سازمان بهزیستی: آمار دقیقی از سالمندآزاری وجود ندارد

آفتاب یزد- هادی گوهری: روز گذشته روز نامه آفتاب یزد گزارشی تحت عنوان «خودکشی بی‌صدا» منتشر کرد. در این گزارش در گفت‌‌و‌گو با امیر محمود حریرچی، جامعه شناس و آسیب‌شناس اجتماعی به موضوع خودکشی سالمندان اشاره شده بود و علل این موضوع مورد ارزیابی قرار گرفته بود، علاوه بر آن سالمند آزاری به عنوان یک آسیب اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته بود. حریرچی گفته بود:«دیگر اکثر غریب به اتفاق سالمندان مورد آزار قرار می‌گیرند و خیلی از آن‌ها حتی مورد آزار فیزیکی هم قرار می‌گیرند. این موضوع به جایی می‌رسد که از استفاده دارو‌های ضروریشان امتناع می‌کنند تا به سمت مرگ بروند. سالمند که خودش را دار نمی‌زند! او از خوردن داروی ضروری امتناع می‌کند و همین امر هم سبب مرگ او می‌شود.» در بخش دیگری از این گزارش حریرچی گفته بود:«متاسفانه سالمند آزاری در کشور ما بسیار جدی است اما به این دلیل که تعریف درستی از آزار نداریم این موضوع جدی گرفته نمی‌شود، چرا که ما آزار را تنها خشونت فیزیکی می‌دانیم! در صورتی که خشونت کلامی و تحقیر سالمندان از جمله مهمترین و بدترین نوع خشونتی است که می‌توان به آن‌ها اعمال کرد. متاسفانه سالمندانی هم بیشتر درگیر این مسئله می‌شوند که از نظر مالی، توانمند نیستند و در واقع رها شده هستند چرا که دولت هیچ وظیفه‌ای در قبال آن‌ها بر عهده نمی‌گیرد. 10 درصد از جمعیت کشور ما یعنی بالغ بر 8 میلیون نفر را سالمندان تشکیل می‌دهند و این‌ها مسائل و مشکلات فراوانی از نظر اقتصادی دارند و سلامت اجتماعی آن‌ها عموما در خطر است اما آن طور که باید مورد توجه جامعه قرار نمی‌گیرند و این است که جامعه را با پدیده جدیدی به نام شیوع خودکشی در سالمندان مواجه می‌کند.» در همین خصوص روز گذشته معاون توانبخشی سازمان بهزیستی توضیحاتی ارائه داد.
>آمار دقیقی از سالمندآزاری وجود ندارد
محمد نفریه گفت: «تامین ملزومات خدمات‌ اجتماعی و درمانی برای جمعیت سالمندان آینده، ما را نگران می‌‌کند.» او در ارتباط با پدیده سالمندآزاری گفت: «سالمند آزاری در کشور توسط اورژانس اجتماعی و خط ۱۲۳ مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. نباید تصور کنیم که مصداق سالمندآزاری تنها ضرب و شتم فرد سالمند است. اورژانس اجتماعی در مواردی که به سالمند رسیدگی نمی‌شود و پرستاری از سالمند فراموش می‌شود، ورود می‌کند. متاسفانه از خشونت‌های خانگی نسبت به آنها به جهت آنکه اغلب در خفا اتفاق می‌افتد، آمار دقیق نداریم.»وی افزود: «باید توجه کرد که سالمندی موضوع مذمومی نیست تا بخواهیم با آن مقابله کنیم. آنچه اهمیت دارد رشد جمعیت سالمندی در کشور است. امروز رشد این جمعیت در کشور ۱۰ درصد است. برآورد می‌کنیم این رشد در ۲۵ سال آینده به ۳۰درصد برسد و به عبارتی رشدی معادل ۳برابر امروز خواهیم داشت.»
>۵ درصد از سالمندان کاملا وابسته هستند


نفریه در ارتباط با آینده جمعیت کشور اذعان کرد: «اکنون ما جزو کشورهایی با جمعیت جوان محسوب می‌شویم، اما بنابر روندی که پیش رویمان است، جمعیت کهن‌سالی
خواهیم داشت.»
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی با تاکید بر آمار قابل توجه سالمندانی که نیاز به مراقبت خواهند داشت، بیان کرد: «معمولا ۸۰ درصد جمعیت سالمندان به طور مستقل از پس نیازهای خود بر‌می‌آیند. از مابقی این آمار ۱۳ درصد برای رفع نیازهای خود به کمک نیازمند هستند و ۵ درصد از سالمندان کشور نیز برای رفع نیازهای روزمره کاملا وابسته هستند. باید توجه کنیم که چند درصد سالمند وابسته خواهیم داشت و چند درصد سالمندانی خواهیم داشت که به کمک نیاز دارند. حتی سالمندانی که غیروابسته محسوب می‌شوند، به زندگی مستقل، تامین اجتماعی، پوشش درآمدی و خدمات بهداشتی مناسب نیاز خواهند داشت.»
>«بیکاری در بین سالمندان»
کمتر از جوانان است
نفریه در خصوص اشتغال سالمندان در کشور گفت: «امروز بیکاری در سالمندان ما کمتر از جوانان است.آنچه لازم است درباره سالمندان پیش‌بینی شود، خدمات تامین اجتماعی و خدمات بهداشتی است و این ملزومات است که ما را نسبت به جمعیت کهن سال پیش‌رو نگران می‌کند.»
>برای رفع مشکلات آتی
باید از سند ملی سالمندان پیروی شود
وی در ارتباط با سند ملی سالمندان گفت:«سند ملی سالمندان به تازگی رونمائی شده است. این سند مشخص می‌کند که نیازهای سالمندان ما امروز چه موضوعاتی است. نیازهای سالمندان را احصا و مشخص می‌کند که اهداف پیش‌روی ما برای رفع مشکلات ۲۰ تا ۳۰ سال آینده چه‌خواهد بود. برای رفع مشکلات آتی باید از این سند پیروی شود. دستگاه‌های مختلفی مانند وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و دبیر‌خانه سالمندی، وزارت کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه موظف هستند در این سند همکاری و پیش‌بینی لازم را داشته باشند و خوشبختانه همکاری لازم وجود دارد.»
>برای مراقبت از سالمندان
147 مرکز روزانه داریم
نفریه درباره خدمات سازمان بهزیستی به سالمندان اظهار کرد:«برای سالمندان از سوی سازمان بهزیستی برنامه‌های مختلفی تدبیر شده است. نگهداری در مراکز سالمندی آخرین اولویت ما برای سالمندان است. حتی معتقدیم بیماران سالمند هم باید در ارتباط با خانواده و در بستر اجتماع باشند. یک گروه از سالمندان نیاز به مراقبت‌هایی دارند که در خانه ممکن نیست. ما ۱۴۷ مرکز روزانه داریم. در این مراکز روزانه سالمندان کارهای خود را انجام می‌دهند. سرحال هستند و خدمات لازم پزشکی و فرهنگی و درمانی دریافت می‌کنند. این دسته از سالمندان یک گروه شاد را تشکیل می‌دهند. این مراکز روزانه بسیار با مراکز شبانه‌روزی ما تفاوت دارند.»
نفریه تصریح کرد: «از طرف دیگر ما گروه مراقبت در منزل را داریم. ۱۰۵ مرکز داریم که خدمات مراقبتی را ارائه می‌دهند. سالمندان می‌توانند به طور گروهی و مستقل در این مراکز زندگی کنند و هفته‌ای یک یا دوبار به خانواده سر بزنند. همچنین باشگاه فرزانگان را تاسیس کرده‌ایم که کانون سالمندان است. سالمندان به دور هم جمع می‌شوند و از تجارب همدیگر استفاده می‌کنند. روند باید بصورت جامعه محور و خانواده محور باشد.»
با همه این اوصاف با توجه به اینکه موج جمعیت دهه شصتی‌ها در سن میانسالی به سر می‌برند و در آینده‌ای نزدیک این موج به سمت سالمندی می‌رود، خدمات ارائه شده توسط دولت به سالمندان بسیار ناچیز است و حتی همین حالا نیز پاسخگوی نیاز سالمندان نیست چه برسد به زمانی که جمعیت سالمندان افزایش یابد. به نظر می‌رسد دولت با توجه به نگرانی‌هایی که بر آن واقف است باید اقدامات موثر تری برای رفاه حال این قشر از جامعه انجام دهد.