روزنامه آفتاب یزد
1398/07/16
برج میلاد را جدی بگیریم یا نه؟
آفتاب یزد- گروه گزارش: برج میلاد چند سالی است که به عنوان نماد «تهران لاکچری» معروف شده و این در حالی است که اصلی ترین نماد تهران همان برج آزادی است که تا قبل از ساخت برج میلاد عکس آن در تمام پوسترها و کارت پستال‌ها دیده می‌شد.با این حال در چند سال اخیر وقتی از تهران نام برده میشود تصویر برج میلاد در ذهن تداعی میشود، برخی می‌گویند این برج بر اساس اصول دقیق معماری ساخته نشده و صرفا نمایی برای نماد سازی شهر محسوب میشود.
>وقتی پژوهشی در کار نیست
طی روزهای اخیر، رئیس شورای شهر تهران از واقعیت جالبی در این باره پرده برداشت. محسن‌هاشمی رفسنجانی گفت: «باید پژوهش دقیق در تصمیمات انجام شود، اگر پژوهش علمی و دقیق انجام شده بود نباید برج میلاد ساخته می‌شد، اگر پژوهش دقیقی رخ می‌داد شاهد ایجاد برج میلاد، پل صدر و موارد این چنینی نبودیم چرا که برج میلاد با صرف هزینه و وقت زیاد به هیچ عنوان نماد تهران نبوده است.»
واقعیت داستان هم این است که برج میلاد، یک برج مخابراتی چندمنظوره است که با ارتفاع ۴۳۵ متر به‌عنوان بلندترین برج مخابراتی ایران شناخته شده است. با این حال محسن‌هاشمی می‌گوید: این برج کاربری لازم پیش بینی شده از جمله کاربری مخابراتی را نداشته و هم اکنون به مکانی تفریحی تبدیل شده است.
اما به هر جهت برج میلاد از بلندترین برج‌های مخابراتی جهان است که در لیست برج‌های مخابراتی بلند جهان در رتبه ششم قرار دارد. در حال حاضر بنا به اعلام مسئولان امر نگهداری از برج میلاد ماهانه ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان هزینه دارد که البته راه‌اندازی رستوران گردان برج میلاد که بزرگ‌ترین رستوران گردان جهان محسوب میشود تا به امروز بدون حاشیه نبوده است.
>این برج خطر دارد!
این روزها که انتقاد رئیس شورا از این برج بالا گرفته همه نگاه‌ها متوجه تخلفات در ساخت این برج است، برجی که به هر حال خواه ناخواه عملا نماد تهران شده و هر شهرستانی غریبی که پایش به تهران می‌رسد به دنبال پیدا کردن مسیر رفتن به آنجاست.
حال سوال این است که برجی که با کاربری مخابراتی ساخته شده چرا جنبه‌های گردشگری‌اش بر سایر جنبه‌های بالذاته‌اش می‌چربد؟
اکنون که برج میلاد ساخته شده و به عبارتی در اذهان جا افتاده، حرف و حدیث‌ها درباره آن هم بر سر زبانها افتاده است. محسن‌هاشمی رئیس شورای شهر ساخت اینگونه برج‌ها را به دلیل نبود پژوهش امری غیرقابل قبول دانسته که بدون فکر به بار نشسته است.
ساخته شدن روی گسل، خطر فروریزی به خاطر مجاورت با یک گود و کج شدن از جمله خطراتی است که برای برج میلاد ذکر شده است.
>یک واقعیت ترسناک!
بررسی‌های دقیق فنی از محل ساخت برج میلاد اما گویای حقایق دیگری است که صحت اظهارات محسن‌هاشمی را از بابتی به اثبات می‌رساند.
رویا زمانی، کارشناس ارشد جغرافیای شهری در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: در اینکه برج میلاد روی گسل بنا شده شکی وجود ندارد چون اگر نقشه‌های مربوطه را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که در محدوده بین اتوبان حکیم و همت تنها دو ساختمان یعنی برج و بیمارستان میلاد وجود دارد که روی گسل ایجاد شده و نکته جالب تر این است که مابقی زمین‌های روی گسل خالی از سکنه هستند.
وی افزود: متاسفانه مطابق اطلاعات زمین شناسی سامانه گسل «شهرک قدس» از گسل‌های خطرناکی است که فعال شدن آن ممکن است تبعات زیان باری را به همراه داشته باشد با توجه به اینکه برج معروف تهران هم با همه اجزایش روی این گسل قرار گرفته خطر وقوع هر اتفاقی در آینده برای آن اجتناب ناپذیر است.
به گفته این کارشناس منطبق نبودن ساخت چنین برج‌هایی با معیارهای علمی و بدون توجه به رویکرد مبتنی بر دانش، بیشتر به علت نبود نظارت و شتاب برای هدر دادن منابع مالی بوده و نمی‌توان دلیل مهم دیگری را برای آن متصور بود.
زمانی خاطرنشان کرد: در وهله اول باید هرگونه طراحی و مطالعه ساخت پروژه‌های بزرگ با توجه به موقعیت زمین شناسی منطقه انجام پذیرد ضمن آنکه پایداری و بی ایراد بودن زمین هم باید مورد توجه واقع شود نه اینکه بر مبنای احساسات فردی و گروهی و صرفا برای آنکه کاری انجام شده باشد چنین اقداماتی ( ساخت برج میلاد) صورت بگیرد.
وی گفت: سیاست توسعه اراضی نباید بدون توجه به گسل‌های پراکنده سطح شهرها صورت بگیرد به این معنی که ساختمان‌های بلندمرتبه، تاسیسات زیربنایی، پل و سایر موارد در هر منطقه بدون توجه به پهنه‌بندی لرزه‌ای و ایمنی در کل شهر نباید ایجاد شود.
>بر اساس کدام منطق؟
برج میلاد در مسیر یک گسل است و این برج درست روی این گسل بنا شده است. این واقعیتی است که بیشتر کارشناسان بر آن تصریح کرده‌اند. نکته جالب اینکه کلنگ ساخت برج میلاد در سال 76 بعد از 3 سال کار تحقیقاتی بر زمین زده شده و سرانجام در سال 87 به بهره‌برداری رسید. در همان زمان این سوال مطرح شد که تیم تحقیقاتی که از میان 17 نقطه در تهران رای به ساخت برج درست روی گسل را داده، دقیقا این تصمیمش بر اساس چه منطقی بوده است؟
از این مستندات اینگونه استنباط میشود که «موقع ساختن برج حتی دقت نکردند که آیا برجی را که می‌سازند روی گسل هست یا نیست. چنانچه می‌دانستند و آگاه بودند مشخص میشود که دنبال سرهم بندی ماجرا بودند و اگر هم نمی‌دانستند و اطلاع نداشتند که مشخص میشود اقدامی خلاف بررسی‌های علمی و پژوهشی صورت گرفته است.
>گود مساله ساز و پردردسر
مساله‌ای که روی گسل بودن برج میلاد را با مخاطره دوچندانی روبرو می‌کند گودبرداری اطراف این برج است که خطر فرو ریختن یا کج شدن ناگهانی آن را تشدید می‌کند. ناطق الهی عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی چندی قبل با انتقاد از گودبرداری‌های اطراف برج میلاد، گفته بود: این امر در کنار زلزله‌خیزی شهر تهران شرایط بدتری را برای این سازه که در چند متری گسل قرار دارد، فراهم کرده است و باید به طور جدی نگران این سازه باشیم.
>ماجرای توسعه طلبی اطراف برج
تلاش‌های توسعه طلبانه برای گسترده سازی برج میلاد اکنون به بلایی بزرگ برای نماد تهران مبدل شده است. شهرداری تهران گود را در اطراف برج میلاد ایجاد کرده تا شمال سالن فعلی برج میلاد را توسعه داده تا مجموعه متنوعی مانند هتل، بخش‌های تجاری و نمایشگاهی ایجاد شود.
گلپایگانی معاون معماری شهرداری تهران در این باره گفته: زمانی که قالیباف شهردار تهران بود و مدیریت شهری بدون توجه به برنامه‌ها و اصول علمی حرکت می‌کرد، برای احداث این پروژه‌های اطراف برج، قراردادی با بنیاد تعاون ناجا به عنوان یکی از شرکت‌های وابسته به نیروی انتظامی منعقد شد.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه شرکت طرف قرارداد در سال‌های گذشته دچار مشکلات زیادی شده است و توان مالی قبل را ندارد، گفت: مذاکره کردیم تا پروژه به شرکت دیگری سپرده شود که البته در این میان موضوعات حقوقی عدیده‌ای مطرح میشود. در هر صورت با سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران در این مورد در حال گفت‌‌و‌گو هستیم تا به نتیجه برسیم.
اما اکنون مهمترین نگرانی از بابت وضعیت ایمن‌سازی اطراف گود جنجالی است. شهرداری در این خصوص گفته: برای ایمن‌سازی برج در گذشته عملیات نیلینگ انجام شد اما به علت حرکت زمین این عملیات باید دوباره صورت می‌گرفت که این روند به دلیل تعطیلی پروژه به تعویق افتاد. در نهایت بنیاد و شرکت مشاور اعلام کردند که هیچ گونه خطری ریزش گود را تهدید نمی‌کند.
>شهرداری به دنبال ناجا
برای آنکه آبی بر آتش اعتراضات و انتقادات ریخته شود مسئولان مدیریت شهری گفته‌اند گود جنب برج میلاد در طبقه‌بندی گودهای پرخطر قرار نمی‌گیرد و به هیچ عنوان مشکلی برای سازه برج ایجاد نمی‌کند. با این وجود به دلیل آنکه کارفرمای پروژه شهرداری تهران است و با توجه به جایگاه برج میلاد، شهرداری از ناجا درخواست کرده اجازه حضور مشاور شهرداری تهران را برای نظارت بدهد.
واقعیت این است که بنا به گفته گلپایگانی تا مدت زیادی ناجا اجازه حضور و بررسی را به شهرداری تهران نمی‌داد اما سر انجام رایزنی‌هایی صورت گرفت تا در نهایت اجازه حضور مشاور با نظارت مسئولان بنیاد داده شد.
>کج میشود؟
چندی قبل بود که انتقادات از برج میلاد تا به آنجا کشید که خطر کج شدن آن را گوشزد کرد، موضوعی که در بدو امر به نظر می‌رسید شایعه‌ای بیش نیست اما به تدریج مشخص شد که موضوع می‌تواند جدی باشد. اما باز هم شهرداری پا پیش گذاشت و موضوع را با توضیحات فنی رفع و رجوع کرد و اعلام کرد که شایعات از آنجایی شکل گرفته است که ما یک گود برداری در کنار مرکز همایش‌ها داشتیم که هیچ ارتباطی با برج میلاد ندارد.
شهرداری محض آبروداری ماجرا تا به آنجا پیش رفته که گفته «ما در اطراف برج میلاد ابزار دقیق پایش قرار داده‌ایم و برج میلاد به طور دائمی در حال پایش است و نه فقط کج نشده است بلکه مطرح شدن چنین موضوعاتی شبیه شوخی است. اینگونه نیست که برج کج بشود و کسی نفهمد کج شده است. حتی گودبرداری کنار مرکز همایش‌های برج میلاد هم ابزار دقیق نصب شده و به طور دائمی بررسی میشود.»
>خطری که همچنان وجود دارد
فراهانی عضو شورای شهر تهران در این باره گفته: مساله گودهای رها شده در اطراف برج میلاد موضوعی است که همچنان خطر آفرین است. گود رها شده در کنار مرکز همایش‌های برج میلاد ضایعه‌ای است که وجود آن حدود ۵سال است که شهر را آزار می‌دهد و بلاتکلیفی این گود فضای شهر و تاب آوری را دچار چالش کرده و خطر‌های بالقوه‌ای را برای برج میلاد ایجاد کرده است.
وی افزود: موضوع پیگیری وضعیت گود رها شده کنار برج میلاد از آغاز فعالیت شورای پنجم در دستور کار قرار گرفت و تاکنون در خصوص تعیین تکلیف این گود در صحن شورا از سوی اعضای شورا تذکرات متعددی داده شده و نشست‌ها و بازدید‌های بسیاری نیز انجام شده است اما متاسفانه علی رغم پیگیری‌های اعضای کمیسیون‌های معماری و شهرسازی، عمران و حمل و نقل و با گذشت ماه‌ها از آن هنوز نه طرح جامع مربوط به اراضی برج میلاد تهیه شده و نه در خصوص گودبرداری مجاور این برج تعیین تکلیف شده است.
به نظر می‌رسد که شهرداری هم چندان مایل به وارد کردن شورایی‌ها به موضوعات حاشیه‌ای برج میلاد نیست بطوریکه فراهانی می‌گوید متاسفانه تاکنون شهرداری تهران در پاسخ مکاتبات و پیگیری‌های سازمان بازرسی کل کشور از سال‌های ۹۶ تا ۹۸ در خصوص پایدار و ایمن‌سازی گودال جنب برج میلاد تهران و خطر کج شدن آن برج اقدام جدی انجام نداده که این امر منجر به پیگیری موضوع از سوی معاون عمران، توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور از شهردار تهران شده است.
>تفریحی سازی برج میلاد با قوت ادامه دارد
همانطور که گفته شد برج میلاد برجی با کاربری مخابراتی است اما اکنون جنبه‌های تفریحی آن بر مابقی قضایا می‌چربد. با وجود ملاحظات گفته شده بررسی‌ها نشان از آن دارد که توسعه اطراف برج میلاد در راستای تجاری سازی تفریحی آن همچنان ادامه دارد.
در حال حاضر برای فاز ۲ برج میلاد شامل مرکز تجارت جهانی، مجتمع تجاری، پارکینگ هتل پنج ستاره و فضای نمایشگاهی در نظر گرفته شده است و حدودا دو هکتار برای اجرایی کردن فاز دو برج میلاد در نظر گرفته شده است که بر این اساس برای مرکز تجارت جهانی ۱۲۰ هزار متر مربع و مجتمع تجاری ۶۳ هزار متر در نظر گرفته شده است.
همچنین برای برج میلاد ۵۰۰۰ پارکینگ نیز پیش بینی شده بود که در این راستا از طراحان مختلف دعوت شد که نسبت به ارائه طرح‌های خود اقدام کنند، پس از بررسی‌های مختلف و بنا به گفته تندگویان، سرانجام طرح "زاها حدید" برای ساخت هتل برج میلاد در فاز دوم برنده شد؛ اما بنا به دلایلی شورای شهر طرح برنده شده را تایید نکرد.
تندگویان همان موقع خبر داد که در سال ۹۰ قراردادی با شرکت "مهرآفرین ناجا" بدون هماهنگی با شورا و بدون برگزاری مناقصه با محوریت مهدی چمران بسته شد و در نهایت شهرداری تهران ساخت کل فاز دو برج میلاد شامل هتل مجتمع تجارت جهانی، مجتمع تجاری، پارکینگ، هتل پنج ستاره و نمایشگاه را به شرکتی وابسته به نیروی انتظامی داد.
در سال ۹۲ شورای شهر وقت متوجه این قرارداد میشود شورا با مدل واگذاری مخالفت می‌کند چرا که بر اساس تقسیم‌بندی‌های انجام شده فیمابین پلیس و شهرداری مقرر شده بود که بعد از اتمام کار ساخت، ۳۱ درصد سهام به ناجا و ۵۱درصد سهام نیز در اختیار شهرداری بماند و مابقی درصد مانده نیز به بنیاد تعاون ناجا تعلق گیرد که در کل درصد شهرداری از فاز دو برج میلاد ۵۱ درصد و سهم نیروی انتظامی نیز ۴۹درصد می‌شد. که شورای وقت مخالفت کرد و مانع ادامه کار شرکت پیمانکار شد.
با این حال شرکت مذکور برای ساخت هتل گودبرداری عمیقی انجام داده بود که پس از مخالفت شورای شهر با نوع و مدل قرارداد و واگذاری نیمه کاره رها شد، پس از اعتراض اعضای شورای شهر، قرارداد با پیمانکار لغو و مشارکت نیز ملغی شد؛ اما هیچ کدام از طرفین مسئولیت گود رها شده کنار برج میلاد را نمی‌پذیرند.
>این گود بی صاحب!
در حال حاضر گود کنار برج میلاد رها شده و تقریبا صاحبی ندارد ضمن آنکه بارها در این خصوص به شهرداری تهران تذکر داده شده اما تاکنون شهرداری بنا به گفته تندگویان مجموعه‌ای را معرفی نکرده که حداقل ساماندهی ادامه پروژه را انجام دهد.
در کنار مشکلات فنی بیان شده به نظر می‌رسد حرف و حدیث‌ها در خصوص بی مورد بودن ساخت برج میلاد چندان بیراه به نظر نمی‌رسد. گرچه طرفداران «گردش و تفریح» معتقدند ساخت برج میلاد سرگرمی‌های مردم را زیاد کرده و در واقع جاذبه‌ای به جاذبه‌های تهران افزوده اما واقعیت این است که با توجه به عدم کاربری گردشگری برج میلاد حساب بیش از حد باز کردن بر روی این پروژه به عنوان مکانی برای تفریح مردم چندان منطقی به نظر نمی‌رسد اما با توجه به گسترش برج میلاد و ساخت و سازهای اطراف آن آنچه واضح است تلاش برای نماد سازی این مکان به عنوان نقطه عطف گردشگری و تفریح در کلانشهر امری است که نه می‌توان آن را منکر شد و نه نادیده گرفت.
برج میلاد یا آزادی؟
میدان عالی قاپو، آرامگاه ابوعلی سینا، میدان نقش جهان، آرامگاه حافظ و... هرکدام یادآور شهری از جامعه ایرانی هستند، اما تهران امروز با یادآوری کدام نماد خود را معرفی می‌کند؟ برج آزادی یا برج میلاد؟
شاید از میان این دو عنصر معماری با وجود این چهره خشن و نابسامان معماری پایتخت قرعه به نام برج میلاد بیفتد. برجی که حالا با فراموشی برج آزادی،به محل مناسبی برای گردهمایی علاقمندان به هنر، موسیقی و... بدل شده است اما بسیاری هنوز برخی به برج آزادی علاقمند هستند و با آن عکس یادگاری می‌گیرند!
برج آزادی و میلاد را فضاهای یادواره‌ای می‌نامند، فضاهایی که عمدتا فرهنگی و دارای ویژگی‌های خاص خود هستند و می‌توانند «خاطره‌ساز» برای ملت یا افراد باشند و غالباً باعث هویت‌سازی در یک شهر میشود،از این رو فضاهای فرهنگی «فضاهای نمادینی» هستند که در آن‌ها خاطرات به شکل جمعی اتفاق می‌افتد و هویت شهر توسط آن فضاها ایجاد میشود و می‌توان اشاره‌ای داشت به فضاهای «منومنتال» یا یادواره‌ای؛ فضاهایی که غالباً با هدف عملکرد فرهنگی- هنری خلق و معمولاً تبدیل به نمادهای شهری می‌شوند.
با این حال مدتهاست که میان علاقمندان به یادواره‌های پایتخت بحثی در مورد تغییر نماد شهر تهران از برج آزادی به میلاد به میان آمده است به گونه‌ای که برخی نیز در واکنش به این بحث‌ها جانب برج آزادی را گرفته و با بیان این که «آزادی» یک اثر هنری و معماری است و نه یک برج، می‌گویند: برج میلاد یک سازه با ارتفاع بالاست که کارکردهای متفاوتی برای آن تعریف شده و این دو سازه اصلا قابل قیاس نیستند و شاید نتوان نام برج را بر سازه آزادی گذاشت.چراکه کارکرد متفاوت‌تری از برج دارد. طرفداران برج میلاد با بیان اینکه «آزادی» نماد کلاسیک شهر تهران محسوب میشود، می‌گویند: «نمادهای شهری در طول تاریخ تغییر می‌کنند چرا که پیش از برج آزادی نماد تهران «سردر باغ ملی» بود و پیشتر از آن نیز نماد پایتخت برج «شمس العماره» که در زمان خود به عنوان بلندترین ساختمان شهر لقب گرفته بود. «آزادی» به عنوان یک نماد 59 ساله و کلاسیک قابل احترام است اما نماد نوین تهران، برج میلاد است.»/ ایسنا
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
خانه‌های ۲۵ ساله مشمول وام اوراق شد
برج میلاد را جدی بگیریم یا نه؟
وقت کشی چینی‌ها
تقلب ضایع در دادگاه
اتهامات روغنی‌ها ؛ از قاچاق حرفه‌ای قطعات خودرو تا فراری دادن یک متهم دیگر
نگاه احمدی‌نژاد انفجاری بود نه انقلابی
سازمان بهزیستی: آمار دقیقی از سالمندآزاری وجود ندارد
مدیرانی که مدیریت بحران بلد نیستند
پژو احمدی‌نژاد کجاست؟
«تله خانوادگی» آفت سازمان‌ها
بازگشت سعودی‌ها به عقلانیت؟
خشم آمریکایی‌ها از اقدام ترامپ
دو بعلاوه یک
خشم آمریکایی‌ها از اقدام ترامپ
عدم توجه نمایندگان به افکار عمومی
بازگشت سعودی‌ها به عقلانیت؟
«تله خانوادگی» آفت سازمان‌ها
