشاک محلی است که افزایش یافته است. حتی بعضی از خانواده‌ها هستند که زندگیشان در تولید همین صنایع دستی می‌چرخد. مثلا در یک روستایی من از نزدیک دیدم که یک خانم کارگاهی زده و زنان دیگر هم پیش او کار می‌کنند و کل زندگی‌اش از این کار می‌چرخد اما برای بعضی‌های دیگر این موضوع تنها کمک خرج خانواده است و در کنار کارهای دیگرشان مثل باغداری و کشاورزی این کار را هم انجام می‌دهند. نکته مهم این است که زنان در این حوزه خیلی خوب در حال پیشرفت هستند و اعتماد به نفس پیدا کرده‌اند و این موضوع به نظر من خیلی بیشتر از درآمد مهم است چون اگر اعتماد به نفس داشته باشید خلاقیت بالاتر می‌رود و فکر می‌کنید که می‌توانید کار‌های بزرگ‌تری انجام دهید.»
او در رابطه با دلایل رشد فروش و صادرات صنایع دستی در سالهای 96 و 97 گفت:«به نظرم ما وارد دورانی شده‌ایم که مدرنیته برای خیلی‌ها آزاردهنده است و آن‌ها با خرید صنایع دستی سعی دارند تا حد امکان از مدرنیته فاصله بگیرند. از طرف دیگر سفر کردن زیاد آدم‌ها نیز در این خصوص بسیار تاثیرگذار است. چون در این سفر‌ها است که مردم ما با ویژگی‌های شهرها و کشورهای دیگر آشنا می‌شوند و سعی می‌کنند از آن‌ها استفاده کنند. در سفرها مردم صنایع دستی را می‌بینند و از آن جایی که چیزی که دیده می‌شود بیشتر طرفدار دارد بنابر این همین موضوع می‌تواند به فروش صنایع دستی کمک کند. از طرف دیگر این موضوع به نوعی مد تبدیل شده است. به طوری‌که برگشت به گذشته و صنایع دستی در جامعه نوعی کلاس محسوب می‌شود و واقعا مردم را به سمت خرید صنایع‌دستی می‌کشاند. سفر کردن هم مد شده است و مردم با سفرکردن انگار به نوعی وجهه اجتماعی پیدا می‌کنند. معمولا الان به این صورت است که هر کس که سفر می‌رود الان یک صنایع دستی از سفرهایی که رفته است دارد و به آن افتخار می‌کند. از طرف دیگر شرایط بد اقتصادی مردم هم به طوری است که تولیدکنندگان به سمت صنایع دستی روی آورده‌اند و چون جنس‌های خارجی هم خیلی گران تر از صنایع دستی داخلی است مردم ترجیح می‌دهند از صنایع دستی داخلی خودمان استفاده کنند.»
از دیگر مشکلات زنان در این حوزه می‌توان گفت که زنان با تلاش شبانه روزی و فعالیت بیش از ۱۸ ساعت در روز محصولات صنایع دستی را تولید می‌کنند اما دستمزد متوسطی از سوی پیمانکاران به آنها پرداخت می‌شود. به همین دلیل زنان کارکردن در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها با حقوق ناچیزی در ماه را به اشتغالزایی در منزل ترجیح می‌دهند. گفته می‌شود که حقوق آن‌ها حتی کمتر از حداقل حقوق وزارت کار است.
به نظر می‌رسد موضوعی که باید در بین جنجال‌های پیرامون افزایش یا کاهش صادرات به آن رسیدگی شود زنان روستایی هستند که با وجود نبود هیچ گونه تسهیلات و بیمه‌ای همچنان به تولید صنایع دستی اقدام می‌کنند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که این روزها دیگر به وزارتخانه تبدیل شده است باید بداند که اگر می‌خواهد چرخ صنایع دستی در کشور بچرخد، با حمایت از تولیدکنندگان این صنعت می‌تواند خیلی از مشکلات موجود در کشور را حل کند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
هنرستانی‌ها، قربانیان سیاست‌های وزارت علوم! قانونگذاری از جنس فکاهی نیست که با آن هِر و کِر راه بیندازید زنان تولید کننده صنایع دستی را دریابید فرار سه متهم به خارج از کشور امضای ۲۰۰ نماینده پای طرح شفافیت آرای مجامع «برگزیت» پایان«جانسون»!؟ ای کاش حرمت استاد را نگه می‌داشتی نان گران شد؟ همنوایی با آمریکا خروجی جوانگرایی ارائه راه حل‌های جدید است فرجام مبهم شمس و مولانا اروپا کنار آمریکا! طعم گس انحصار امیر حسین ذاکری ‪-‬ دوست رفیق و همکار گرامی ماامروز زنگ زده خبر تلگرامی طعم گس انحصار قانونگذاری از جنس فکاهی نیست که با آن هِر و کِر راه بیندازید اروپا کنار آمریکا! درخواست پناهندگی سیاسی یک فرقه یهودی