فرجام مبهم شمس و مولانا

برخی مراجع تقلید با ساخت فیلمی‌درباره دو چهره شاخص ایرانی توسط حسن فتحی کارگردان مخالفت کردند
آفتاب یزد - گروه فرهنگی: چند روزی می‌شود که خبر تصمیم حسن فتحی کارگردان سینما و تلویزیون برای ساخت فیلمی‌مرتبط با زندگی شمس تبریزی و مولانا منتشر شده است. خبری که در ابتدا گمان می‌شد که اکثریت قریب به اتفاق عواملش از کشور ترکیه باشند و تنها بازیگر نقش شمس در این فیلم را شهاب حسینی ایفا خواهد کرد اما زمان زیادی نگذشته بود که حسن فتحی با انتشار پستی در صفحه شخصی اش رشته‌های شایعه پراکنان را پنبه و اعلام کرد که علاوه بر شهاب حسینی، پارسا پیروزفر نیز در این فیلم حضور خواهد داشت و قرار است نقش مولانا را بر عهده بگیرد. پست منتشر شده توسط کارگردان سریال شهرزاد به نوعی توانست خیال ایرانیان و علاقمندان فرهنگ و ادب و هنر ایرانی را راحت کند چرا که اگر فتحی چنین تصمیمی‌نمی‌گرفت و بازیگر نقش مولانا یک فرد ترک بود بیم آن می‌رفت که این موضوع فرصت مغتنمی‌درباره اعلام غیرایرانی بودن مولانا برای مردم کشور ترکیه فراهم کند و دست این کشور در معرفی مولانا به عنوان شاعری ترک بازتر از گذشته شود. اما روز گذشته خبری منتشر شد که تمام معادلات را درباره ساخت و تولید این فیلم در‌هاله ای ابهام فرو برد. خبر منتشر شده بدین شرح بود.
«اخیرا درخواستی از آیت‌الله‌العظمی‌مکارم شیرازی پیرامون ساخت سریالی در موضوع شمس طرح شده ‌است. کانال تلگرامی‌مباحثات با تمسک به این جمله که "با توجه به لزوم طرح بحث‌های مختلف پیرامون جریان‌های فکری، دینی و حوزوی، متن نامه و پاسخ معظم‌له منتشر می‌شود" به انتشار پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی پرداخته است. متن استفتاء بدین شرح است:
بسمه تعالی شانه


(وَلْتَکُن مِّنکُمْ اُمَّهٌ یَدْعُونَ اِلَى الْخَیْرِ وَیَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ ۚ وَاُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ)
محضر مبارک ملاذ الانام و حجهالاسلام مرجع عالیقدر جهان تشیّع حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی ادام‌الله ظله الوارف.
سلام علیکم و رحمه الله
طبق اخبار واصله از خبرگزاری‌های معتبر رسمی‌با نهایت تاسف مطلع شدیم سریالی در سطح ملی و با استفاده از بودجه‌های دولتی در قالب تیم هنری پیشرفته و کارگردان مطرح و بازیگران شاخص برای نمایش و بزرگداشت شخصیت شمس تبریزی در دست ساخت و اقدام می‌باشد.
با توجه به فساد عقیده شخص مزبور و عقاید پلید او که از اقطاب و اعلام صوفیه خبیث بوده و عبارات هتاکانه این ضال مضل در تنقیص شخصیت مقدس حضرت صدیقه‌ی طاهره (س) که در مولفات منسوب به او، موسوم به مقالات شمس موجود می‌باشد و همچنین با التفات به عواقب و لوازم خطرناکی که انتشار و پخش این سریال بعد از اتمام ساختش از سیمای جمهوری اسلامی‌در پی خواهد داشت، استدعای اینجانبان که از طلاب حوزه علمیه قم هستیم این است که عنایت لازم را معظم‌له جهت توقف هرچه سریع‌تر این مسئله‌ی خطرناک مبذول فرمایند. طول عمر با عزت و سلامت آن بزرگ‌مرزبان اعتقادات حقه شیعه و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت را از جانب خداوند متعال خواستاریم.
(ما علینا الاّ البلاغ المبین»)
منتشر کنندگان این نامه البته خیلی در انتظار پاسخ نماندند چرا که آیت الله مکارم شیرازی خیلی زود جواب نامه آنها را داد. این مرجع تقلید عالیقدر در پاسخ خود نوشته بود:
«بسمه تعالی، با سلام
با توجه به اینکه این کار سبب ترویج فرقه ضالّه صوفیه می‌شود، شرعاً جایز نیست و باید از آن خودداری کرد. همیشه موفق باشید.»
انتشار پاسخ نامه آیت الله مکارم شیرازی البته تنها واکنش به طلاب نبود چه آنکه خیلی زود نیز آیت الله نوری همدانی نیز مخالفت خود را با ساخت این فیلم اعلام کرده و فرمود:
«این دو نفر نامبرده از اعیان صوفیه می‌باشند و ما برای این مطلب مدارک مقتضی از کتابهای خودشان داریم. اساسا فرقه صوفیه یکی از فرقه‌های ضاله و مضله می‌باشند که با تشکیلات قطب سازی و مرشد بازی به جنگ اسلام ناب که اسلام قرآن واهل بیت(ع) است آمده اند و حضرت صادق(ع) درباره صوفیه فرموده اند: انهم اعدائنا یعنی آن‌ها دشمنان ما هستند. ترویج آن‌ها به هر شکلی باشد جایز نمی‌باشد و حرام است.»
> نظر دیگر بزرگان دین درباره مولوی
پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که با توجه به بیانات دو مرجع تقلید یعنی آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی اساسا مولانا و شمس تبریزی چگونه اشخاصی بودند و طرز تفکرشان درباره دین به چه صورتی بوده است؟ برای یافتن پاسخ این سوال بهتر است به بررسی نظر برخی از عالمان دینی را درباره شخصیت مولانا بپردازیم تا بدانیم آیا این بزرگواران مسلک مولانا را تایید می‌کنند یا خیر؟
> نظر رهبر معظم انقلاب و شهید مطهری
درباره شمس تبریزی و مثنوی مولوی
به گزارش خبرآنلاین، رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از شعرا در تاریخ 25 شهریور 1387 فرمودند: «یک بخش مهمی‌از شعر آئینی ما می‌تواند متوجه مسائل عرفانی و معنوی بشود و این هم یک دریای عظیمی‌است. شعر مولوی را شما ببینید. اگر فرض کنید کسی به دیوان شمس به خاطر زبان مخصوص و حالت مخصوصش دسترسی نداشته باشد که خیلی از ماها دسترسی نداریم و اگر آن را کسی یک قدری دوردست بداند، مثنوی، مثنوی که خودش می‌گوید: و هو اصول اصول اصول الدین. » آیت الله خامنه ای با اشاره به خاطره خود از شهید مطهری در ادامه می‌افزایند: « واقعاً اعتقاد من هم همین است. یک وقتی مرحوم آقای مطهری از من پرسیدند نظر شما راجع به مثنوی چیست، همین را گفتم. گفتم به نظر من مثنوی همین است که خودش گفته: و هو اصول اصول اصول الدین ... ایشان گفت کاملاً درست است، من هم عقیده‌ام همین است.» ایشان همچنین در بیاناتی دیگر با اشاره به شخصیت مولوی گفته‌اند: «مولوی یک‌سره عرفان و معنویت و حقیقت و اسلام ناب و معرفت توحیدی خالص است.»
> مولوی از شیعیان خاص حضرت علی(ع) است
به گزارش عصر ایران، علاّمه حسن زاده، در جای جای کتب و رسالات منتشر شده‌ از ایشان، از مولوی با عنوان «عارف رومی»
یاد کنند و درباره بزرگانی مانند مولانا، حافظ، سنائی فرموده‌اند: «این آقایان همه از مفاخر عالم علم و ادبیات و فرهنگ و شعر و شاعری هستند و آنها بزرگانی هستند که نوعاً معارف قرآنی و مضامین عرفانی و نکات و مدارج انسانی را در سیر و سلوک، اعتلا و ارتقای انسان به نظم درآورده‌اند» ایشان همچنین تاکید کرده اند که امثال حافظ و مولوی، عالم به تمام علوم از قبیل فقه، اصول، حدیث و فلسفه بودند.
> مولانا عارفی بزرگ است
همچنین مرحوم استاد سید جلال الدین آشتیانی، گاهی از مولانا به «عارف و کاشف و محقّق متبحّر مولانا جلال الدین رومی» و گاهی به «شیخ عارف کامل، مولانا جلال الدین رومی» تعبیر می‌کند و چنین او را می‌ستاید و گاهی از لحاظ علمی‌نیز او را ستایش می‌کند و می‌فرماید: «شیخ عارف، مولانا جلال الدین رومی، به همین معنا (مسئله‌ای عرفانی) در کتاب خود تصریح کرده و الحق در بیان این حقیقت، قیامت کرده است».
> مولانا شاگرد بنام شمس تبریزی بود
استاد جوادی آملی نیز درباره شخصیت علمی‌و عرفانی مولانا می‌فرمایند: «ممکن است فردی درباره معرفت دینی و یا عرفانی برخی از مشاهیر این علوم، اظهار نظر کرده و با مشاهده اشعار و آثار فردی، همچون ملاّی رومی‌این گونه حکم کند که معرفت او معرفتی اشعری ـ افلاطونی است ... علّت این قضا و داوری ناصواب، ناآگاهی نسبت به مفاهیم و معانی بلندی است که ملاّی رومی‌در مثنوی و دیگر آثار خود، اظهار نظر می‌کند. عارف بزرگواری چون ملاّی رومی‌از شاگردان بنام شمس تبریزی است و شمس تبریزی از معاصران شارح فصوص، مرحوم محقّق ملاّ عبد الرزاق کاشانی است و آنها هر دو از بزرگانی هستند که از طریق صدر الدین قونوی از تعلیمات ابن عربی بهره برده‌اند. » همچنین ایشان در بیانات دیگری فرموده‌اند: «روایت شده است که انّ من الشعر محکمهٌ و آن شعری است که در توحید، مدح و منقبت انبیاء و اولیاء و اهل بیت عصمت و طهارت ـ علیهم السّلام ـ، زهد و اندرز باشد. مانند اشعار حکیم غزنوی و حکیم رومی‌و حکیم عطّار.»
> از مثنوی بی نیاز نمی‌شویم
همچنین از عارف واصل، خاتم العرفاء و المتالهین نقل شده است که ایشان در حالت احتضار فرموده‌اند:«من می‌روم امّا ما و شما هیچ وقت از مثنوی بی‌نیاز نمی‌شویم.» و همچنین ایشان فرموده‌اند:«مولوی از خواص شیعیان حضرت امیر ـ علیه السّلام ـ است.» به نظر می‌رسد با توجه به نظرات و بیاناتی که از سوی مراجع تقلید و بزرگان و علما دین درباره شخصیت مولانا و شمس تبریزی مطرح شد حسن فتحی باید با مطالعه بیشتر و دید جامع تری نسبت به ساخت یا عدم ساخت این فیلم تصمیم گیری کند تا پس از سرمایه گذاری و ساخت فیلمش، «مست عشق» به سرنوشت فیلم‌هایی که سالهاست در محاق توقیف هستند و اجازه اکران ندارند دچار نشود.